Şükrü Andaç

Türkiye’nin global rekabette etkili adımlar atması, bir diğer ifadeyle uluslararası ticarette söz sahibi olması için “milli” politikaların önemi büyük. Sanayiden tarıma, üretimden hizmet sektörüne yerli kaynaklarla geliştirilen modellerin başarıyla işlemesi, hem Türk iş dünyasının hem de Türkiye’nin çıkarına... Bu hedef doğrultusunda Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak ve bakanlık ekibi tarafından hazırlanan “Milli Enerji ve Maden Politikası” programının önemi tartışılmaz. Enerjide ithalat yükünü üzerinden atmayı başaran bir Türkiye’nin hem bölgesinde hem de dünyada ağırlığını artıracağı ortada.

“Milli duruş” farkı...

Dün Beşiktaş’taki toplantı öncesinde Türk iş dünyasının onlarca patronu ve CEO’sunun birbirleriyle yaptıkları sohbette de ana konu ‘milli duruş’ oldu.

“Güçlü Ekonomi” ve “Ulusal Güvenlik” konularıyla birlikte düşünüldüğünde, hazırlanan bu yeni programın değeri daha da anlaşılır oluyor. Türkiye’den geçen veya geçecek olan 8’i doğalgaz, 2’si petrol olmak üzere 10 boru hattının, ülkemizde bulunması bile, enerjide milli ve stratejik adımlar atmamız gerektiğinin açık kanıtı.

Farklı taktikle sahadayız

Bakan Albayrak’ın sunumu öncesinde hazırlanan filmde “Enerji

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak, önceki gün iş kadınlarıyla bir araya geldi. “FETÖ ve PKK ile mücadelede önemli yol kat edildi. Artık bu sürecin kötü tarafının geçtiğini düşünüyorum” diyen Albayrak, “Dünyanın geneline baktığımızda da dalgalı sürecin artık sonuna doğru geliyoruz. 16 Nisan’dan sonra Türkiye’nin önü açık görünüyor” ifadeleriyle, geleceğe umutla baktıklarını söyledi.

Modern İpek Yolu

“Son 15 yılda egemen ülkelerde müthiş kırılma var. 10 yılda Asya-Pasifik’te önemli olaylar yaşanacak” diyen Albayrak, “Yakın gelecek gösteriyor ki, dünyanın en büyük ülkesi Amerika olmayacak. Ekonomik büyüklük anlamında, Çin ve Hindistan’ın toplamı bir anda G7’yi geçecek, toplam 3 milyar nüfusları dünyanın yarısına denk gelecek. Çin mayıs ayında Modern İpek Yolu projesine hız veren anlaşmayı ortaya koyacak. Türkiye’nin de içinde olduğu 15 lider Çin’de bir araya gelecek. Yeni dönem işte bu tarihten itibaren başlayacak. Türkiye de stratejisini nakış gibi işlemeli ve yeni dünyada yerini almalı. Bunun için gerekli siyasal sistem de Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi. İşte esas konu burada düğümleniyor. Güçlü ve kazançlı çıkmak için bu sisteme evet demeliyiz” dedi.

Baka

3. köprü, 3. havalimanı, Marmaray, Körfez Köprüsü, Avrasya Tüneli... “Türkiye’nin dev projeleri” denildiğinde tüm bu işler gerek bugün gerekse gelecek adına umut verici yatırımlar. Türkiye bunların ardından altyapı cephesinde durmak bilmeyen yatırımlarına bir yenisini daha ekliyor. Bu kez İstanbul’a değil, Çanakkale’ye yapılacak olan dev köprünün ihalesi, imzaları ve temeli “referandum öncesi”ne denk geldi. (Diğer bir ifadeyle 16 Nisan sonrasına bırakılmadı...) Gerek yatırımcıların gerekse finans çevrelerinin “Türkiye’ye olan güven” noktasında bir adım bile geri durmadığını görmek adına bu zamanlama gerçekten önemli.

Ocak sonu yapılan 1915 Çanakkale Köprüsü ihalesinde iki yerli (Limak ile Yapı Merkezi), iki Güney Koreli şirket (Daelim ile SK) tarafından oluşturulan konsorsiyum köprü ve otoyol yapımı için 10.3 milyar liralık teklifle işi üstlendi. 5.5 yıllık yapım süresi dahil toplam 16 yıl 2 ay 12 gün işletme sürelik teklifle en kısa sözleşme süresini veren grup yapılan değerlendirme sonrasında ihaleyi kazandı.

