Dr. Demet Erciyes

Son günlerde İstanbul’un deprem gerçeği, hemen her İstanbullunun gündeminde yer tutuyor. Özellikle sağlık altyapımızın bu büyük sınava ne kadar hazır olduğu da hepimizin aklındaki kritik sorulardan biri. Bu sorularımıza cevap olacak şekilde geçtiğimiz günlerde İstanbul İl Sağlık Müdürümüz Doç. Dr. Abdullah Emre Güner’den aldığım bilgiyi sizinle de paylaşmak isterim. Bu bilgiye göre İstanbul ilimizde, 53 kamu hastanesi, 144 özel hastane, 6 kamu üniversite hastanesi ve 12 vakıf üniversite hastanesi olmak üzere toplam 215 hastane bulunuyor. Bunun yanı sıra bin 89 Aile Sağlığı Merkezi ve bin 918 Aile Hekimliği Birimi ile de birinci basamak sağlık hizmeti sunuluyor.

İstanbul’un 15 milyon 701 bin 602 kişilik nüfusuna hizmet veren bu birimlerde verilen hizmetler ise nüfus artışına da paralel olarak her yıl bir öncekine göre daha da artmakta.

Dile kolay dünyada birçok ülke nüfusundan bile kaç kat yüksek nüfusa sahip bir ilden bahsediyoruz. Bu hizmetler arasında hasta muayenelerinin yüzde 78’i,

Son günlerde özellikle aort damarı yırtılmasıyla gündeme gelen hipertansiyon genel olarak damarlara neler yapıyor gelin birlikte bir göz atalım.

1.Yüksek basınç, damar duvarlarına sürekli baskı yapar

Normalde: Damarlarımızın iç yüzeyi esnektir. Kan akışı oldukça düzenlidir.

Hipertansiyonda: Kan, damar duvarlarına sürekli ve gereğinden fazla bir basınçla çarpar.

Bu durum, zamanla damarların esnekliğini kaybetmesine neden olur. Damarlar sertleşmeye ve kalınlaşmaya başlar. (Bu sürece ateroskleroz da denir.)

2.Damarların iç yüzeyi (endotel) zarar görür

*Damarların iç yüzeyi endotel denilen çok hassas bir tabakayla kaplıdır.

Metabolizma, vücudunun yemekle aldığın besinleri enerjiye dönüştürme sürecidir. Bu enerji, nefes almak, kalbin çalışması, vücut ısısının korunması, kaslarının çalışması gibi hayatta kalmak için gereken tüm işlevlerde kullanılır.

Metabolizma; Ne kadar hızlı çalışırsa, o kadar çok kalori yakarız.

Ne kadar yavaş çalışırsa, yediklerimiz o kadar kolay yağa dönüşür.

Neden yavaşlar?

Metabolizmanın yavaşlaması, aslında doğal ama istenmeyen bir süreç olabilir. İşte bazı yaygın nedenler:

1- Yaşın ilerlemesi

30 yaşından sonra her 10 yılda bir metabolizma biraz daha yavaşlar.

Kas kaybı yaş ilerledikçe artar; bu da metabolizmayı yavaşlatır.

Bahar geldi mi doğa canlanır, ağaçlar çiçek açar, çimenler yeşerir, her yer rengarenk olur. Ama bazı insanlar için bahar mevsimi pek de keyifli geçmez. Gözler kaşınır, burun akar ve hapşırıklar ardı arkası kesilmez. İşte bu duruma bahar alerjisi denir.

Aslında alerjinin sebebi, gözle görülmeyen ama havada uçuşan polenlerdir. Polen dediğimiz şey, bitkilerin çiçeklerinden çıkan toz gibidir. Rüzgarla uçar, burnumuza ve gözümüze girer. Vücudumuzun bağışıklık sistemi normalde mikroplarla savaşır ama alerjisi olan insanların vücudu bu zararsız polenleri düşman gibi algılar ve savaş başlatır.

Ama bu savaş gerçek bir tehlikeye karşı değil, hayali bir düşmana karşı olduğu için bizim burnumuz akar, gözümüz sulanır ve hapşırırız durmadan. Çünkü vücut bu poleni dışarı atmaya çalışır. Tıpkı mikroplarla savaşırken yaptığımız gibi.

Bahar alerjisinin belirtileri nelerdir?

- Sürekli veya peş peşe hapşırma.

- Burun akıntısı ya da tıkanıklık.

- Gözlerde kaşınma, sulanma, kızarıklık.

Her yıl 7 Nisan, tüm dünyada Dünya Sağlık Günü olarak kutlanır. Bu özel gün, bireylerin, toplumların ve devletlerin sağlığın önemine dikkat çekmesini amaçlar. Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) kuruluş yılı olan 1948’den bu yana kutlanan bugün, sadece bir farkındalık günü değil, aynı zamanda yaşam tarzımızı gözden geçirme ve sağlığımızı korumak adına adımlar atma çağrısıdır.

