Asu Maro

İki sene önce İstanbul Film Festivali’nde beni çok etkileyen bir belgesel izlemiştim, zaten o sene en iyi belgesel ödülünü de almıştı: “Eat Your Catfish”. “Ana Yurdu” filminin yönetmeni Senem Tüzen’in Adam Isenberg ve Noah Amir Arjomand ile birlikte yönetmenliğini üstlendiği film, ALS’nin tamamen felçli ve bütün ihtiyaçları için başkalarına bağımlı bıraktığı Kathryn’in hikâyesini olabildiğince onun bakış açısından anlatıyordu. Bir kere, kamera onun tekerlekli sandalyesine monte edilmişti, dolayısıyla dış gözlerden ona değil onun gözünden dışarıya bakıyorduk. Bu tercihin altında öncelikle eve onları her zamanki doğal hâllerinin dışında hareket etmek zorunda bırakacak yabancı bir film ekibini sokmama isteği yatıyormuş. Ama bizim sadece gözlerini hareket ettirebilen Kathryn’in dünyasını daha iyi hissedebilmemiz için de etkili bir seçim olmuş.

İkincisi, izlediğimiz bir ‘kurban’ değil, bedenine söz geçiremese de son derece parlak bir zihne, keskin hatta acımasız bir

Evlenen kadının kendi soyadını kullanabilme hakkı konusunda yeni bir ‘sürpriz’le karşı karşıyayız. CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Kadın Kolları Genel Başkanı Aylin Nazlıaka Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş ile yaptığı görüşmenin ardından bu ‘dayatmanın’ 9. Yargı Paketi’nden çıkarılacağını müjdeledi.

Sosyal medyada gördüğüm kadarıyla bu kimileri için müjdeyken kimileri için de bir üzüntü vesilesi. Aile birliğine dair bir tehdit, bir sevgisizlik işareti, neredeyse bir ayrılık sebebi. “Evlenmesinler o zaman, soyadını bile istemedikleri adamla” gibi yaklaşımlar var. Ne alakası var? Soyadı kadar insanın kendi çabasıyla elde etmediği bir şey nasıl onu sevmenin / istemenin göstergesi sayılabilir? Çoğu insan kendi soyadını bile seçmezdi belki sorulsa.

Bir aileye doğuyorsun, onu da seçmiyorsun, onlar da kendi soyadlarını seçmemişler zaten, dedenin babasının falan filanca mesleği yapmasıyla alakalı mesela, soyadınız o oluvermiş. Senin de kimliğinde yer almış. Onunla büyüyorsun, okullara

Bana sanki doğa bize (insana) kâinatın hâkimi olmadığımızı döve döve anlatıyor gibi geliyor. Geçmişte daha şefkatli kavratma yöntemleri denemiş, sonra kendince epey etkili uyarılarda bulunmuştu, hepsini görmezden geldik, o yok saydığımız ‘kıyamet’ alametlerini gözümüze sokmaya çalışan elçileri susturduk.

Elbette doğa insan için, insanın emrindeydi. Dengesiyle dilediğimiz gibi oynarız, ormanları yakarız, havayı - suyu kirletir, atmosfere sera gazlarını salar, hayvanları yok eder, dünyayı betona boğarız ve o alt üst olan dengeden nasibimizi almayız sandık.

Geldiğimiz noktada inkâr edecek kaçış noktamız olmayan bir gerçekle yüz yüzeyiz: Sıcak. Çok sıcak. Hiçbir temmuz ayında, hiçbir ağustos ayında olmadığı kadar sıcak ve anlaşıldığı kadarıyla daha da sıcak olacak. Nefes alınmıyor nemden. Hala olanca ‘naifliğimizle’ (aymazlık dememek için tercih edilmiş bir sözcüktür bu) bu durumu tanımlamak için kullandığımız ifadeler biraz içimi burkuyor: “Çöl sıcakları geliyor”

Bundan 30 sene kadar önceydi; (Radikal İki arşivimden tam tarihi buldum: 22 Aralık 1996 imiş) o sırada dört şehirde (İstanbul, Ankara, Diyarbakır, Adana) beş oyunu sahnelenen Işıl Kasapoğlu’nu yakalayıp bir röportaj yapmışım. ‘Yakalayıp’ çünkü bir şehirde bir günden fazla durmuyormuş. O gün yeni kurulmakta olan Kocaeli Şehir Tiyatrosu’nun danışmanlığı için İzmit’e, akşam Akademi İstanbul’a derse, dersten sonra Ankara’ya söyleşiye, aynı akşam Çehov provası için Adana’ya gidiyormuş.

