'Çöpten doğal gaz üreteceğiz'

Türkiye’nin en büyük doğal gaz dağıtım şirketi olan İGDAŞ, bir ilke daha imza atıyor. İGDAŞ, önemli bir proje üzerinde çalışıyor. Buna göre İGDAŞ organik atıklardan doğal gaz elde etmeyi ve kullanılmasını hedefliyor. Hayata geçirilmesi halinde Türkiye’de bir ilk olacağı değerlendirilen bu projeyle, atmosfere salınan sera gazlarının azalmasında önemli katkı sağlanacak.

İstanbul’da yedi milyon aboneye hizmet veren İGDAŞ’ın Genel Müdürü Dr. Mithat Bülent ÖZMEN’le İGDAŞ’ın iki yılını ve gelecekteki projelerini konuştuk.

- Bize biraz İGDAŞ’tan bahsedir misiniz?

İGDAŞ, 1986 yılında kurulmuş Türkiye’nin ilk doğal gaz dağıtım şirketlerinden bir tanesidir. 2020 yılı rakamları ile Türkiye’nin en büyük 35. şirketi durumundayız. Yedi milyona yakın abonemiz ve yaklaşık 4 bin çalışanımız var. 2019 ile 2020 yılları arasında Türkiye’nin en büyük şirketleri sıralamasında yedi basamak birden yukarı çıkmışız.

Gerçekten çok değerli ve zor bir ürünü dağıtıyorsunuz. Bunun yarattığı bir sorumluluk var sanırım. Kimse doğal gazın bir dakika bile yokluğuna katlanamıyor.

Çok doğru bir tespit. Doğal gaz, kullanırken varlığını çok fark etmediğiniz ama yokluğunu anında hissettiğiniz, yaşam kalitenizle doğrudan ilgili bir ürün. O sebeple, bizim işimizin birinci önceliği arzın devamlılığı. Yedi milyon abone açısından bakıldığında arzın devamlılığının çok önemli olduğunun farkındayız.

İkinci nokta ise arzın güvenliği. Güvenlik bizim işimizin en önemli unsurlarından bir tanesi.

Bu sebeple arzın güvenliğinin sıfır hata payı ile yönetilmesi lazım. Bunun için de 7/24 en az bin çalışanımız sahada bulunuyor. Sadece çalışanlarınızın sahada olması arzın güvenliği açısından da yeterli değil. Bunun için en yüksek teknolojiye sahip olmanız ve her zaman en iyi planlamayla tedbirleri önceden alarak hizmet vermeniz gerekiyor.

- İstanbul’da doğal gazın ulaşmadığı yer var mı?

İlçe bazında yok. Mevcut erişim oranları itibarıyla doğal gazı İstanbul’un her yerine ulaştırıyoruz. Ama İstanbul’da her evde, her sokakta doğal gaz var mı diye sorarsanız durum değişir. Örneğin imar sorunları söz konusu olabiliyor. Yani mevzuat kaynaklı birtakım durumlar var. Bu sebeple erişilmemiş sokaklar var. İGDAŞ sokak sokak eksik olan yerleri biliyor. Hepsine gitmek için de gerekli bütün adımları atıyoruz. Bunun için Büyükşehir Belediyesi ve ilçe belediyeleriyle de koordineli bir şekilde çalışıyoruz.

- Ulaşılamayan bu sokaklarla ilgili planınız nedir?

İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanımız Ekrem İmamoğlu’nun onayı ve yönlendirmesiyle fiili durumları mevzuata uyumlu hale getirip gaz arzını tüm İstanbulluya ulaştırma gayreti içindeyiz.

Bunun son örneği Sultangazi Belediyesi sınırları içindeki Zübeyde Hanım Mahallesi idi. Orada 133 sokakta doğal gaz var ama 57 sokakta yoktu. Biz bunların hepsini nedenleriyle tespit ettik, sorunları çözdük ve hatları döşemeye başladık.

Yine yakın zamanda Çatalca’da köy statüsünden mahalle statüsüne geçmiş altı merkez vardı. İlk olarak Örcünlü Mahallesi’ne doğal gazı ulaştırdık. Şimdi diğer mahalleler için çalışıyoruz.

- İstanbul’da bir deprem gerçeği var İGDAŞ orada ne durumda?

İşte bu çok önemli bir konu. Detayını vermeden önce şunu söyleyeyim ki vatandaşımızın içi rahat olsun, İGDAŞ İstanbul depremine hazır.

- Depremi izlemek ve tedbir almak açısından neler yapılıyor mesela?

