Cem Kılıç

Başbakanın açıkladığı eylem planı makro ekonomik tedbirlerden ziyade sosyal politika ekseni daha güçlü olan düzenlemeler içeriyor. Gençler, kadınlar ve emeklilere ilişkin seçim vaatleri ilk üç ay içerisinde hayata geçecek gibi görünüyor. Diğer yandan eylem planında “Çalışma Barışı Paketi” adı altındaki tedbirler içerik olarak hem İş Kanunu’nda, hem de sosyal güvenlik kanununda önemli değişikliklerin yapılmasına neden olacak.

Taşerona kadro

Kamuda asıl işi yapan taşeron işçilerinin kadroya geçirilmesi takvimi Başbakanın açıkladığı eylem planı ile netleşmiş oldu. Yaklaşık 200 bin çalışan için kadro tahsisi 2016’ın ilk üç ayı içerisinde gerçekleşecek. Bu konuda ilk olarak Maliye Bakanlığı’nın hazırlamakta olduğu yönetmelik bekleniyor, Bakanlar Kurulu kararıyla kimlerin kadro alacağı bu takvime göre netleşecek.

Yardımlara çeki düzen

Sosyal yardımlarda çok fazla hukuki metin var. Pek çok kişi faydalanabileceği yardımların varlığından habersiz. Başbakan Bütünleşik Sosyal Yardım Sistemi’nin etkin bir şekilde kullanılmaya başlanacağını ve Aile Sosyal Yardım Destek Programı’nın hayata geçeceğini ifade etti. Bu sayede hem sosyal yardımlarda şeffaflık sağlanacak, hem de aile temelli bir sosyal

Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) tarafından yayımlanan ve emeklilik sistemini konu alan son rapora göre, emeklilik sistemleri ne yazık ki, gelecek kuşaklar için bugünkü kadar cömert olmayacak. Bu sebeple, gelecekte emekliliğe hak kazanmış çok sayıda kişi yoksulluk riskiyle karşı karşıya gelebilir. Türkiye açısından tamamlayıcı emeklilik sistemlerinin hükümet programına girmesi bir tesadüf değil.

Bir Bakışta Emeklilik 2015 Raporu’ndan görülüyor ki, OECD üyesi ülkelerin yaklaşık yarısı, mevcut emeklilik sistemlerinin uzun vadede sürdürülebilir olması amacıyla özellikle son 2 yılda çeşitli tedbirler almış durumda. Bununla birlikte, üye ülkelerin üçte birinde sosyal güvenlik ağını güçlendirmek ve emekliler içindeki kırılgan gruplara yardım etmek için önemli adımlar atılmış.

Raporda pek çok ülkede 65 olan emeklilik yaşının 67’ye yükseltildiği ifade ediliyor. Dahası, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, İrlanda, İtalya ve İngiltere gibi ülkelerde emeklilik yaşının 70’e yükseltilmesinin planlandığı da belirtilmiş. Ortalama yaşam sürelerinin uzaması, sağlık alanında yaşanan gelişmeler ve sosyal güvenlik sistemlerinin sürdürülebilirliğinin sağlanması gerekliliği nedeniyle

Taşeron işçilerin gözü kulağı Bakanlar Kurulu’nun hazırlayacağı listede. Seçim öncesi verilen vaatler kapsamında, seçimin hemen sonrasında ilk 100 gün içerisinde çözülecek sorunlar içerisinde taşeron konusunun da yer alması nedeniyle heyecan dorukta. Kamu kurumlarında asıl işi yapan taşeronlar kendilerine kadro verilmesi için bir an önce harekete geçilmesini istiyor. Yardımcı işleri yapanlar da müjde peşinde.

Kamuda yaklaşık 650 bin taşeron işçi bulunuyor. Bu işçilerin 200 bininin asıl işlerde çalıştıkları tahmin ediliyor. Dolayısıyla, üç taşeron işçisinden yalnızca bir tanesinin kadroya geçirilmesi söz konusu olacak. Ancak Bakanlar Kurulu’nun hazırlayacağı yardımcı işler listesi dar tutulursa, daha fazla taşeron işçisine kadro yolu açılabilir. Diğer yandan, kamuda yardımcı işleri yapan taşeron işçilerin beklentisi, ayrım olmaksızın bütün taşeron işçilerin kadroya geçirilmesi yönünde. Öyle ki, beni üniversitede ziyarete gelen Kamu Taşeron İşçileri Platformu üyeleri de beklentilerinin bu yönde olduğunu ifade ettiler.

