Dr. Demet Erciyes

Kalp damarlarının pıhtı ile tıkanması özellikle pandemi sonrasında çıkan tartışmalarda ön plana çıktı. Gelin nasıl önlem alabiliriz bir göz atalım.

1. Sağlıklı yaşam tarzı benimsemek:

Dengeli beslenme:

Damar sağlığı için doymuş yağlardan ve trans yağlardan kaçının.

Sebze, meyve, tam tahıllar ve Omega-3 açısından zengin besinler tüketin.

Tuz tüketimini sınırlayarak tansiyonu kontrol altında tutun.

Düzenli egzersiz:

Damar tıkanıklığına neden olan pıhtılar genellikle dolaşım sisteminde meydana gelen bir bozukluk veya hastalık sonucunda oluşur. Bu durum, kanın normal akışının yavaşlaması, durması veya bir yaralanma durumunda pıhtılaşma mekanizmasının devreye girmesiyle ilişkilidir. Gelin beraber damarlarda pıhtı oluşumunun nedenleri, risk faktörleri neler bir göz atalım.

Pıhtı oluşumunun nedenleri neler olabilir?

1 Kan akışının yavaşlaması:

- Uzun süre hareketsiz kalmak: Uzun süre yatakta kalma (örneğin ameliyat sonrası veya yatak istirahati gerektiren hastalık durumlarında olabilir) ya da uzun süreli oturma (uzun süren yolculuklarda) kan akışının yavaşlamasına neden olabilir.

- Varisler: Bacaklardaki toplardamarların genişlemesi kanın geri dönüşünü zorlaştırarak pıhtı oluşumuna kolaylık sağlar, yol açar.

2 Damarlarda hasar:

- Travmalar, damar yaralanmaları: Damar duvarında meydana gelen fiziksel hasarlar pıhtı oluşumuna neden olabilir.

Yeni yıl, her zaman yeni başlangıçların, taze umutların ve hayatımızı daha iyi bir yöne çevirmek için alınan kararların habercisi olmuştur. Bu yeni dönemde hem kendimiz hem de çevremiz için daha iyi bir dünya yaratmak adına barış, iyilik ve sağlıklı bir yaşam hedefleyebiliriz.

Empatiyi güçlendirin: Günlük hayatımızda karşımızdakilerin duygu ve düşüncelerini anlamaya çalışmak, çatışma ve anlaşmazlıkların önünü kesebilir. Empati, barışın temel taşıdır. Kendinizi karşınızdakinin yerine koyarak düşünün ve öyle karar alın.

Küçük şeylerle mutluluk yaratın: İyilik yapmak, sadece başkalarını değil, sizin de mutluluğunuzu artırır. Basit bir tebessüm, bir yardım eli veya nazik bir söz bile dünya için büyük bir fark yaratabilir.

Barışı destekleyen adımlar atın: Kötü söylentiler yaymak yerine, yapıcı ve pozitif mesajların yayıcısı olun. Toplumdaki farklılıkları kucaklayarak birleştirici bir rol oynayın.

Bilinçli tüketim: Doğal kaynakların sınırlı olduğunu unutmayın. Geri

Bazı minerallerin takviye olarak bir arada alınması sakıncalı olabilir. Çünkü birbirlerinin emilimini (vücuda kazanılmasını) ve faydasını olumsuz etkileyebilir. Gelin bunlara bir göz atalım.

1. Kalsiyum ve demir

Sorun: Kalsiyum, demirin emilimini olumsuz etkileyebilir.

Sebep: Kalsiyum ve demir, bağırsaklarda aynı taşıma mekanizmaları için rekabet eder. Bu durum özellikle bitkisel kaynaklı demir için geçerlidir.

Sonuç: Kalsiyum ile alınan demir takviyeleri demir tedavisini etkisiz hale getirebilir.

Tavsiyeler: Farklı zamanlarda alınmalı örneğin, demir sabah aç karnına, kalsiyum ilerleyen saatlerde tüketilebilir.

2. Çinko ve bakır

Elektronik sigaralar (e-sigaralar), genellikle tütün ürünlerine alternatif olarak sunulan cihazlardır ve sanıldığından daha zararlı olabilir, ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Gelin bu zararlar neler olabilir bir bakalım.