Ayıp olmazsa o gün için gençlik enerjisi desek, şimdi ENKA Açık Hava Tiyatrosu’nda açıkladığı gibi 70’lerine geldi ve gene İstanbul’a o gün ayak basmıştı, ertesi gün yolcuydu, haftaya da dönüp provaya giriyordu. Belki de belgeselde söylediği gibi bir ‘ölümden kaçma’ biçimi bu da. Gerçi kendisi yaptığı işlerin bir yere kaydedilmesini, sabitlenip o haliyle ‘kalıcı’ olmasını istememesiyle ilgili söylüyordu bunu. Tiyatro o yüzden cazipti onun

Bundan üç sene önce, 2021’in Nisan ayında, Hatay Samandağ Kadın Kooperarifi’nin girişimiyle Vakıflı’da kurulacak gastronomi köyünün temellerinin atıldığını okumuştuk. Tarihte 13 medeniyete ev sahipliği yapmış bir şehir Hatay, aklınıza gelen bütün dilleri, dinleri ağırlamış, “medeniyetlerin buluşma noktası”, “kültür mozaiği” gibi kimi güzel tanımları ondan daha iyi karşılayan bir yer, daha gerçek bir ‘mozaik’ olamaz. Antakya Akademisi’nin kurucusu Libanius’un (M.S. IV YY) “Amacınız farklı kültürleri tanımaksa Antakya’yı ziyaret etmeniz yeterlidir” sözü haksız sayılmaz. Hele hele farklı kültürlerin mutfağını tanımaksa amacınız, kesinlikle doğru yerdesiniz.

Şehrin UNESCO tarafından birkaç yıl önce gastronomi alanında Yaratıcı Şehirler Ağı’na layık görülmüş olduğunu da hatırlatalım ve çoktan gastronomi turizminin beşiği olması gereken şehir için geç bile kalmış projeye dönelim. Ne yazık ki 2021’de atılan o temeller 6 Şubat 2023’te

Tek bir kare görmeden duyduğumuz sesle yolumuz belli oluyor: “Konfüçyus der ki yeni gittiğiniz bir yerdeki kültürü, derinlikleri, sığlıkları anlamak için o yerin müziğini dinleyin. Müziğini dinlediğinizde o yerle ilgili her şeyi anlayacaksınız”.

Sonra mavi sular düşüyor perdeye. Boğazdan vapurla geçerken gördüğünüz denizin köpükleri olduğunu anlıyorsunuz bir şekilde. Konfüçyus haklı, İstanbul size sırlarını açmaya başladı bile. 90’larda İstiklal Caddesi’nin, sokağın müziğinin simgelerinden olan Siya Siyabend’den Bizon Murat anlatmaya devam ederken Boğaz Köprüsü’nü görüyoruz: “İstanbul var ya, 72 milletin geçtiği bir köprü”. Biz de bu köprüden şarkılarla geçeceğiz şimdi.

“İstanbul Hatırası: Köprüyü Geçmek” (Crossing the Bridge: The Sound of Istanbul) “Duvara Karşı” ile kalbimize bir derin bir sızı bırakan hemen ondan sonra Fatih Akın’ın bu şehre, bu şehrin seslerine yazdığı bir aşk mektubu gibiydi.

İlişkilerde çiftler arasında kaç yaş fark olmalıdır, kaçtan sonrası “yok artık” dedirtir, kesin bir cevap yok elbette. İki taraf da yetişkinse zaten kimseyi ilgilendirmemeli. Sinir bozucu olan, burada da hayatın hemen her alanında geçerli olan çifte standart mekanizmasının tam gaz çalışması. Erkek büyükse 50 yaşa kadar yolu var, kimse sormaz. Kadın büyükse… Kadın büyük olmasın. Tut ki oldu, sürekli yaşla ilgili hadsiz sorulara cevap versin, “oğlunuz mu?” densizlikleriyle baş etsin, ünlüyse çıkan her magazin haberinde parantez içinde yaşı vurgulansın. Bunun bedelini sürekli ödesin.

Şu sıralar online platformlarımız sözleşmiş gibi kadının yaşının büyük olduğu film ve dizileri yayına soktu peş peşe. Sanırım bir tür yazlık peri masalı kontenjanından. Akımın bizdeki temsilcisi “Ru”; 38 yaşındaki Reyan (Meryem Uzerli) ile 18 yaşındaki Uzer’in (Burak Berkay Akgül) şahane Urla doğasında geçen aşkını anlatıyor. Tanıtım metni “38 yaşında bir kadın ve 18 yaşında bir erkek” cümlesiyle

Kadınlara dair bu toplumda yerleşmiş – çoğunun gerçekle alakası olmayan – bir takım inanışlar, yine kadınlar tarafından beslenip büyütülmeseler muhtemelen sonları gelecek. Misal, her kadın evlenmek ister, hepsinin emeli bir beyaz atlı (veya atsız, aslında koca çıtası çok yüksek sayılmaz) prens bulup nikâh masasına oturmaya ikna etmektir. Böylece ‘dünya evi’ne girmiş, sonsuz mutluluğun anahtarını cebine koymuş olur. Erkekler neden o cennet gibi ‘dünya evi’ne girmek istemez de katakulliye getirilmiş sayılırlar, orası muamma. Bir deli kuyuya bir taş atmış, nesiller bu inanışla büyüyor.

Neyse ki mutlu bir hayatın anahtarının evlilikte ya da ilişkide değil kendi isteklerimiz, yeteneklerimiz, hayallerimiz doğrultusunda bir yol çizebilmekte olduğunu bilen kuşaklar bütün dayatmalara rağmen geldi, geliyor. Bir de kadınlar bu son derece erkekten yana bakış açısını benimseyip devam ettirmese…

Bu anlamda örnek teşkil edecek bir sohbet izledik bu hafta. “Ru” adlı dizide 38 yaşında kendisinden 20 yaş genç bir erkekle aşk yaşayan