Cem Kılıç

Soru: Babam, annem emekli sandığına tabiydi ve vefat ettiler. İkisinden aylık alıyorum. Çalışırsam kesilir mi?

Cevap: Eğer anneniz ve babanız 1 Ekim 2008 tarihinden sonra vefat etmişlerse, memur olarak çalışmadığınız müddetçe ölüm aylıklarını almaya devam edebilirsiniz. Size anne ve babanızdan kalan ölüm aylığından yüksek olanın tamamı, düşük olanın ise yarısı ödenir. Ancak memur olarak çalışmaya başladığınız takdirde iki aylık birden kesilir. Emekli sandığına tabi sigortalıların vefatı halinde geride kalan yetim kız çocukları Bağ-Kur ve SSK’dan aylık bağlananlara göre daha avantajlıdırlar. Çünkü Bağ-Kur ve SSK’dan bağlanan yetim aylıkları geride kalan yetim kız çocuğu sigortalı olarak çalışmaya başlarsa kesilir. Fakat emekli sandığından bağlanan yetim aylığı, geride kalan kız çocuğu bir tek memur olarak çalışmaya başlarsa kesilir. SSK’lı olarak yani bir işverenin yanında işçi olarak veya Bağ-Kur’lu olmayı gerektirecek şekilde çalışmaya başlayan kız çocuklarının babalarından veya annelerinden aldıkları yetim aylıkları kesilmez.

Sağlık sebebi ve kıdem tazminatı!

Soru: İşyerinde aynı odada çalıştığım arkadaşım verem hastalığına yakalandı. Evde çocuklara bulaşmasından

Seçim sonrasında ekonomi yönetiminin iş başında kalması ve piyasaların rahatlaması önemli. Fakat en az bunun kadar önemli bir başka şey de çalışma yaşamı alanının yönetimi ve bu yönetimin kimde kalacağıydı. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik, beklentilerin aksine yerinde kaldı.
Hükümetin kurulmasında, Bakanlar Kurulu’nun oluşumunda, mevcut ekonomik ve sosyal dengelerin korunması arzusu önemliydi. İşte bu nedenle ekonomi yönetimi değişmediği gibi, çalışma yaşamının yönetimi de değişmedi.
Çalışma yaşamı içerisinde barındırdığı toplumsal dinamikler nedeniyle farklı ve etkili bir alandır. İşçi ve işveren tarafları gerek örgütlü, yani sendikal yapılarıyla, gerekse temsil ettikleri kitleler sebebiyle ekonomik ve toplumsal yaşamın dengelerini belirleme kuvvetine sahiptir. İşte taraflar arasında hassas bir dengenin sağlanması ve bu yolla “sosyal diyalog mekanizmasının” işletilmesi çalışma yaşamını yönetme arzusunda olanların bir numaralı görevidir. Bakan Çelik, taraflarla diyalog kurulmasında etkili olmuş bir isimdir.

Kara delikler...
Çalışma Bakanının, sosyal diyaloğa önem vermesi kadar hayata geçirilmesine katkıda bulunduğu mevzuatın da, görevde kalmasına etken

Başlığı okuyunca olur mu öyle şey diyebilirsiniz. Fakat asgari geçim indirimi uygulaması nedeniyle böyle bir durum maalesef yaşanıyor. Çocuğu 18 yaşını geçen, eğitime devam ediyorsa 25 yaşını geçen çalışanlar bu durumu işverenlerine bildirmek durumundalar. Bildirmezlerse işveren çalışanın bu hatalı bildirimi nedeniyle ödeyeceği vergi cezasını çalışanın ücretinden kesebilir veya bu miktarı haciz yoluyla tahsil edebilir.
Tek ders sınavları sonrası üniversiteden mezuniyetlerin gerçekleştiği, üniversiteye yerleştirmelerin ek yerleştirmeler sonrası tamamlanacağı bu günlerde konu çalışanlar için önemli. Liseyi bitirip üniversiteye kayıt hakkı kazanamayan ve ek yerleştirmeler sonucunda da bu hakkı elde edemeyen çocuklar artık asgari geçim indiriminin kapsamında olmayacaklar.