1. Kimyasal Maruziyet

Elektronik sigaralarda kullanılan likitler, genellikle nikotin, propilen glikol, bitkisel gliserin ve aroma maddeleri içerir. Isıtıldığında bu maddeler, solunum yoluyla vücuda giren çeşitli zararlı kimyasallara dönüşebilir:

Nikotin: Güçlü bağımlılık yapabilir. Beyin gelişimi devam eden gençlerde ve ergenlerde nikotin kullanımı, bilişsel işlevlerde bozulmalara yol açabilir.

Formaldehit ve asetaldehit: Yüksek sıcaklıkta ısıtılan likitlerde kansere yol açabilen bu kimyasallar oluşabilir.

Metaller: Elektronik sigaraların ısıtma mekanizmalarından kaynaklanan kurşun, nikel, krom gibi ağır metaller solunum yollarına geçebilir.

2. Solunum sistemi üzerindeki etkiler

Modern tıp ve genetik bilimi, bir zamanlar hayal bile edilemeyen tedavi yöntemleri geliştirmeye hızla devam ediyor. Bu yenilikçi yöntemlerden biri de “gen susturma” (gene silencing) teknolojisidir. Peki, gen susturma nedir ve hastalıkların tedavisinde nasıl bir rol oynar gelin bir göz atalım.

Genler ve hastalıklar

Vücudumuzun işleyişini kontrol eden temel birimler genlerdir. Genler, hücrelerimize nasıl çalışacaklarını anlatan talimatları taşır. Ancak bazen bu genlerde meydana gelen hatalar veya mutasyon dediğimiz bazı değişiklikler, bazı genlerin yanlış veya gereğinden fazla çalışmasına neden olabilir. Bu durum, genetik hastalıklara veya belirli rahatsızlıklara yol açabilir.

Örneğin:

Sinir hücrelerinin ilerleyici kaybı ile seyreden, nadir görülen Huntington hastalığı gibi bazı genetik rahatsızlıklar, belirli bir genin aşırı aktif olması nedeniyle ortaya çıkar. Kanser gibi hastalıklarda ise belirli genlerin kontrolsüz bir şekilde çalışması ana etkendir.

Gen susturma nedir?

Gen susturma, sorunlu bir genin ürettiği zararlı proteinleri durdurmak için kullanılan bir yöntemd

Mavi Bölgeler (Blue Zones), insanların istisnai bir şekilde uzun ve sağlıklı yaşadığı belirli coğrafi bölgeleri ifade eder. Bu bölgeler, yaşam süresinin genetik faktörlerin ötesinde çevresel, sosyal, kültürel ve yaşam tarzı unsurlarıyla şekillendiğini gösteren çarpıcı örnekler sunuyor. İlk olarak demograf Dan Buettner ve ekibi tarafından tanımlanan bu bölgeler, longevity (uzun yaşam) araştırmalarında dikkat çekiyor.

İlişkisi

Mavi bölgelerdeki insanların uzun yaşamı, sağlıklı yaşlanmayı destekleyen bir dizi faktöre dayandırılır:

Sağlıklı yaşam alışkanlıkları: Beslenme, fiziksel aktivite ve sosyal bağlar gibi yaşam tarzı unsurları bu bölgelerde birbiriyle uyum içindedir.

Kronik hastalıkların azlığı: Kalp hastalıkları, diyabet ve kanser gibi hastalıkların görülme sıklığı düşüktür.

Genetik ve çevresel etkileşim: Genetik faktörler önemlidir, ancak çevresel etkiler bu genetik potansiyeli en üst düzeye çıkarmaktadır.

Mavi Bölgeler:

Uyku bozuklukları, uzun yaşam üzerinde olumsuz bir etkiye sahiptir. En yaygın uyku bozukluklarından bazıları şunlardır:

- Uyku apnesi

Uyku apnesi, uyku sırasında solunumun durduğu ve yeniden başladığı bir durumdur. Bu durum, kan oksijen seviyelerinin düşmesine, kan basıncının yükselmesine ve kalp-damar hastalıklarının artmasına neden olabilir. Uyku apnesi olan bireylerin yaşam süresi, bu bozuklukları olmayan bireylere kıyasla daha kısadır.

- İnsomnia (Uykusuzluk)

Kronik uykusuzluk, stres, anksiyete ve depresyon gibi psikolojik sorunlarla ilişkilidir ve bu durumlar da genel sağlık durumunu olumsuz etkiler. Uykusuzluk çeken kişilerde bağışıklık fonksiyonları zayıflar, bu da hastalıklara yatkınlığı artırarak yaşam süresini kısaltabilir.

Uykunun biyolojik mekanizmaları ve yaşlanma

- Hormon düzeyleri ve uyku