Dr. Demet Erciyes

BDNF, orijinal adıyla Brain Derived Neurotrophic Factor ve Türkçe adıyla beyinde üretilen sinir hücresi büyüme faktörü, merkezi sinir sistemindeki sinir hücrelerinin gelişmesine, yenilenmesine ve işlevine yardımcı olan bir tür proteindir. Keskin bir zekâ ve güçlü bir hafıza insan hayatını nasıl önemli ölçüde etkileyebiliyorsa BDNF’nin görevi ve önemi de küçümsenecek bir boyutta değildir. Gelin beraber bu adı uzun proteinin marifetleri neler ve onu artırmanın yolları nedir bir bakalım.

BDNF sinir hücrelerinin gelişmesi, yenilenmesi, hasarlarının tamiri ve iyi çalışması için beyinde salgılanan bir protein. Alzheimer, Parkinson, ALS (Amyotrofik lateral skleroz) gibi nörodejeneratif yani sinir harabiyeti ile seyreden hastalıklarda beyindeki BDNF salgılanma miktarının da azaldığını tespit etmişler. Bu bulgu bu tür hastalıkların tedavisinde BDNF kullanılabileceğine dair yapılan çeşitli araştırmaların da yolunu açıyor.

BDNF’nin antidepresan etkisi var.

Öğretim çağındaki çocukların okul başarısını

Bugün B vitamini ailesinin son üyesi ve belki de en meşhuru B12 vitamininden bahsedeceğim. Bu vitamini çoğunlukla eksikliğinde unutkanlık yapar diyebiliriz. Ancak diğer kardeşleri gibi o da birçok faydalı özelliğe sahip. Gelin bu özellikler neymiş, neden bu vitamin eksikliği oluyor bir göz atalım.

Eksikliği neden olur?

B12 vitamini, suda çözünebilen bir vitamin. Diğer adı kobalamin. Vücut tarafından üretilemiyor, bu nedenle düzenli olarak besin ya da takviye yoluyla almak gerek. Vegan tarzı benimsemiş kimselerin bu vitamini mutlaka takviye olarak alması gerekiyor. Zira B12 hayvansal proteinle aldığımız bir vitamin.

B12 vitamininin vücuda girişi yani emilimi midede salgılanan intrensek faktör sayesinde olur. Bazen gastrit benzeri bir tablo ile seyreden durumlarda bu faktörde de bir eksiklik olur. Bu kişiler B12 vitamininden zengin gıdalarla beslense bile B12 vitamini emilemez. Benzer durum ameliyatla midesi çıkartılanlarda ya da mide küçültme ameliyatı geçirenlerde de görülür. Bu hastalara belirli aralıklarda B12 vitamini iğne ile kas içi

Bugün sıra B vitaminlerinden B9 yani folik asitte. B9 vitamini de diğer kardeşleriyle benzer özellikleri taşır. Suda erir vücutta birikmez. Diğer adı folik asittir. Suda çözündüğü için kaynar suda pişirilen besinlerde bu suyu dökersek vitaminin büyük bir kısmını da kaybetmiş oluruz. Bu nedenle mümkünse buharda ya da fırında az bir su ile pişirip suyunu da tüketmekte fayda vardır. Gelin folik asitin faydalı özellikleri nelermiş bir göz atalım.

DNA sentezinde rol alır

B9 vitamininin önemli bir görevi DNA üretiminde gerekli olan pürin ve timin aminoasitlerinin sentezidir. Genetik talimatlarımızı taşıyan DNA’nın replikasyonu yani yenilenmesi için gereklidir.

Sinir hücrelerinin iletişimi

Proteinlerin yapı taşı olan aminoasitlerin metabolizmasında rol oynar. Farklı aminoasitlerin birbirine dönüşümünde ve aminoasitlerden önemli bazı maddelerin üretilmesinde koenzim olarak görev yapar. Örneğin bu sayede histidinden glutamik asit oluşur. Glutamik asit sinir hücreleri arasında iletişimi sağlayan önemli bir

Sırayla bahsettiğim B vitamini ailesinde şimdi sıra B7 vitamininde. Bu vitaminin diğer adı Biotindir. Saçı dökülen ya da saç telindeki zayıflıktan şikâyet eden herkes bu vitamini biotin adıyla tanır. Gelin bu vitaminin eksikliği neden olabilir başka ne işlere yarar ve nelerde var bir göz atalım.

Eksikliğinin sebepleri

Aslında bu vitamin pek çok gıdada doğal olarak bulunuyor. Hatta bağırsaktaki bazı bakteriler tarafından da az miktarda üretilebiliyor. Bu nedenle eksikliği pek sık değil. Ancak bazı durumlarda emilimi azalabiliyor. Örneğin, epilepsi ilaçları ve antibiyotikler biotinin emilimini azaltabiliyor. Antibiyotikler aynı zamanda bağırsak florasını da bozarak biotin sentezleyen faydalı bakterilerin işine de mâni olur. Ülseratif kolit, Chron gibi kronik yangılı bağırsak hastalıklarında biotin emilimi bozulur. Kilo vermek amacıyla ya da başka bir sebeple yapılan sıkı diyetler, tek tip beslenme şekli, yoğun alkol ve sigara kullanımı da biotin eksikliğine yol açar. Ayrıca biotinaz enzim eksikliğinde de biotinin geri emiliminde bir eksiklik olabilir.