Asgari geçim indirimi...
Ocak 2008’den itibaren uygulanmaya başlayan asgari geçim indirimi uygulaması, ücretlerin belirli bir kısmının gelir vergisinden muaf tutulması anlamına geliyor. Medeni durum, eşin çalışıp çalışmaması ve çocuk sayısı asgari geçim indirimi oranını belirliyor.
Asgari geçim indiriminde, bekâr bir çalışan ile evli ve eşi çalışmayan bir çalışan, evli ve tek çocuklu bir çalışan ile

Soru: İşverenimiz geçen ay iflas etti, alacaklarımızı alamıyoruz. Fondan maaş alacağımız söyleniyor, doğru mu?
Cevap: Fon olarak bahsettiğiniz “Ücret Garanti Fonu”’dur. Bu fon işverenin iflası durumunda çalışanların ücretlerinin korunmasını sağlıyor. Bu fondan yararlanabilmenin şartları var. Bu şartlardan ilki, işsizlik sigortasının kapsamında olmaktır. Ancak işsizlik sigortasına prim ödeyenlerin tamamının bir işvereni ve işyeri olmadığı için, 4857 sayılı İş Kanunu’na tabi olarak çalışan işçiler ve 5510 sayılı Kanunun 4/a’lısı olarak bir işverene bağlı olarak çalışan kişiler de ücret garanti fonundan yararlanabilir.
Fondan yararlanabilmenin ikinci koşulu, işverenin iflas etmesi dolayısıyla işçinin ücret alacağının bulunmasıdır. Üçüncü koşul ise ücret alacaklarının ödenememe sebebinin işverenin ücret ödeyemez duruma düşmesi olmasıdır.
İşverenin ücret ödeyememe nedenleri dört şekilde gerçekleşebilir. İşverenin konkordato ilan etmesi, aciz vesikası alması, iflası ve iflasın ertelenmesi.
Ücret garanti fonundan işçilere, iflas tarihinden geriye dönük ödenmemiş 3 aylık ücret alacakları ödenmekte. Diğer yandan, kıdem ve ihbar tazminatları fonun kapsamında değil. Yani bu

SGK kayıtdışı istihdam konusunda vidaları sıkmaya devam ediyor. Son beş yıldır kayıtdışıyla mücadelede önemli adımlar atıldı ve sonuçta kayıtdışı istihdamda yüzde 15’lik düşüş yaşandı. Ancak kayıtdışılık sorunu halen devam ediyor. Şimdi SGK kayıtdışı konusunda çemberi biraz daha daraltıyor ve çapraz denetimin kapsamını genişletiyor.
Aslında kayıtdışı istihdam aslında çoğu zaman bir çaresizlik olarak gerçekleşiyor. İşsiz kalmamak için kayıtdışı istihdam tercih ediliyor. Sosyal yardımları kaybetmemek için de kayıtdışı çalışmak, devletin kaynaklarının kullanılamaması ve gerçekten hak edenler için daha fazla sosyal yardım yapılamaması sonucunu doğuruyor. Dolayısıyla kayıtdışı ile ciddi anlamda mücadele etmek çalışanlar ve devletin çıkarlarını korumak anlamına geliyor.
İşverenler de kayıtdışı istihdamdan şikâyet ediyorlar. Çünkü dürüst sigorta yapan, çalışanın ücretini SGK’ya gerçek ücretinden bildiren işveren karşı dükkanda sigortasız işçi çalıştırana oranla yüksek maliyetlere katlanıyor ve haksız rekabete maruz kalıyor. Bu nedenle işverenler de kayıtdışı istihdamın engellenmesinden yana.

10 yılda yüzde 15 düşüş var

2004’te yüzde 50 olan kayıtdışı istihdam oranı, Mayıs

Emeklilik hesabı yapanların dikkat etmesi gereken çok önemli bir detay var. O da, emeklilik öncesi son 1.261 gün çalışmanın hangi statüye bağlı olarak geçirilmiş olduğu.

Türkiye’de çalışanların yüzde 80’ine yakın bir bölümü başlangıçta SSK (4/a) şartlarıyla işe girmişken daha sonra Bağ - Kur (4/b) veya Emekli Sandığı (4/c) koşullarıyla işe devam ediyor. Bazen de bunun tam tersi olabiliyor. Devlette işe giren bir kişi, bir müddet sonra devletteki görevinden istifa edip, ya kendi işini kurup Bağ - Kur statüsüne geçiyor ya da özel sektör işvereninin yanında işe girip SSK’lı olabiliyor.

