Belma Akçura

BBC, bünyesinde çalışan gazetecilerden, tarafsızlıklarını korumak için sosyal medya platformlarında kişisel kanaatlerini ifade etmekten kaçınmalarını ve emoji ile dahi olsa sosyal medyada görüş belirtmemelerini istedi BBC’nin sunucularından Bobby Friction, eylül ayında hasta oğlu için koronavirüs testi yaptırmaya çalışıp başarısız olunca öfkeli bir tweet attı ve “Yemin ederim, Thatcher’ın baskısı altında büyüdüm ama bu lanet hükümet o karanlık günlere kıyasla bir dışkı festivali” diye yazdı.  

Bobby Friction, hükümeti eleştiren bu tweetini, Brexit sürecinden beri baskılara maruz kalan kurum yönetiminden gelen uyarı üzerine sildi. Ancak tartışmanın büyümesinin önüne geçemedi. Bobby Friction, tarafsızlık kurallarının bariz ihlali nedeniyle eleştirilere maruz kalırken, BBC “partizanlığın” hoş karşılanmadığını, kişisel siyasi görüşlerini sosyal medyada dile getiren gazetecilere yönelik yeni uygulamalara gideceklerini duyurdu.

Sosyal medya bildirgesi

Öyle de oldu. BBC, bir

Robert Fisk, dünya medyasına çok önemli bir miras bıraktı; siyaset tarihini yazmanın, sadece resmî tarihçilerin değil, o tarihe bizzat tanıklık etmiş gazetecilerin de işi olduğunu hatırlatarak

1972’nin Haziran’ında, Kanlı Cuma’da genç bir gazeteci, Belfast’ın bir ucundan diğerine koşar. Bir buçuk saat içerisinde 20 IRA bombasının patladığı şehirde parçalanan insan cesetlerinin ortasında hem IRA’nın hem de polisin umarsızlığından deliye döner ve şöyle der: “O an; savaşın, kazanmak veya kaybetmekle ilgili değil, bütün taraflarda insan ruhunun mutlak çöküşüyle ilgili olduğunu anladığım andı…”

O gazeteci, dünyanın en ünlü Orta Doğu muhabiri, İngiliz gazeteci Robert Fisk’ti.

Yıllar sonra bir belgeselde kendisini Orta Doğu’ya hazırlayan sürecin de böyle başladığını söyler. Kuzey İrlanda’da deneyimlediği bu olay ve sonrasında yalan söyleyen hükümet görevlileri ve Britanya ordusu albaylarıyla yüzleşmesi, onu Orta Doğu’da yaşayacaklarına, o zamanlar hayal dahi

Ruhunu, mantığını yitirmiş, iletişim dilini ve de değerlerini kaybetmiş toplumların trajedisi de hayli büyük oluyor. Bir kargo kuryecisinin yaşadığı ya da ona yaşatılanlar gibi…Kurye Mehmet Ali İbin… Arkadaşları onu şöyle anlattı: Anne babasına bakıyordu. İkisi de bakıma muhtaç hasta ve yaşlıydı. O da 40 yaşlarındaydı. Pandemi boyunca günde en az 150 adrese sipariş yetiştiren, iyi niyetli bir adamdı. Gün boyu elinde paketler, merdiven indi, merdiven çıktı, bir adresten, diğerine gitti. Karın tokluğuna çalıştı. Ve adresini bulamadığı bir alıcıyı telefonla aradı. Adresin eksik olduğunu bildirmek için…

Alıcı Tayfun Ş. adında bir şahıs. Kız arkadaşına internet üzerinden iki çift ayakkabı sipariş eden ama teslimatın gecikmesinin adres eksikliğinden olduğunu kavrayamayacak zekâda bir saldırgan. Kendisine adresin eksik olduğunu telefonla bildiren kuryeden özür dileyeceğine, yanına birkaç adam alarak gitti, sokağın ortasında kuryeyi darp ederek komaya soktu. Yargı zanlıyı serbest bıraktı. Beş gün yaşam mücadelesi veren Mehmet Ali hayatını kaybetti. Kuryenin

Yahudi karşıtı şiddette bir artış olduğunu söyleyen Marc Zuckerberg, Holocaust’u reddeden veya tahrif eden içeriği yasaklamak için nefret söylemi politikasını güncelleyeceklerini açıkladı

Bir gazeteci olarak Irak’tan Güney Afrika’ya, Amerika’dan Almanya’ya uzanan çok sayıda soykırım kamplarını ve müzelerini dolaştım. Ve artık biliyorum ki; insanlığın en korkunç, en karanlık yüzü buralarda barınmış... Kendi tarihinin hafızasını oluşturan dehşet verici ölüm kampları ve müzelerde…

Nazi Almanya’sının, başta Auschwitz olmak üzere, Ponar, Belzec, Sobibor, Treblinka gibi sayısız ölüm fabrikalarında, milyonlarca engelli, Çingene, komünist, eşcinsel muhalif ve Yahudi’nin katledilmesinde oynadığı rol ve yarattığı travma gibi…

Ve elbette yaşanan hiçbir acı, bir diğeriyle karşılaştırılamaz. O halde “Nazilerin ölüm kampları denince neden Holocaust, Holocaust denince neden sadece Yahudiler anılıyor?” sorusunun yanıtını Nobel Barış Ödülü sahibi Auschwitz toplama kampında kalan yazar Elie