Dört grubun patronları, yöneticileri ve mühendisleri o günden bu yana kafa kafaya verdi, detaylı çalışmalarını tamamladı. Bugün Ankara’da Bakanlık bünyesinde resmi imzalar

Türkiye gelecekte dünyada söz sahibi bir ülke olacak ise bunun yolu “turizm”den geçiyor. Bu cümleyi oldukça iddialı bulabilirsiniz ama turizmin etki gücünü hesap ettiğinizde, bu hesaba diğer öne çıkabileceğimiz alanlardaki zayıflıklarımızı kattığınızda, ülkemiz için bu sektörün farkı ortada.

Açık konuşalım... Bizim doğalgazımız yok, petrolümüz yok, teknolojimiz yok, Ar-Ge gücümüz yok, global markamız yok.

“Peki neyimiz var?” denildiğinde, Türkiye adına öne çıkan alanlardan biri olarak karşımızda “turizm” duruyor.

Turizmde yaptığımız yatırımlarla, yetişmiş insan gücümüzle ve kalite farkıyla dünyanın önemli destinasyonlarından biri olacağımız açık. Başımızın belası “cari açık” korkusunu yenmek için turizm adeta bir panzehir.

TÜRSAB Başkanı Başaran Ulusoy’un desteğiyle sektörün “Milliyet”le buluşmasında, “zorlu 2016”nın unutulması ve oluşan yara berenin hızla sarılması için işadamlarımızın seferber olduğunu görmek bizleri mutlu etti. Üstelik, “Bize şunu verin, bunu verin” demek yerine, “Hükümet önümüzü açsın yeter, biz bu günleri atlatırız” söylemi, pozitif bakış noktasında oldukça önemliydi. Aslında turizmcilerin (tüm vatandaşlarımızın) devletten beklentisi açık: Terör belasının

Geçen yıl Türkiye için ‘talihsiz’ bir yıl oldu. 15 Temmuz darbe girişimi, Suriye ve Irak’ta yaşananlar, Rusya krizi, art arda patlayan bombalar, gerginlikler... Yaşanan tüm bu olumsuzluklardan tüm ülke olarak etkilendik ama bir sektör var ki, gerçekten de en çok darbe alan onlar oldu. Turizmdeki düşüşle, havacılık sektörü bırakın yakın tarihte yazdığı kârları yakalamayı, oluşacak zararın boyutunu azaltmak için yeni planları devreye aldı. Böylesine bir 2016’yı son çeyrekte toparlamak için harekete geçen Türk Hava Yolları (THY), 2015’te yakaladığı 1 milyar dolarlık (9 haneli) kâra yeniden ulaşmak adına gelecekten umutlu.

THY’nin Atatürk Havalimanı’nın hemen yanı başındaki genel merkezinde grubun Yönetim Kurulu Başkanı İlker Aycı ve beraberindeki yönetim takımıyla gerçekleştirilen dünkü buluşmada, 2017 için iyimser bir tablo çizildi.

“Yaşanan her şeye rağmen büyük ölçüde yaraları sararak pist başındayız. Yeniden kalkış için hazırız” diyen Aycı, gerek 250 milyon doları aşan tasarruf paketinin etkisi gerekse şu anki rezervasyonlardan, havada yeniden kârlı yıllara uçuşu hedeflediklerini söyledi.

Batı cephesi aynı

Aycı, şu anda görünen normal dönemin sürmesiyle (transit yolcuların artış

Türkiye’de yaşanan gerginliklerden ve piyasadaki oynaklıktan en çok etkilenen sektörlerin başında hiç şüphesiz “perakende” geliyor. Bırakın bombaların patlamasını, karın yağmurun yağdığı, morallerin düşük olduğu bir gün bile mağazalarda alışveriş bıçak gibi kesiliyor.

2016’da kur hareketliliğinin getirdiği zararlar, mağaza kapatmaları ve azalan işlerden etkilenen sektörde 2017 için olumlu göstergeler bulunuyor. Masamın üzerindeki Deloitte raporu Türkiye’deki AVM hareketliliğini açıkça ortaya koyuyor.

