Korkutan soru: Ya Türkiye'deki yanardağlardan biri patlarsa?
25.09.2021 - 08:31 | Son Güncellenme:
İspanya'ya bağlı adalardan La Palma'da harekete geçen Cumbre Vieja Yanardağı, binlerce kişiyi evinden etti. Pek bilinmiyor ancak Türkiye'deki en son yanardağ patlaması da sadece 166 yıl önce, Tendürek Dağı'nda meydana geldi. Peki Türkiye'deki yanardağlar bir gün tekrar aktif hale gelebilir mi? Uzmanlar, "Son dönemde yaşanan Datça ve Ege depremlerinin volkan faaliyetiyle ilgili olabileceği yönünde kuşkular var" diyor ve uyarıyor.
Selçuk Bulut - Senim Tanay Karakuş / Milliyet.com.tr
Doğanın yarattığı yıkıcı bir felaket olarak nitelendirilen volkanik patlamalar, tüm dünyada uzmanlar tarafından yakından takip ediliyor. Dünya üzerinde 500 aktif volkan bulunuyor ve her yıl bunlardan 50 kadarı harekete geçerek lavlarını püskürtüyor.
Son olarak İspanya’da yaşanan volkanik patlama, gözleri yeniden bu doğa olayı hakkında merak edilenlere çevirdi. 19 Eylül’de Kanarya Adaları'ndan biri olan La Palma'da harekete geçen Cumbre Vieja Yanardağı'ndan püsküren lavlar, birçok evi haritadan sildi.
Lav sıcaklığının bin 100 santigrat dereceye ulaştığı patlamalarla ilgili en çarpıcı detay ise, Cumbre Vieja'nın 4.2 büyüklüğündeki depremin ardından 50 yıl sonra yeniden uyanması.
Peki, 13 tane yanardağa sahip Türkiye için de böyle bir tablo ortaya çıkabilir mi? Verilere göre Türkiye'de yaşanan son volkanik patlama, 1855 yılında Tendürek Dağı'nda gerçekleşmiş. Ancak uzmanlara göre, bu volkanlar tamamen susmuş değil ve zamanı geldiğinde tekrar faaliyete geçecek.
İnsan ömrü için uzun bir süre olan 166 yılın, jeoloji açısından çok fazla olmadığını belirten Jeofizik Uzmanı Dr. Oğuz Gündoğdu ve Jeolog Prof. Dr. Okan Tüysüz ile konuştuk.
'EGE'DEKİ VOLKANLAR HAREKETE GEÇEBİLİYORLAR'
Türkiye’deki volkanik hareketlilik hakkında bilgi aldığımız Prof. Dr. Gündoğdu, "Bildiğimiz kadarıyla Türkiye’deki volkanlar çok eski ve aktif değiller. Son dönemde herhangi bir aktivite de görülmemiş durumda.
Yakın bir tarih sayabileceğimiz 1855’teki patlama sonrasında, yakın gelecekte bir patlama beklemiyorum. Ancak Ege’deki volkanlar bu durumun dışındalar, aktif olarak harekete geçebiliyorlar" dedi.
Volkanik hareketlerin depremleri tetikleyip tetikleyemeyeceği sorusunu ise Gündoğdu, şöyle cevaplıyor: "Volkanik hareketler depremleri tetikliyor ancak bunlar büyük depremlerden ziyade sıralı, küçük depremler. Büyük depremler dediğimiz kategoriye çok girmiyorlar."
'DATÇA VE EGE DEPREMLERİNİN SEBEBİ VOLKANİK OLABİLİR'
Son dönemde yaşanan Ege depremlerine değinen Prof. Dr. Okan Tüysüz de, "Datça ve Ege depremlerinin, volkanik faaliyetlerle ilgili olabileceği yönünde kuşkular var" açıklamasında bulunuyor.
"Jeoloji açısından uzun kabul edilmeyen 160-170 yıl önce Tendürek ve Ağrı’da çeşitli patlamalar meydana gelmiş.
Son 10-15 bin yılda meydana gelen bir patlama varsa bu volkanlara aktif volkanlar diyoruz" diyen Prof.Dr. Tüysüz, 1855 yılının hiç de uzak bir zaman dilimi olmadığını belirtiyor.
'KULA'DAKİ VOLKANLARDA İNSAN AYAK İZİ VAR'
Tüysüz, "Yanardağlar yeniden harekete geçebilir mi?" sorusuna da "Yeniden harekete geçebilir ancak bu tarih, 10-15 bin yıllık bir zaman dilimini kapsıyor. Yani yarın öbür gün gibi değil, uzun vadede bir patlama yaşanabilir" cevabını veriyor.
Prof. Dr. Okan Tüysüz, "Mesela Kula’daki volkanlarda insan ayak izi var. Bu da bizlere insanların olduğu devirde Kula’da volkanik bir faaliyetin gerçekleştiğini gösteriyor" detayını da paylaşıyor.
'ORTA YA DA KÜÇÜK ÖLÇEKLİ VOLKANİK DEPREMLER OLABİLİR'
Türkiye’de volkanların yaratacağı depremlerin orta ya da küçük ölçekli olacağına dikkat çeken Tüysüz, "Ege Bölgesi’nde görülen depremlerin volkanik tetiklemelerle olduğu yönünde bilgiler var.
Volkanlar ülkemizde küçük depremlere neden olurken Güneydoğu Asya’da büyük çaplı depremlere, tsunamilere yol açıyor" bilgisini veriyor.
TARİHTEKİ EN BÜYÜK VOLKANİK PATLAMA: 92 BİN KİŞİ ÖLDÜ
Son 200 yıllık geçmişteki en büyük volkanik patlama, 1815 yılında Endonezya Tambora’da gerçekleşti.
Tambora’da yaşanan patlamada, 92 bin kişi hayatını kaybetti. Patlamanın etkileri kilometrelerce uzakta bile hissedildi.
Patlama sebebiyle 1816 yılı "Yazsız Yıl" olarak kayıtlara geçti. Atmosfere karışan volkanik kül, sıcaklığı düşürerek İngiltere’de haziran ayından kar yağmasına sebep oldu.
