Şükrü Andaç

PARİS
İstanbul’da temeli atılan 3. köprüde, ihaleyi kazanan konsorsiyum finansmanı sağlamadan özkaynakla işe başladı. 2 milyar doların üzerindeki finansman için görüşülen 8 Türk bankasının projeye para vermek için haziranda çıkacak çevre raporunu beklediği ortaya çıktı. Bu raporun çevre koşulları konusunda itirazı olan bankaların istediği şartlarla oluşturulan revize bir planı kapsadığı belirtiliyor. 3. köprü projesini IC İçtaş ile İtalyan Astaldi ortaklığı yapıyor.
İş Bankası’nın Genel Müdürü Adnan Bali “3. köprüde finansmandan önce çevreyi konuştuk. Bu konuda kendimizi iyi hissedeceğimiz konumda olmalıyız. Diğer bankalar da buna bakıyor” diyor.
OECD’nin Paris’teki konferansına katılarak, 2001 krizi sonrası Türkiye’nin başarısını anlatan Bali, bir grup gazeteciyle gündemi değerlendirdi.

‘İstediğimiz koşullar...’
3. köprüyle ilgili olarak işe başlarken projedeki en kritik konunun çevre sorunu olduğunu kaydeden Bali, ‘çevre raporuna bakıp ona göre imza atma’ kararı aldıklarını bildirdi.

Önceki hafta Anadolu’da girişimciliğin kalesi Kayseri’deydim. Yolculuğun ana durağı Kayseri, İncesu’ydu.
İncesu ilginç bir yer. Her ne kadar Kayseri nice girişimci işadamı ve ticari fikre ev sahipliği yapmış olsa da, şehre en yakın ilçe olmanın sıkıntısını çeken İncesu bir o kadar girişimden yoksun. Avantaj gibi görülen merkeze 30 kilometre yakınlık aslında İncesu için büyük zorluk.
Neredeyse tüm ihtiyaçların Kayseri’den sağlanması ilçede ticari hayatı yok denecek noktaya getirmiş. Başlatılan girişimler “Kayseri’de var” denilerek bir türlü ayakta duramamış, yaşatılamamış.
Ekonomik aktivitedeki durgunluk gençleri ilçeden uzaklaştırmış. Sosyal yaşam zayıf. Bu yüzdendir ki işadamı, ticaret erbabı az olan İncesu kendisine hep “okuyan” cephesinde bir yer aramış.
İncesu’nun nüfusu 20 bini aşıyor. Bağ, bahçe, buğday işleri ilçede öne çıkıyor. Kayserili İpek grubunun Çinkom’u (eski adıyla Çinkur) ile geçen yılın yatırımı Filli Boya en büyük işler. İlçe son yıllarda Doğu ve Güneydoğu’dan yoğun göç almış.

‘Merzifonlu’nun mülkü: İncesu

Van
Hakkari’de ekonomi cephesindeki olumsuz havanın ardından bu kez durağımız Van. Komşu şehir Hakkari sonrası Van adeta bir Paris...
Van’ın sıkıntısı çok. Yatırım problemleri var, potansiyelini açığa çıkaramıyor, yaşadığı depremin getirdiği sıkıntıları atlatmanın arayışı içinde ve tabii ki kaçakçılık, terör ve güvenlik sorununu bir türlü üzerinden atamayan bir şehir, Van. Ama açık söyleyelim bir Hakkari değil.
Milliyet’in Anadolu’nun onlarca şehrinde altına imza attığı “Geleceğe Yatırım, Türkiye’ye Yatırım” toplantılar serisinin Van ayağında görüyoruz ki, bölgede yatırımı bulunan yüzlerce işadamı büyümenin ve geleceğin planlarını yapıyor.
İşadamlarının ortak görüşü, gelecekte başarı adına öncelikli şartın Batı’daki Van algısının değişmesi gerekliliği. Van’da hayatın normal olduğunu, tarih ve turizmle kaplı coğrafyada yatırım adına bakir bir Van’ın Batı’yı beklediğini söyleyen Vanlılar, “Bunu yerinde görmek için Van’a bir kez gelin” çağrısını yapıyorlar. Bu çağrı sadece yatırımcıya değil, yerli turistlere de ulaşsın istiyorlar. Hatırlatalım, İstanbul, Ankara, İzmir, Kayseri ve Antep yönünden şehre günlük 12 uçuş yapıyor.

Van Denizi’ne marina

Hakkâri
Bizim için çok uzak. Yatırımcı için de uzak. Bahsettiğim yer, bir sınır şehri olan Hakkâri. İki saatlik İstanbul-Van uçuşu sonrası karayoluyla müthiş bir doğanın eşliğinde 3.5 saatlik yolculuk sonrası Hakkâri’deyiz.
Yol boyunca jandarma ve polisin oluşturduğu ve bundan 7-8 ay öncesinde yoldan her geçenin durdurulduğu noktaların birkaçı dışında ‘güvenlik noktaları’ adeta terk edilmiş. Geçiş serbest, kimlik kontrolü yok. Burada çözüm sürecinin en somut etkisi olarak şimdilik bu konu öne çıkıyor.

Kalksın bu kontrol!
Hakkâri’ye giriş ise bu kuralın istisnasının olduğu bir nokta. BDP Eşbaşkanı Selahattin Demirtaş ile birlikte şehre gelmemizden olsa gerek bu noktayı biz kontrolsüz olarak atlatıyoruz ama bir köprünün olduğu bu noktaya giriş-çıkış için kontrol şart.
“Giriş-çıkışında kontrol olan bir şehre hangi yatırımcı gelir?” sorusu ise ekonomi cephesindeki bizler için en çarpıcı konu oluyor.