Rasathanenin Marmara Denizi’nin kıyılarında sensörleri var. Bu sensörlerden 7/24 bize bilgi akışı söz konusu. Yaşanan en küçük sarsıntıyı bile denizden karaya ulaşmadan 5-10 saniye önce tespit ediyoruz. Şu an halihazırda bu verileri işleyen 850 adet bölge regülatörümüz var. Hesaplanan riskin durumuna göre bu cihazlar anında gazı kesebiliyor. Bu son derece teknolojik bir süreç. İGDAŞ’ın regülatörleri sadece Kandilli’den gelen veriyi işlemiyor. 850 regülatör de merkezle iletişim halinde. İnsandan bağımsız, o sebeple hatasız ve kesintisiz işleyen bir süreç bu. “Risk Azaltım Sistemi” dediğimiz bu sistem, İGDAŞ’ı Erken Uyarı Sistemi ile de uyum halinde çalışıyor.

- İGDAŞ’ın yeni yatırımlarının merkezinde ne var?

Bizim altyapımız belli bir olgunluğa ve seviyeye ulaşmış durumda. 25 bin kilometre hattımız var. Ama altyapı ve yenileme yatırımlarımız süreklilik arz ediyor. Bunlar sırf arzın devamlılığı için yerin altına yaptığımız yatırımlar. Yine doğal gazın gitmediği yerlerde de yeni altyapı yatırımlarımız devam ediyor.

Burada asıl konu şu; İstanbul kuzeye doğru büyüyor. İGDAŞ’ın bu alana doğru yeni altyapı yatırımları söz konusu olacak.

- Fiziki yatırımlarınızın dışında İGDAŞ’ın çevreyle ilgili yatırımları var mı?

Çevre bizim hassas noktamız. Dünyayı kirleten asıl konu insanın enerjiyi üretme ve tüketme sürecidir. Sürdürülebilir olmak için enerjiyi dönüştürülebilir kılmalıyız. İGDAŞ olarak madem sorumluluğumuz var, bu noktada sorumluluğumuzun gereğini yerine getirmek istiyoruz. Organik atık içindeki metan gazını zenginleştirerek kullanıma sunmayı hedefliyoruz.

- Çevre için başka projeleriniz var mı?

Evet, var. Şöyle ki basınç düşürme ve ölçme istasyonlarımızda (RMS) doğal gazın basıncını düşürüp şebekeye verdiğimizde bir enerji açığa çıkıyor. İGDAŞ bu çevrim sırasında ortaya çıkan enerjiyi elektrik enerjisine dönüştürecek.

Bir RMS’te yaklaşık 25 bin hanenin kullandığı bir yıllık elektrik enerjisine denk gelen bir miktar söz konusu olacak.

- Teknoloji yatırımları sürecek mi?

Bizim bir hayalimiz var. İGDAŞ’ı bir inovasyon ve patent merkezi yapmak istiyoruz. Bunun için katma değerli ürünler ve ileri teknoloji kullanan projeler geliştirmeliyiz. İşte bunun için İGDAŞ Türkiye’de Ar-Ge merkezi kurma başvurusu yapan ilk doğal gaz dağıtım şirketi oldu. Bakın bir departmandan bahsetmiyorum. Bizim kurmak istediğimiz merkez tam bir patent üretim merkezi olacak. Kendi teknolojilerimizi geliştirip, uygulayacağız. Sonra yurt içinde ve dışında üniversitelerle çalışarak global projeler geliştireceğiz.

İGDAŞ, milyonlarca dolar tasarruf sağlayacak ve deprem riskine karşı doğal gaz hatlarını koruyacak dünyanın ikinci denetleme robotunu yıl sonunda devreye alıyor.

İGDAŞ’IN YERLİ ROBOTU İLE MİLYON DOLARLIK TASARRUF

- İGDAŞ’ın en ses getiren yatırımlarından biri izleme robotu oldu. Robotla ilgili olarak bize biraz bilgi verir misiniz?

TÜBİTAK RUTE ile birlikte hayata geçirdiğimiz boru içi denetleme robotu İGDAŞ için çok önemli. Bu yatırımın beni en çok heyecanlandıran tarafı kendimize ait bir teknolojinin yaratılmış olması. Boru içi denetleme robotu projesi iki yıl öncesine kadar ilk fazdaydı. Finansman modelini değiştirerek bu projeyi canlandırdık ve iki yılda çok önemli aşamalar kaydettik. Gurur duyduğumuz bir iş oldu.

Mevcutta 2 bin 200 kilometre çelik hattımız var. Boru içi denetleme robotumuz ilk etapta 545 km’lik ana hatlarımızın içinde dolaşacak. Üzerindeki sensörlerle bize boru içinden bilgi aktaracak. Ayrıca titreşimlerle de borunun dış yüzeyinin durumunu değerlendirip bize üç boyutlu bir harita sunacak. Böylece çelik hatlarımızın fiziki durumunu denetleyebileceğiz.

