28 Şubat 2021'de saat 21.54'te görüldü... Büyük sır çözülebilir!
17.11.2022 - 11:02 | Son Güncellenme:
BBC Türkçe / milliyet.com.tr
Önce 300 gramlık parça bulundu, ardından daha küçük parçalar çıkarıldı. Sakin kasabadaki yolda keşfedilen parçalar, yüz yıllardır merak edilen soruların yanıtını verebilir. Bilim insanları merakla beklenen analizini yayınladı ve çok önemli bilgiler sağladığını söyledi.
Takvim yaprakları 28 Şubat 2021'i, saatler 21.54'ü gösteriyordu. Birleşik Krallık ve Kuzey Avrupa'da gökyüzünü bir ateş topu aydınlattı. Güneybatı İngiltere'nin yukarısındaki göklerde muazzam bir ateş topuna neden olan göktaşının parçaları, bilim adamları tarafından ele geçirildi. Sakin kasabadaki yolda keşfedilen parçalar, Güneş Sistemi'nin erken tarihi ve Dünya'daki yaşam hakkındaki sorulara cevaplar sağlamak üzere.
Geçen yıl İngiltere’nin Cotswolds bölgesindeki Winchcombe kasabasına düşen nadir göktaşı, Dünya'dakinin neredeyse aynı olan su içeriyordu. Bu, uzaydan gelen kayaların, milyarlarca yıl önce, gezegenin ilk zamanlarında su da dahil olmak üzere önemli kimyasal bileşenleri getirdiği fikrini destekliyor.
Dev bir ateş topunun gece gökyüzünü aydınlatmasının ardından, insanların bahçelerinden, yollarından ve tarlalardan 500 gramdan fazla kararmış moloz toplandı. Ufalanan kalıntılar, Londra Doğa Tarihi Müzesi'nde (NHM) dikkatlice kataloglandı ve daha sonra araştırmaları için Avrupa'daki ekiplere ödünç verildi.
AĞIRLIĞININ YÜZDE 11'İ SU
Göktaşı, İngiltere’de kurtarılan en önemli göktaşı olarak kabul ediliyor. Detaylı analizlerini yayımlayan bilim insanları, sonuçların çok önemli bilgiler sağladığını söylüyor.
Su, göktaşının ağırlığının yüzde 11'ini oluşturuyordu ve Dünya'daki suya çok benzer bir oranda hidrojen atomu içeriyordu. Bazı bilim insanları, göktaşının su da dahil olmak üzere uçucu içeriğinin çoğunu buharlaştıracak kadar sıcak olduğunu söylüyor.
Bugün Dünya’da bu kadar çok suyun olması -yüzeyinin yüzde 70'i okyanuslarla kaplı- sonradan su eklendiğini düşündürüyor. Bazıları bunun donmuş su içeren kuyruklu yıldızlardan gelmiş olabileceğini söylüyor ama kimyaları pek uyumlu değil.
Winchcombe’ye düşen göktaşı gibi Winchcombe karbonlu kondritlerin yapısıysa kesinlikle öyle. Ve Dünya’ya düşmesinden 12 saatten daha kısa bir süre sonra toplanmış olması, toprağın suyunu veya herhangi başka bir maddeyi çok az emdiği anlamına gelir.
4.6 MİLYAR YIL ÖNCEYE GÖTÜRDÜ
Londra Doğa Tarihi Müzesi'nden Dr Ashley King, BBC News'e verdiği demeçte, "Diğer tüm göktaşlarının kalitesi karasal ortam tarafından bir şekilde bozuldu” dedi.
Ama Winchcombe, toplanma hızı nedeniyle farklı. Bu, onu ölçtüğümüzde, baktığımız bileşimin bizi 4,6 milyar yıl önceye, Güneş Sistemi’nin başlangıcındaki bileşime götürdüğünü biliyoruz.
Yeni analizler göktaşının kökenini de doğruluyor. Ateş topunun kamera görüntüleri, araştırmacıların çok kesin bir yörünge üzerinde çalışmasına olanak sağladı.
Geriye doğru hesaplandığında bu, göktaşının Mars ve Jüpiter’in arasında kalan asteroit kuşağından geldiğini gösteriyor. Daha ileri araştırmalar, muhtemelen bir çarpışmada, bir ana asteroitin en üstteki birkaç metresinden düştüğünü ortaya koyuyor.
Göktaşındaki neon gibi belirli atomların sayısı Dünya'ya varmasının sadece 200 bin ila 300 bin yıl sürdüğünü ortaya koyuyor. Londra Doğa Tarihi Müzesi'nden Dr Helena Bates, "0.2-0.3 milyon yıl kulağa oldukça uzun bir süre gibi geliyor ancak jeolojik açıdan bakıldığında aslında çok hızlı" diyor.
Karbonlu kondritler buraya hızla gelmeli, yoksa çok ufalanırlar, öylece parçalanır giderler.
‘GÜNEŞ SİSTEMİMİZİN KÖKENLERİNE İLİŞKİN DAHA FAZLA SIR AÇIĞA ÇIKACAK’
Science Advances dergisinin bu haftaki sayısında yer alan bilim insanlarının ilk analizi, Winchcombe'un özelliklerine yalnızca bir genel bakış niteliğinde.
Meteoritics & Planetary Science dergisinin bir sayısında kısa bir süre içinde uzmanlık konularıyla ilgili bir düzine makale daha çıkacak. Ve onlar bile son söz olmayacak.
Glasgow Üniversitesi'nden Dr Luke Daly, "Araştırmacılar, bu örnek üzerinde yıllarca çalışmaya devam ederek, Güneş Sistemimizin kökenlerine ilişkin daha fazla sırrı açığa çıkaracaklar" dedi.