Türkiye, siyaset ve ekonomi cephesinde tarihi bir dönemden geçiyor. Ana konu, Güneydoğu sorununda çözüm süreci.
Bu süreç adına yapılanları destekleyenler kadar eleştiren, sorgulayanlar da azımsanmayacak kadar önemli bir kitleyi oluşturuyor.
Birkaç gün önce Milliyet olarak tüm Türkiye’de iki yıldan bu yana altına imza attığımız “Geleceğe Yatırım, Türkiye’ye Yatırım” adlı toplantılar serisinin Şanlıurfa ve Mardin ayağında gündemin ilk maddesi bizim için, yani ekonomi ekibi için de çözüm süreciydi.
Olası bir çözümün getireceği huzur ve güven ortamının ekonomiyi ve kalkınmayı bölgede şaha kaldıracağı inancı iş dünyası cephesinde ortak görüş. Bununla birlikte bölgede ağalık düzeninden gelen “Biz bize yeteriz, ekonomi bize bağlı yürür” düşüncesinde olan işadamlarının varlığını da not düşmekte fayda var.
Mardin görüşmelerinin ikinci gününde Kürt siyasetinin öncü isimlerinden Ahmet Türk’le, ‘Türk Aşireti’nin’ evi olarak bilinen “Kasrı Kanco”da bölge ekonomisi gündeme geliyor. Özgürlükler, demokratik haklar... Peki sonrası... Ekonomi, işsizlik ne olacak? Bununla ilgili bir plan, proje var mı?

İşçi Bayramı 1 Mayıs’ta devletin “ben buradayım” mesajını verdiği bir günü daha geride bıraktık. Türkiye’de sendikalar ve işçinin hakları cephesinde yaşanan bu olaylar, aslında bizlere ‘geri kalmışlığın’ verdiği bir hediye. İşçi hakları ve bu alandaki mücadele Türkiye’de hiç gündemden düşmeyen bir konu. Bu alanda şu sıralar öne çıkan maddelerden biri de THY olayı.

Kısaca hatırlayalım...
Bundan yaklaşık bir yıl önce, Mayıs 2012’de Türk Hava Yolları’nda (THY) 305 kişinin işten çıkarılmasıyla sonuçlanan bir günlük iş bırakma eylemi yapıldı. Bu yaşananların bir uzantısı olarak nisan ayının ikinci haftasında ‘grev’ kararı geldi.
THY’ye 60 günlük yasal süre verildi, grev olabilir. Bu konuda hükümet ve sendika hâlâ uzlaşmaz tutum sergilemeyi sürdürüyor.
Sendika tarafı “Grevden dönüş için ilk şartımız 305 kişinin işe alınması, bu olmadan masaya oturmayız” derken, bir devlet şirketi olan THY cephesi, “Tüm yönetim olarak oybirliğiyle işten çıkarmaları onaylandık, artık yargı kararına bakarız” diyor.
Yaşanan bu süreçte 305 kişinin işten çıkarma davaları da sürüyor. Hatta bazılarının işe iade davasında süreç çalışan lehine çıktı, Yargıtay tarafından da bu durum onandı.

İki günden bu yana Güneydoğu’dayız. Önce Şanlıurfa sonrasında Mardin. Milliyet olarak düzenlediğimiz “Geleceğe Yatırım, Türkiye’ye Yatırım” toplantılarında gördüğümüz tablo gösteriyor ki, bölgede çözüm süreci adına atılan adımlar ekonomik hayata bir moral vermiş durumda.
Kiminle konuşsak “burada bir sorun yok, biz hiç birbirimizden ayrılmadık” dese de içlerine gizledikleri acıların ve şiddetin dinecek olmasına seviniyorlar ama hala kızgınlar.
Demokratik haklar, özgürlük, işsizlik, fakirlik, ekonomiden sosyal ve kültürel alana pek çok farklı dalda geri kalmışlığın verdiği ‘bıkmışlık’, hiç şüphesiz bölgenin en büyük sorunu. Kalkınmanın önündeki en önemli engeller bunlar.
Teşvik ve çözüm sürecinin aynı günlere geldiği bir dönemde Türkiye’nin dört bir yanından yatırım yapmak için Urfa ve Mardin’e gelenler ise, bölge insanı için tünelin ucunda ışığın göründüğüne dair umut ışıkları.

Bölgede neler oluyor?
Urfa’da İzmirli Pınar’ın 100 milyon liralık yatırımının temel atma töreni çok yakın. Yaklaşık 2 haftası var... Urfa’da öğreniyoruz ki, Pınar’ın hemen yanındaki arazi için Eskişehir merkezli bisküvi devi Eti bir üretim tesisi kurmak için yer bakıyor. Sabancı grubunun

Washington

Başbakan Yardımcısı Ali Babacan’ın TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu ile birlikte çıktığı ABD’deki yatırımcı turunda yabancılar bir yandan Türkiye ekonomisine ve yaşanan son gelişmelere olan ilgilerini ortaya koyarken, diğer taraftan da ifade özgürlüğü ve Avrupa Birliği süreci gibi yapısal sorunlarda atılmayan adımların önemine vurgu yaptı.
New York, Atlanta ve Washington’da gerçekleşen temaslarda işadamları ve iş örgütlerinin üst düzey temsilcileriyle temas eden Babacan, seyahatin son durağı olan ABD’nin başkentinde gazetecilerle bir araya geldi.
Gezinin ilk gününde “II. Varlık Barışı” ile ilgili çalışma başlatıldığının bilgisini veren Babacan, son gün bu konudaki hedef kitleyi ve bu çalışmanın gerekçesini açıkladı.

‘Anlamak mümkün değil’