Siyaset dekolteyi kaldırır mı? Bu soruya Paris’te uzun yıllar yaşamış Servetifünun Edebiyatı’nın önde gelen isimlerinden Cenap Şahabettin’in bir sözüyle yanıt vereyim: “İyi bir kıyafet, iyi bir tavsiye mektubudur”

Dünyanın en genç kadın başbakanı Sanna Marin’in, sosyal medya hesabında paylaştığı göğüs dekolteli fotoğrafı, sadece ülkesi Finlandiya’da değil, dünya medyasında da haberlere konu oldu. Sosyal medyada bir kesim siyasetçilerin dekolte kıyafet giymesini doğru bulmazken, benzer kıyafetlerle aynı pozu veren kadınlar, Başbakan’a destek yağdırdı. Bir kadın siyasetçinin dekoltesiyle haber olması ilk mi? Değil!

Hillary Clinton’ın çatalı

2007’de Washington Post; başkanlık seçiminin en iddialı adaylarından biri olan Hillary Clinton’ın Senato’da yaptığı bir konuşma sırasında göğüs çatalının görünmesini haber yaptı. Pulitzer ödüllü moda yazarı Robin Givhan, köşe yazısında şöyle diyordu: “İlk kez muhafazakâr senatomuzda seksüalite ve feminenliğe doğru

Bir gazetecinin; çalıştığı kurumdan haber saklayıp kamuoyunu zamanında, doğru bilgilendirmek yerine, bu bilgileri kitabında kullanması etik değildir

Bob Woodward gazeteci olarak geçirdiği 50 yılda, dokuz başkanı konu alan 20 kitap yazdı. Kamuoyu onu, 1972’de Washington Post’ta gazeteci Carl Bernstein ile birlikte, ABD Başkanı Richard Nixon’ın görevinden istifa etmek zorunda kalmasına neden olan Watergate skandalını ortaya çıkarmasıyla tanıdı. Ancak aynı Bob Woodward, 2005’te, bir başka devlet skandalını örtbas etmekle suçlandı. Öyle ki; Başkan Bush’la 3 buçuk saat söyleşi yaparak, hiçbir meslektaşına sağlanmamış bir ayrıcalığı elde etmesine karşın, bunun bedelini “yönetimi incitmeyerek” ödemekle eleştirildi. “İmparator ne derse yazan adam” oldu. Yine aynı tarihlerde iki yıl boyunca gazete yönetiminden bilgi-isim sakladığı için meslektaşlarının hışmına uğradı.

Bob Woodward, bugün gazeteci kimliğini, Amerika başkanlarının en kalıcı “tarihçisi” olarak siyaset ve dünya medyasına yeniden hatırlattı. Başkan Donald

Los Angeles Times şöyle yazdı: “The Social Dilemma (Sosyal İkilem), bu sene gördüğünüz en önemli belgesel olacaktır.”Öyle de oldu. Dünya medyası da “The Social Dilemma” belgeselinin mutlaka izlenmesi gerektiğini, özellikle de genç kuşaklar için bunun bir zorunluluk olduğunun altını çizdi. Nedenini belgesel üzerinden açıklayalım.Sosyal İkilem” belgeseli, sosyal medyanın insanlara manipülasyon, aldatma ve sinsilik üzerinden empoze ettiği bilgilerle bizi nasıl kontrol altına aldığını anlatıyor. Anlatanlar, Twitter, Facebook, Instagram, Google gibi sosyal medyayı yaratan bilgisayar bilimcileri. Aralarında meslek etiği nedeniyle bu kurumlardan ayrılanlar var… Bugün, bu teknolojinin muhteşem şeylere ön ayak olduğu gerçeğini göz ardı etmiyor, felaket çığırtkanlığı yapıp korku salmıyorlar. Hatta bu platformlar sayesinde dünya çapında anlamlı sistematik değişimler olduğunu da kabul ediyorlar, ama sonuçları açısından madalyonun arka yüzünü hiç düşünmediklerini itiraf ediyorlar.

Kontro

Robot meslektaşlarımızın, camiamıza katılmaları yeni değil! Soru şu: Düşünen robot gazetecilerin yazdığı ya da yazacağı haberlerin etik ve hukuki sorumluluğu kime ait olacak?

2000’li yıllardan bu yana çeşitli medya kuruluşlarında “robot muhabir” olarak görev yapan yapay zekalardan biri, düşünebildiği için “köşe yazarlığı”na terfi etti. Robot meslektaşlarımız bu camiada yeni değil. Bir süre önemli kuruluşlarda çeşitli yayın ve raporların hazırlanmasında önemli rol oynadılar. Medyaya 2004’te Associated Press’te başladılar. 2010’da Statsheet’in basketbol karşılaşmalarına ilişkin 345 web sitesinden derlenen toplam 15 bin maça ait bilgiler de yapay zekanın eseri olarak kayıtlara geçti. 2017’de Southern Metropolis Daily’de çalışan bir yapay zekanın 300 karakterden oluşan güncel bir çevre haberini bir saniyede yazması hayli övgüye değerdi.

Yapay zekaların, haber analizi, röportaj, köşe yazıları gibi alanlara girmesinin de mümkün olup olmadığı tartışılırken, Guardian yeni köşe yazarını tanıttı.