Son 10 yılda AVM sayısı 3 katına çıkarak 2016’da 379’a ulaştı. Sektör dalgalı geçen geçen yıl bile 11 AVM artı yazdı. İnşaatı süren 74 AVM de 2019’da bitecek. 2 yıl içinde Türkiye’de AVM sayısı 450’yi bulacak.

Yasayla TL alınır mı?

Perakendecilerin en önemli sorunu, hiç şüphesiz yükselen kurlar. Bu cephede de olumlu göstergeler var. Kurda yaşanan dalgalanma karşısında kiralar TL bazına çekilirken, indirimler yapıldı. 379 AVM’nin 118’i kiraları TL bazında alma kararı aldı. Sürecin bu eğilimle devam etmesi bekleniyor.

Perakendeciler, AVM’lerdeki Türk yatırımcıların oldukça duyarlı davrandığını, yabancı ortaklı AVM’lerin bu işe yanaşmadığını söylüyor. En azından kredi borcunu kapatmış

Başta Japonya olmak üzere Batılı ülkelerde son yılların yükselen trendi “sushi” menülerindeki en değerli balık olan “orkinos” (bir çeşit tuna/ton balığı) avında etkinliğini artırmak isteyen Türkiye harekete geçiyor. İstanbul Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçıları Birliği Başkanı Tuncay Sagun, Uluslararası Atlantik Ton Balıklarını Koruma Komisyonu’nun (ICCAT) orkinos avlama kotalarını belirlediğine dikkat çekerek, adil dağıtım yapıldığına inanmadıkları kotalardan Türkiye’nin bu kez daha fazla pay alması konusunda ısrarcı.

Kasım ayı kritik ay!

“Akdeniz çanağındaki sezonluk av kotası 22.695 ton. Buradan en büyük payı yüzde 59’la AB alır. Bunun da çoğunu Malta kullanır” diyen Sagun, Türkiye’nin yüzde 4.5’luk kendi kotasının yanı sıra Libya, Mısır ve Suriye’den kota satın alarak ticareti sürdürdüğünü ifade etti. Ancak bu yöntemin Türk balıkçılığı için ‘yavaş yavaş büyüme’den başka bir işe yaramadığını belirten Sagun, hacimli bir kota artışıyla sektörün büyümede ciddi ivme kazanabileceğini anlattı.

Bu noktada da Kasım ayı kritik.

“ICCAT’ın 3 yılda bir yaptığı kota toplantısı bu yıl kasım ayında Fas’ta olacak. Orada ülkemizi temsil edecek heyetin iyi bir diplomasiyle kotamızı

2017’de 40. yılını kutlamaya hazırlanan Mesut Toprak’ın yönetimindeki Tay Group, ekonomide sert rüzgarların estiği bir dönemde, ana iş kolu olan tekstil ve turizmde iddialı yatırımların altına imza atacak. “Biz işadamıyız. Ne yapacağız! Yatırıma devam etmek dışında bir seçeneğimiz yok” diyen Mesut Toprak, “Önümüzdeki beş yıl içinde yurtiçi ve yurtdışındaki toplam yatırım hedefimiz 4 milyar dolar” dedi. Bu yılın en iddialı yatırımı ise milyar dolarlık “Four Seasons Bodrum” projesi. Grubun turizm kolunda şu anda İstanbul Boğazı ve Sultanahmet’teki Four Seasons otelleri bulunuyor.

Uzaklardan ilham aldı

“Bodrum’daki 1 milyon metrekarelik projemiz, 1 milyar dolarlık yatırım büyüklüğüne sahip” diyen Toprak, Türkiye’de yaşanan gerginliklerin (15 Temmuz ve piyasalardaki dalgalanma) etkisiyle, Four Seasons’ın tepe yönetimiyle aralarında yaşananları şöyle anlattı: “Kesinlikle şunu söylemeliyim ki, Four Seasons’un karşısında biz olmasak proje askıya alınabilirdi. Onlar açısından da marka riski var. Four Seaons, bu yatırımla ilgili bize ‘emin misiniz’ diye sordu. Biz de kararlılığımızı bildirdik. Örneğin; İstanbul Boğazı’ndaki otel projesi, normal şartlarda 6 yılda bitmeyecek bir projeydi. 3