‘Herkese kadro...’

Taşeron işçilerinin oluşturduğu platform, seçim öncesindeki vaadin bütün taşeronları kapsadığını, bunun hayata geçirilmesi gerektiğini ve

Asgari Ücret Tespit Komisyonu dün ilk toplantısını gerçekleştirdi. 4 milyon çalışanı, 16 milyon kişiyi ilgilendiren Komisyon toplantısının sonucunda ne olacağı belli. Asgari ücret 1.300 TL’ye yükselecek. Bu rakam üzerinde mutabakata varılacağına kesin gözüyle bakılıyor. Ancak bu artışın istihdamı azaltmaması, kayıt dışı istihdama neden olmaması açısından hassas bir dengenin tutturulması gerekiyor. Tespit komisyonunun bu seneki çalışmaları asgari ücretin miktarına değil bu dengenin sağlanmasına odaklanmış durumda.

Maliyetini kim üstlenecek?
Komisyonun bu yılki gündemi asgari ücretin ne kadar olacağı değil, artışın etkilerinin azaltılmasına yönelik tedbirler olacak. İTO ve MÜSİAD asgari ücretteki artışın işverene maliyetinin 30 milyar TL olacağını ifade etti. Rakam ne olursa olsun, artışın işverene yansıyacağı net. Dolayısıyla, işverenlerin bu konuda gerekli önlemleri alabilmesi ve önünü görebilmesi açısından komisyondan çıkacak kararlar çok önemli.

Pek çok işveren artış sonrası istihdamı azaltma ihtimali üzerinde duruyor. Bu ihtimalin gerçekleşmesi halinde yalnızca şanslı bir azınlığın asgari ücretin artmasının olumlu etkilerini hissetmesi söz konusu olacaktır. Bu durumun

Geçen çarşam-ba (25 Kasım), Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Günü’ydü. Dünya nüfusunun yarısını oluşturan kadınlar, hala erkeklere göre pek çok açıdan dezavantajlı konumda bulunuyor. Dünya Ekonomik Forumu tarafından yayınlanan 2015 Küresel Cinsiyet Uçurumu Raporu’na (The Global Gender Gap Report, 2015) göre, cinsiyet eşitsizliğinin küresel düzeyde tamamen ortadan kalkması için 118 sene geçmesi gerekiyor.

Cinsiyet eşitliğinde en iyi konumda olan ülkeler İzlanda, Norveç, Finlandiya ve İsveç gibi kuzey ülkeleri. Son beş yıldır bu tablo hiç değişmedi. Aslına bakılırsa, bu ülkelerin liste başı olması tesadüfi değil. Bu ülkelerde çalışma yaşamında kadınlara yönelik ayrımcılıkla mücadelede önemli adımlar atılmış durumda.

Eşitsizliği ölçen endeksteki en önemli gösterge, ‘ekonomik katılım ve fırsat eşitliği.’ Bu endeks, çalışma hayatına katılım, ilerleme ve ücret faklılıkları esas alınarak oluşturuluyor. Endeks hazırlanırken; kanun yapıcılar, üst düzey yöneticiler ve müdürler ile profesyonel mesleklerde çalışan kadınların aynı kategorideki erkeklere oranlarına bakılıyor.

2006 yılında küresel düzeyde 1.5 milyar kadın işgücüne katılmaktayken; 2015 yılı itibarıyla bu rakam 1.75 milyara çıkmış.

64. Hükümetin programı, çalışma hayatı ve sosyal güvenlikte önemli gelişmeler olacağına işaret ediyor. Seçimle kaybedilen zamanın, programdaki düzenlemeler hayata geçirilebilirse kapatılacağını söylemek mümkün. Programda kadınlar ve gençler için çok önemli düzenlemeler bulunuyor.

