Melih Aşık

Mustafa Kemal Atatürk toplumda sevilmekte sayılmakta ancak yeterince anlaşılmakta mıdır? Hangi koşullar altında, hangi zorluklar içinde mücadele ettiği, hangi başarılara hangi yollardan ulaştığı bilinmekte midir? Sanmıyoruz...

Emekli General İlker Başbuğ’un uzun ve zahmetli araştırmalardan sonra yazdığı “Savaş ve Barış” adlı kitap Atatürk’ün anlaşılması açısından önemli bir çalışma... İmparatorluğun dağılmakta olduğu, tüm cephelerde yenilgiye uğradığı bir dönemde kolordu veya ordu komutanı olarak görev yapan Mustafa Kemal felaketler karşısında nasıl tavır aldı? Ne tür tepkiler gösterdi? Nasıl ilkeler uyguladı? Ne tür bir kararlılık sergiledi?

 Kitapta bu olaylar Atatürk’ün çeşitli kaynaklardan derlenmiş anılarına ve görüşlerine dayanılarak anlatılıyor

Atatürk’ün düşünce dünyası ve davranış ilkelerini anlamak açısından bugüne dek yazılmış en yararlı eser diyebiliriz.

Kitapta birbirinden ilginç anektotlar da bulabilirsiniz. Örneğin 7. Ordu Komutanlığından istifa eden Mustafa Kemal Halep’ten

Genç kız Moda Atıfet Sokak’ta kaldırım kenarında bir taşın üzerine oturmuş biraz ötesindeki karga yavrusunu gözlüyor. Bir fevkaladelik olduğu belli.

- Ne o, uçamıyor mu yoksa, diye soruyorum.

- Uçamıyor, diyor, annesi de ağacın tepesinde, ben yaklaşınca üzerime doğru geliyor.

- Ne yapmayı düşünüyorsunuz?

- Kediler yaklaşınca onları kovalıyorum, diyor, başka ne yapabilirim...

O sırada anne karga bir ağaç dalına konmuş, sessizce aşağıyı gözetliyor.

Ertesi gün aynı yerden geçerken bu defa aynı yerde bir delikanlı var. Genç hanımı soruyorum. O yemeğe gitti, diyor, nöbeti ben devraldım.

- Siz arkadaşı mısınız?

CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu şaşırtıcı bir tweet attı. MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli Meclis’teki grup konuşmasında:

- Eğer şartlar içinden çıkılmaz hal alırsa NATO’dan ayrılmak gündeme alınabilir, demişti.

Kemal Bey attığı tweet’te dedi ki:

“NATO, Türkiye için gereklidir ancak iktidar olarak ne kadar samimiler görmek isterim. ABD Yunanistan’ı üslerle doldurdu. Hedefleri net. Türkiye’deki ABD askeri tesislerini kapamayı getirsinler Meclis’e, Kuvayı Milliye ruhuyla destekleyeceğiz.

Biz neoliberalizme karşı olduğumuz kadar toprağımızda yabancı askere de karşıyız. Gerekeni yapmaya hazırız.”

Çelişkiler dikkatinizi çekmiştir. Hem Kuvayı Milliye ruhuna sahip olup hem NATO’yu gerekli görmek… NATO’yu gerekli görürken, ABD üslerinin kapatılmasını önermek... NATO kalsın ama ABD gitsin demek. Bunlar hep çelişki.

Bu ciddi önermeler askeri uzmanların da yer aldığı toplantılarda masaya yatırıldı mı, sonuçları hesaplandı mı, hiç duymadık.

ABD ile köprüleri atacak önemdeki bu politika değişikliği p

Davos konferansına zoom ile bağlanan ABD eski Dışişleri Bakanı ve siyaset bilimci Henry Kissinger, Ukrayna’ya teslim olma çağrısında bulundu ve dedi ki :

“Ukrayna, Rusya’nın şartlarını kabul etmek zorunda. Toprak verip barış yapmaları lazım. Savaşın uzaması, hele ki Batı’nın daha çok dâhil olması, Avrupa’nın istikrarını felakete sürükler. Savaş, daha korkunç bir hal almadan, Ukrayna’nın durumu kabul etmesi ve Rusya’ya toprak da vererek barış yapması lazım.”

Rusya’nın Ukrayna’ya karşı başlattığı savaş üç ayını doldurdu. İlk zamanlar Putin’in çamura saplandığı yorumları yapılıyordu. Şimdi düşünceler değişti. Ukrayna ordusu geriliyor. Rusya’ya uygulanan yaptırımlar beklenenin tersine sonuçlar veriyor.

Rus Rublesi son haftalarda büyük sıçramalar yaptı. Örneğin, ruble bazı para birimlerine karşı son bir ayda yüzde 50, son bir yılda yüzde 150 değer kazandı.

Doğal gaz ve petrolde alışverişi rubleye bağlayan Rusya üstelik her iki ürün pahalanınca bundan kazançlı çıktı.

ABD ve Batı’nın

Anadolu Efes basketbol takımı Avrupa’nın en büyük basketbol organizasyonu olan Euroleague’de ikinci kez şampiyon oldu.