Faydaları

Biotinin aynı ailedeki diğer kardeşleri gibi

B6 vitamininin diğer adı pridoksindir. Vücudumuzda birçok işe yarayan bu vitaminin işini rahatça görebilmesi için B vitamini ailesindeki kardeşlerinden biri olan B2 vitaminine ve magnezyum mineraline ihtiyacı vardır.

Ailedeki diğer kardeşleri gibi suda erir ve depolanamaz. Dolayısıyla her gün belirli miktarda besinlerle ya da takviye olarak alınması gerekir. Gelin B6 vitamininin faydaları nelermiş bir göz atalım.

Anemi yani kansızlığa faydası vardır. Kan hücrelerinin özellikle de hemoglobininin oluşumunu destekler. Kalp damar sistemine faydaları vardır. Yüksek tansiyon ve yüksek kolesterol hastalarında, kalp damar hastalığı riskini düşürmede faydalıdır. Meşhur kardeşi B12 vitamininin emilmesine yani vücuda kazandırılmasına yardımcı oluyor. Ayrıca magnezyum ve çinko minerallerinin de görevine katkıda bulunur.

Depresyonla mücadelede, stresi azaltmada faydalıdır. Uykuya geçişi kolaylaştırır. Alzheimer riskini azaltır. Kadınlarda regl öncesi (PMS) premenstruel sendromu rahat geçirmede yardımcı olur.

Protein metabolizmasında yardımcı olur. Bağışıklığı yükseltir, hastalıklara

B vitaminleri ailesinden olan B5 vitamininin diğer adı pantotenik asittir. Bu isim Yunanca her yerden anlamına gelen pantoten kelimesinden köken almıştır. Bu vitamini almanın kolay olduğu hem hayvansal hem de bitkisel kaynaklı gıdalardan kolayca alındığı için neredeyse her yerde bulunduğu için bu ismi almış olabilir. Kalp damar sağlığına faydalı olduğu için bu vitamini de önemsiyorum gelin bakalım başka ne marifetleri var.

Kalp damar sağlığına faydalı

Kolesterol metabolizmasında faydalıdır. Kötü kolesterol ve trigliserid seviyelerinin düşmesinde iyi kolesterolü yükseltmede etkisi vardır. Kalp krizi ve inmeye neden olacak plak oluşumlarını önlemede yardımcıdır.

Kansızlığa faydalı

Anemi yani kansızlığın önlenmesinde, kırmızı kan hücrelerinin yapımında yardımcıdır. Kırmızı kan hücrelerinin artışını hemoglobin üretiminini destekler. Aneminin önlenmesinde etkili bir diğer B vitamini olan B2 vitamininin görevini tamamlamasında yardımcı olur.

Enerji üretiminde rol oynar

Karbonhidrat, yağ ve proteinlerin metabolize olup vücuda enerji sağlamasında yardımcıdır. Bu işlemde rol oynayan

B3 vitamininin diğer adı niasindir. B vitaminlerinin hepsi birbirinden değerli ama bu ailede kalp damar hastalıklarının önemli risk faktörlerinden biri olan dislipidemide kötü kolesterolü düşürüp iyi kolesterolü yükseltmede, trigliseridi ve diğer bir risk faktörü olan homosisteini düşürmede faydalı olduğu için bu vitamin benim ayrıca dikkatimi çeker. Gelin beraber bu vitaminin tüm marifetlerine bir bakalım, eksikliği neden oluyor, belirtileri neler ve nelerde B3 vitamini var bir göz atalım.

Eksikliği ne zaman olur?

Beslenme bozukluğu: Batı tipi beslenenlerde yani paketlenmiş, işlenmiş, katkı ürünü bol, raf ömrü uzatılmış gıdalarla beslenen, abur cubur, fast food tüketen kimselerde sık görülür. Tahıl olarak sadece mısır ununu kullananlarda, fazla mısır tüketenlerde de görülebilir. Bunun nedeni mısırın çok az miktarda niasin içermesidir.

Kronik alkol kullananlarda B3 vitamini düşer. Ayrıca enflamatuar bağırsak hastalığı olanlarda, gluten enteropatisi dediğimiz çölyak hastalarında B3 vitamini

İlk kez 1879 yılında bulunan bu vitaminin diğer adı riboflavindir. Pentoz bir şeker olan ribitol ve flavinden oluşur. Kristalize halde sarı renklidir bu nedenle Latincede sarı anlamına gelen flavus’tan esinlenen adı üzerine riboflavin B vitamini alındığında idrar renginin sarı olmasıyla da ilgilidir. B2 vitamini de tüm diğer B vitaminleri gibi vücutta depolanmayıp fazlası idrar yoluyla dışarı atılır. Her biri birbirinden değerli B vitaminleri sülalesinden B2 vitamininin marifetleri nelermiş gelin beraber bakalım.

Kansere karşı korur

Riboflavinin antioksidan özelliği sayesinde sigara dumanının kanserojen özelliği ile DNA’yı bozmasını önlemede yardımcı olduğu bilimsel çalışmalarda gösterilmiş. Aynı şekilde kolon kanseri ve meme kanseri önlemedeki olumlu etkini gösteren çalışmalar da mevcut. Ayrıca riboflavin karaciğerde detoks etkisine yardım eden önemli bir antioksidan olan glutatyonun üretiminde de yardımcı oluyor.

Korneanın sağlığına faydalı

Riboflavin katarakt gelişme riskini düşürüyor.

Homosisteini düşürerek koroner arter hastalığı riskini azaltır

Riboflavin kanda yüksek