Doğumdan sonraki çalışma

Üç kadından yalnızca biri çalışabiliyor. Bu durumun nedeni ise çocuk bakımının kadının sorumluluğu olarak görülmesi... Geçen dönem hayata geçirilemeyen bir düzenleme, kadın çalışanlara doğumdan sonra parttime çalışma hakkı öngörüyordu. Kadın çalışanların birinci doğumdan sonra 2, ikinciden sonra 4 ve üçüncüden sonra 6 ay parttime çalışıp tam ücrete hak kazanmasına yönelik taslak hazırlanmıştı. Ancak işverenlerin şiddetli tepkisiyle konu rafa kalktı. Düzenleme yeni hükümet programına girdi. Kadınların doğum sonrası parttime çalışıp tam ücret alması ve çocuk okul çağına gelinceye kadar parttime çalışma hakkının sağlanması, gelecek dönemde önemli tartışma konusu olacak.

Kreşler teşvik edilecek

İkinci önemli düzenleme kreşlerin teşvik edilmesi. Hükümet programında kreşlerin teşvik edileceği ve okul saatlerinin çalışma saatleriyle uyumlu hale getirileceği belirtiliyor. Kadınlar için

İnsanlar yaşamları boyunca en hafifinden en ağırına çeşitli hastalıklara yakalanıyorlar. Ancak devamsızlık acaba işten çıkartılır mıyım kaygısını doğuruyor. Çalışanın yakalandığı hastalık dış kaynaklı olabileceği gibi bizzat yaptığı işten de kaynaklanabiliyor.

Öncelikle, hastalanan işçi devamsızlığının nedenini hastaneden aldığı sağlık raporu ile kanıtlamak zorunda. Çalışan hastalandığını ortaya koyan raporu işverenine veremezse, yaptığı devamsızlık mazeretsiz kabul edilecektir. Mazeretsiz devamsızlık ardı ardına iki işgününü veya herhangi bir tatil gününden sonraki iki iş gününü ya da bir ay içerisinde üç işgününü aşarsa çalışan tazminat dahi alamadan işten çıkarılabilecektir.

İşveren ne kadar bekler?

Çalışanın devamsızlığı sağlık raporuna dayanıyorsa kural olarak işveren çalışanı işten çıkaramaz. Bu sürede aralarındaki sözleşme askıda olduğundan çalışana istisnai haller dışında ücret ödenmez, çalışan da işe gitmez. Buna karşın işverenden de ilelebet beklemesi istenmemektedir. Tüm hastalık ve kaza hallerinde çalışanın devamsızlığı o işçinin çalışma süresine göre belirlenen bildirim süresini altı hafta aşmışsa işveren tarafından sözleşmesi feshedilebilecektir. İşverenin

Asgari ücretin ocak ayında 1.300 TL olacak olması ile ilgili tartışmalar sürüyor. Ama asgari ücretin artmasının şu an çok tartışılmayan, fakat çok önemli bir etkisi de kayıtdışılığın artacak olması. İşverenlerin genel eğilimi işgücü maliyetleri artınca kayıtdışına yönelmek oluyor. Doğrudan kayıtdışılık kişilerin SGK’ya hiç bildirilmeden çalıştırılması. Bunun yanında bir de dolaylı kayıtdışılık olarak ifade ettiğimiz, çalışanların SGK’ya gerçek ücretleri üzerinden gösterilmemesi durumu var. Kayıt içinde kayıtdışılık olarak da ifade edilen bu durum, en az doğrudan kayıtdışılık kadar önemli. Ancak şu kesinki, her ikisi de çalışanın emeğini ve geleceğini çalıyor.

Kayıtdışı azalıyor

2000’li yılların başında yüzde 60’lara kadar yükselen kayıtdışı istihdam oranı 2015 yılı Ağustos ayı itibarıyla yüzde 35’ler düzeyine indirildi. Bu azalışta istihdam teşviklerinin ve etkin denetimin büyük rolü var.

Kayıtdışı istihdam konusunda toplumsal algının yükseltilmesine yönelik olarak gerçekleştirilen çalışmalar ile bankaların ve kamu kuruluşlarının bazı işlemlerde kayıtdışı istihdamı kontrol eder hale gelmeleri de, bu azalışta önemli roller üstlendi. Diğer yandan çapraz denetim ile Maliye