Üstelik bu başarı ünlü kulüpler basketbole daha büyük paralar yatırırken kazanıldı.

Finalde yendiğimiz Real Madrid’in bütçesi 44 milyon euro, play off’ta elediğimiz Armani Milan’ın yıllık bütçesi 30 milyon eurodur. Efes’in bütçesi ise Real Madrid’in adeta yarısı kadar, yani 25 milyon euro büyüklüğünde.

Başarı, takımı uyumlu oyunculardan kurmak, iyi yönetmek, iyi çalıştırmak, motivasyon vermekten geçiyor.

Efes bu kadroyu dört yıl önce kurdu. Bir yıl final oynadı, iki yıl üst üste şampiyon oldu. Üstelik bu başarıyı adeta bir emekliler takımıyla elde etti. Takımda Simon 37 yaşında, Dunston 35, Beaubois 34, Moerman 34, Pleiss 33, Singleton 33, Andersson 33 yaşında. Başarıda en büyük pay ise koç Ergin Ataman’la birlikte iki süper ve sempatik oyuncuda; Micic ve Larkin. Onlar da Efes’e geldiklerinde böylesi süper oyuncular değillerdi. Burada

Lord Kinross, “Bir Milletin Yeniden Doğuşu” adlı kitabında harika bir tespit yapıyor. “Bu millet adam olmaz, bu milletle bir yere gidilmez” şeklinde kestirme yargılarla halkı küçümseyenlere anlayacakları dilden ders veriyor. Atatürk’ün yurt sevgisinin kaynaklarını anlatırken O’nun Türk insanına bakışını bakın nasıl özetliyor:

“Mustafa Kemal Türk halkı üzerinde hayale kapılmıyordu. Onun katı, tutucu, kadere inanır, zekâ ve inisiyatif  bakımından ağır davranışlı olduğunu bilmiyor değil. Ama aynı zamanda inatçı, sabırlı, dayanıklı, savaşçı, üstlerine bağlı ve gerekirse aldığı emre uyarak canını vermeye hazır olduğunu da biliyordu.

Atatürk, Türk insanını iyi tanıdığı, ona güvendiği,  iyi yönetilirse üstün niteliklerinin öne çıkacağı inancıyla hareket etmişti. Samsun’a çıktığı gün yurdun yer yanında isyanlar birbirini kovalıyordu. Yunanistan ordusu İzmir’e çıkmış, ardından hiç direniş görmeden Manisa ve Aydın’a yürümüştü. Bu koşullarda ancak halkına sonuna

Atatürk neden büyük bir liderdi? O’nun liderlik sırları nelerdi?

Bir Amerikalı gazeteci soruyor:

- İşlerinizde nasıl başarılı oluyorsunuz?

Cevap:

“Ben bir işte nasıl başarılı olacağımı düşünmem. O işi başarmama neler engel olabilir diye düşünürüm. Engeller ortadan kalktıktan sonra iş kendiliğinden olur.”

Zor bir durum karşısında nasıl tavır almalı?

Mazhar Müfit Kansu’ya bunu anlatıyor: “Herhangi bir zorluk karşısında benim yaptığım iş şudur: Vaziyeti iyice belirlemek, sonra bu vaziyet karşısında alınacak tedbirin ne olduğuna karar vermek. Bu kararı bir kere verdikten sonra acaba yapayım mı yapmayayım mı diye tereddüt etmeden kararı uygulamak. Başaracağıma inanarak uygulamak.”

Celal Bayar anlatıyor: “Atatürk metodolojisinde duyguya yer yoktur; laboratuvara girmiş bir ilim adamı tüpteki oksijenle hidrojen arasında nasıl bir ayırım yapmaz, birinden birini kendine daha yakın görmezse, sosyal bilim laboratuvarına giren bir devlet adamı da doğru bir sonuca varabilmek için tüm duygularından sıyrılmak zorundadır. Atatürk işte bunu başarabiliyordu.”

Sınırlarımızdan içeri doğru gelen sığınmacı akınını konuşurken... Yurt içindeki göçleri gözden kaçırıyoruz.

Bu göçlerden biri şehirlerin merkezlerinden şehir dışlarına doğru yöneliyor. Konuyu Milliyet’te iki gün önce Duygu Erdoğan yazmıştı. Kiraların olağanüstü artışı ve gelirlerin azalması, maddi durumu sınırlı yurttaşları kentin merkezi yerlerinden veya mutena semtlerinden alıyor kiraların daha düşük olduğu uzak semtlere taşıyor.

Bir başka göç ise doğudan batıya doğru yöneliyor.

Geçen hafta Silivri’nin köylerini gezerken gördük ki...

Güneydoğu’nun çeşitli yörelerinden insanlar orada mallarını mülklerini satıyor, Trakya köylerine yerleşiyordu.

Çünkü Trakya’da tarım yapan çiftçilerin çocukları okuyor, şehre iniyor, tarlaları ekip biçmek zorlaşıyor. Bu yüzden tarlaları ellerinden çıkarmak isteyenler çoğalıyor, bu arazilere doğudan gelen aileler talip oluyor, köylere onlar yerleşiyordu. Böyle de bir göç var yurt içinde.

Kısaca