Peki, sağlıklı bir yaşam için neler yapmalıyız? Hangi alışkanlıklar bizi daha dirençli ve mutlu bireyler haline getirir? Gelin sağlığımızı korumak ve geliştirmek adına atabileceğimiz önemli adımlara bir göz atalım.

Dengeli ve doğal beslenme

Sağlığın temeli, doğru ve dengeli bir beslenme düzeninden geçer. Vücudumuzun ihtiyaç duyduğu vitamin, mineral, protein, karbonhidrat ve yağları uygun oranlarda almak hayati önem taşır.

- İşlenmiş gıdalardan, aşırı şeker ve tuzdan uzak durulmalı.

- Her gün taze sebze ve meyve tüketilmeli.

- Su tüketimi ihmal edilmemeli; günde en az 2 litre su içilmelidir.

“Aux coeur des mots” Fransızca’da ‘kelimelerin kalbinde’ anlamına geliyor. Aynı zamanda Monako’da Monako Prensi Albert II’nin himayesinde kurulmuş ve onursal başkanı olduğu bir hayır kuruluşunun adı. Türkiye temsilcisi olduğum bu kuruluş ile tanışmam Monako’nun UNESCO Daimi Temsilcisi ve Büyükelçisi değerli arkadaşım Anne-Marie Boisbouvier ve kurucusu Monakolu iş insanı Mme Hilde Haneuse sayesinde oldu. Kuruluşun amacı, yeryüzündeki gençlere insanlık adına önemli değerler için farklı konularda birlik ve beraberlik kazandırmak. Bu amaca yönelik konular içeren hikâye, şiir gibi alanlarda yarışmalar düzenlemek. Kuruluşa katıldığım tarihten itibaren Türkiye’den de her seferinde başka bir okul bu yarışmaya katılmaya başladı. Geçtiğimiz hafta Monako’da kuruluşun ödül töreni gerçekleşti. Prens resmi ziyarette başka bir ülkede olduğu için kendisini temsilen ablası Prenses Caroline toplantımıza katıldı. Size biraz bu tarz faaliyetlerin sağlıklı bir gençliğe ve topluma olan katkısından bahsetmek istiyorum.

Ge

Geçtiğimiz hafta sonu Monako’da bir aritmi kongresine davetliydim. Bu kongre oldukça spesifik bir konu olan aritmiyle ilgili dünya çapında ün yapmış ritmologların bir araya geldiği ve Monako Prensi’nin himayelerinde yapılan bir toplantı. Uzun yıllardır bu kongreyi düzenleyen Monakolu hocamın sayesinde her sene davetli olarak katılıyorum. Gelin beraber kongrede konuşulan konulardan biri olan atriyal fibrilasyona bir göz atalım.

Atriyal fibrilasyon (AF) nedir?

Atrial fibrilasyon (AF), kalbin üst odacıklarının (atriyumların) düzensiz ve genellikle çok hızlı atmasına neden olan yaygın bir ritim bozukluğudur. Normalde kalp, elektrik sinyalleri sayesinde düzenli ve senkronize bir şekilde atar. Ancak AF’de bu elektriksel sinyaller düzensizleşir, atriyumlar titreşir (fibrilasyon yapar) ve kalp ritmi düzensiz hale gelir. Bu durum, kanın kalpte birikmesine ve pıhtı oluşmasına yol açabilir.

Sebepleri

Kesin nedeni her zaman bilinmese de bazı hastalıklar ve durumlar riski artırır:

1. Kalp hastalıkları

- Koroner arter hastalığı

Türkiye’de obezite oranları son yıllarda ciddi bir artış göstermektedir. Özellikle bel çevresindeki genişleme, metabolik sendrom, tip 2 diyabet, kalp-damar hastalıkları ve diğer kronik rahatsızlıklarla doğrudan bağlantılıdır. Gelin beraber Türkiye’de obezite artışının başlıca risk faktörlerini, bel çevresi genişlemesinin sebeplerini ve bu durumu düzeltmek için yapılması gerekenleri bir gözden geçirelim.

Beslenme alışkanlıklarının değişmesi

Fast-food tüketiminin artması: Özellikle şehirleşmenin hızlanmasıyla birlikte, işlenmiş ve yüksek kalorili yiyeceklerin tüketimi arttı.

Şekerli ve gazlı içeceklerin yaygınlaşması: Kola, meyve suyu ve enerji içecekleri gibi şeker oranı yüksek içecekler fazla tüketiliyor.

Yüksek karbonhidrat ve düşük protein içeren beslenme: Beyaz ekmek, pirinç ve makarna gibi rafine karbonhidratların tüketimi oldukça fazla.

Lif oranı düşük beslenme: Sebze, meyve ve tam tahılların yeterince tüketilmemesi sindirim sisteminin yavaşlamasına ve kilo alımına sebep oluyor.

Fiziksel aktivite eksikli