Son statü belirleyici
İşte bu şekilde çalışma yaşamlarının bir bölümünü işçi, esnaf veya devlet memuru olarak geçirenlerin emeklilik günleri yaklaştığında hesaplamaları gereken bir husus var. O da; emeklilik tarihlerinden önceki son 7 yılın yarısından bir fazla olan 1.261 gün çalışmayı hangi statüde geçirmiş oldukları. Eğer herhangi bir özel sektör işyerinde ücretli çalışıyordunuz, daha sonra kendi işinizi kurup devam ettiyseniz, hangi şartlarla emekli olacağınızı belirleyen, emeklilik tarihi öncesindeki son 1.261 gün ve bu sürenin ne şeklide geçirildiğidir. Bu son 1.261 gün bir

Soru: Eşim sigortalıyken vefat etti. Babam da geçen yıl Bağ-Kur’a tabi bir iş yaparken yaşamını yitirdi. Bana her ikisinden de aylık bağlanır mı?
Cevap: Sosyal güvenlik sistemimizde en çok merak edilen konulardan biri, sigortalının ölümü halinde geride kalanlara aylık bağlanıp bağlanmayacağıdır. Sorular da genelde “hem anne-baba hem de eşten maaş alınabilir mi?” noktasında yoğunlaşıyor. Ölenin eşine dul aylığı, çocuklarına ise “yetim aylığı” bağlanmakta.
Ölüm aylığı konusunda 1 Ekim 2008, önemli bir tarih ve dönüm noktası. Hem anne-baba hem de eşten ölüm aylığı bağlanabilmesi için 1 Ekim 2008 öncesi şart, ölen sigortalılardan birinin farklı sigorta türünde olmasıydı. Eşi Emekli Sandığı’na bağlı yani devlet memuruyken ölen, babası veya annesi de Bağ-Kur’luyken vefat eden bir kadın, hem eşinden hem de anne veya babasından ölüm aylığı alabilir.
Ancak eş ve baba, ikisi de Emekli Sandığı veya her ikisi de SSK ya da Bağ - Kur’luyken ölmüşlerse, o zaman geride kalan eşe iki ölüm aylığı birden bağlanamaz. Sadece biri bağlanır ve iki aylıktan yüksek olanını tercih etme hakkı tanınır.

2008 sonrası kapsam daraldı
1 Ekim 2008 sonrası bağlanan dul ve yetim aylıklarında koşullar

Mevsim etkisinden arınmış temel işgücü göstergelerine göre geçen yılın ekim ayından bu yana azalan genç işsizliği, yeniden yükselişe geçti!
TÜİK’in Hanehalkı İşgücü Anketi mayıs ayı sonuçlarından görülüyor ki, işsizlikte genel olarak bir artış söz konusu. Mevsimsel etkilerden arındırılmış veriler itibariyle, bir önceki aya göre 108 bin yeni işsizimiz var. Bu, yüzde 4’lük artış demek.
Ayrıca, işsizlikte artış trendine paralel, genç işsizliği de yükseliyor. Önümüzdeki dönemde de üniversiteden yeni mezun gençlerin işgücüne girmesiyle genç işsizliği bir miktar daha artabilir.
Ayrıca, Avrupa ekonomisi için yeniden gündeme gelen yavaşlama, jeopolitik riskler ve Irak’la ihracattaki azalmalar nedeniyle Türkiye ekonomisindeki büyümenin yavaşlayacağı da açık. Dolayısıyla, mevcut işleri korumak ve yeni işler yaratmak biraz daha zor olacak.

En genç nüfus bizde
Avrupa Birliği (AB) üyeleri ve aday ülkelerde 2013 yılı itibariyle genç nüfusun toplam nüfus içindeki payının en yüksek olduğu ülke, yüzde 16.6 ile Türkiye. Türkiye’yi, Güney Kıbrıs, İzlanda, Makedonya, Karadağ ve Litvanya izliyor. Buna karşılık, genç nüfus oranının en düşük olduğu ülkeler, İtalya, İspanya, Slovenya ve