Gaz kesilmeden süren bu denetleme sayesinde milyonlarca dolar tasarruf yapacağız. Bunu yalnızca ABD’de bir firma üretebiliyor. Üstelik ürettiği robotları satmıyor, kiralıyor. Bu durumda karşınıza kilometre başına 10- 15 bin dolar izleme maliyeti çıkıyor. Bu da milyonlarca dolar tasarruf anlamına gelecek.

‘PATENT FIRTINASI YARATMAK İSTİYORUZ’

Tam bir teknoloji şirketi gibi çalışıp tabiri caizse patent fabrikası olmak ve bir patent fırtınası yaratmak istiyoruz. Son iki yılda İGDAŞ’ın hatırı sayılır patent ve faydalı model başvurusu ya da başvuru aşamasında çalışması var. Ar-Ge merkezimiz hayata geçtiğinde bunun çok daha fazlasını başarabiliriz. Bana göre Ar-Ge merkezindeki toplam giderlerinizin onda dokuzu personel gideri ise siz bir şey üretmiyorsunuz demektir. 10 lira harcayıp 9 lirası çöpe gitse bile patenti size ait bir teknoloji geliştiriyorsanız bu önemli bir iş yaptığınız anlamına geliyor. Bu robot projemiz de işte böyle bir proje.

- Malum, kış ayı; faturalarla ilgili olarak İstanbul halkına dönük bir çalışmanız var mı?

İstanbullulara faturaların ödenmesiyle ilgili bir taksitlendirme olanağı yarattık. 15 bankayla anlaştık. 2021 Ekim ayından 2022 Mayıs ayının sonuna kadar abonelerimiz doğal gaz faturalarını, kredi kartıyla yapacakları ödemelerde herhangi bir vade farkı olmaksızın 2, 3 ve 4 taksite bölebilecekler.

- 7 milyon abonesi olan bir kurum olarak sosyal sorumluluğa bakışınız nedir?

Sosyal sorumluluk bizim için çok önemli bir başlık. Öncelik şunu ifade etmek isterim İGDAŞ olarak LÖSEV, TOÇEV, Darüşşafaka ve TEV gibi kurumların faaliyetlerine faturalarımızda yer vererek milyonlara ulaşmasını sağladık.

Şu an ise devam eden bir fotoğraf yarışmamız var. Ülke çapında ortaokul ve lise çağındaki bütün çocuklarımız “Enerjimiz Var” temalı çektikleri fotoğraflarıyla bu yarışmaya katılabiliyor. 5 Mayıs 2022’ye kadar yarışmamız devam edecek. Beni heyecanlandıran bu yarışmanın detaylarına https://enerjimizvar.com/ adresi üzerinden ulaşılabilir.

Bunun yanında iki de küçük bilgi vereyim. Bunlardan birincisi sanatla ilgili olacak. Yakında İGDAŞ, İstanbul sokaklarıyla şiir ve resim sanatını buluşturacak bir projeyi hayata geçiriyor.

İkincisi ise can dostlarımız hayvanlarla ilgili. Bunun detaylarını da ileriki günlerde duyuracağız.  O yüzden diyorum ki biz sadece insana değil “can”a dokunan bir kurum olmak istiyoruz.

- İstanbullulara doğal gazın tasarruflu kullanımı için bir öneriniz var mı?

Burada binaların yalıtımı kritik önemde. Sadece binanızın yalıtımını standartlara uygun olarak yaptırmanız, doğal gazda yüzde 40’a kadar tasarruf yapmanız anlamına geliyor. Bu çok önemli bir oran. Yine pencerelerinizde çift cam kullanmanız ve fitillerini sürekli yenilemeniz çok önemli.

Ayrıca değeri pek bilinmiyor ama peteklerle duvar arasına yerleştireceğiniz yalıtım levhaları büyük fayda sağlıyor. Bu levhaları kullanarak ısının iç mekânda kalmasını sağlayabiliyorsunuz.

Bir de evden kısa süreli ayrıldığınızda kombinizi kapatmamanız, en kısıkta tutmanızı öneriyoruz. Yeniden ısıtma için harcayacağınız enerjiyi bu şekilde tasarruf edebilirsiniz.

Oda termostatları ve peteklerin üzerindeki termostatik radyatör vanaları da bu noktada çok önemli. Oda sıcaklığının 20-22 derecede tutulması lazım. Oda termostatları ve termostatlı vanalar kullanarak bunu başarabilirsiniz. Oda sıcaklığının 1 dere düşürülmesi yüzde 6 düzeyinde tasarruf sağlar.

Biz vatandaşlarımızı kombi ve baca bakımı için sürekli olarak bilgilendiriyoruz. Cihaz ve baca bakımı hem güvenlik hem tasarruf açısından çok önemli. Her yıl kış aylarına girerken yetkili servislere bu bakımın yaptırılmasını hem tasarruf hem de güvenlik açısından çok önemsiyoruz.