Ali Ağaoğlu

Petrolde tarihi haftayı geride bıraktık. ‘Fiyatlar ilk kez eksi oldu. Petrol piyasaları istikrara kavuşmadan hiçbir finansal piyasa ve hatta dünya ekonomisi istikrara kavuşamayacaktır’Geçtiğimiz “tarihi haftayı” önce bir kayda geçirelim. Petrol fiyatları hem fiziksel, hem de finansal piyasalar tarihinde ilk kez eksi oldu!

Bir varil finansal petrol alana üste 37 dolar (hatta bir ara 40 dolar) verdiler! Haftalardır yazılarımda mutlaka petrole yer veriyordum ve iddiam şuydu:
Petrol piyasaları istikrara kavuşmadan hiçbir finansal piyasa ve hatta dünya ekonomisi istikrara (eski günlerine dönmesinden değil, oynaklığın azalmasından söz ediyorum) kavuşamayacak!

Tüm dünyanın kulaklarından petrol fışkırdığı, depolama kapasitelerinin tümü neredeyse dolmuşken önce fiziksel petrol eksiye geçmişti.

Sebze ve ağaçsız meyvelerin ekim zamanı geldi. Bunu hızlı halletmemiz gerekiyor. Aksi takdirde korona sonrası dönemde bir de gıda arz güvenliği riski ile karşı karşıya kalabiliriz.

İlkokuldayken; 50 yıl öncesinden söz ediyorum(!); dünyada gıda konusunda kendi kendine yetebilen 7 ülkeden biri olduğumuz bize öğretiliyordu.

Yarım asır sonra mercimeği Kanada’dan, mısır ve soyayı Amerika’dan, buğday ve arpayı Ukrayna ve Rusya’dan ithal eder olduk! Hayvancılıktaki durumumuzu hiç konuşmayalım bile...

Korona sonrasında gıda (daha doğrusu tarımsal emtia) üreticileri, kendi ihtiyaçlarını garanti altına almak amacıyla belli sürelerle ihracatlarına sınırlama getirdiler. Korona sonrasının pek de beklenmedik etkilerinden birini de gıda tarafında yaşıyoruz.

Sanayici Zuhal Mansfield’ın henüz geniş kesimlere ulaşamamış bir yazısından (Twitter’da paylaştım!) öğrendiğim kadarıyla Çinli 300 bin arı üreticisi kovanlarını doğaya yerleştirememişler. (Bizde de durum çok farklı olmasa gerek!) Sadece bal için değil, bitkilerin döllenmesi açısından da önemli olan

Koronavirüs salgını dünyada birçok şeyin değişmesine neden olacak. Bundan sonra bizi nasıl bir dünyanın beklediğine dair ipuçları belirdi. İşte benim tahminlerim...

Dünyanın çok büyük kısmını “gönüllü ev hapsine” sokan koronavirüs birçok şeyin değişmesine neden olacak. Gönüllü ev hapsinden sonra sanırım hayvanat bahçesindeki hayvanları daha iyi anlar olmuşuzdur... Zira doğa bu kez bizi evlerimize hapsetti, bize dışarıdan bakıyor, biz ise içeriden... Kendisini hızla tamir ediyor, biz olmadığımızda!

Çevre bilinci için önemli bir umut doğdu. Sosyolojik, politik, ekonomik değişiklikler de olacak!

1986’dan bu yana finansal piyasalarda bilfiil içinde yaşayarak çok sayıda finansal - ekonomik kriz gördüm. 1988 ve 1994 Türkiye, 1998 Rusya - Asya krizi, 1999 Kocaeli depremi, 2001 Türkiye krizi, 2008 küresel finansal krizlerin hemen hepsi finans - ekonomi kaynaklıydı. (Belki Kocaeli depremini ayırmak gerek!)

AB çatırdayacak

Ancak içinde ilk kez “biyolojinin” ve “insanların

Koronavirüs dünyada ve Türkiye’de yayılıyor. İnsanların salgına karşı evde kalabilmesi için yaşamını sürdüreceği gelir temin edilmeli. Ancak bu katkılar toplumda kılcal damarlara inmeli.

Küresel virüs salgını doğudan batıya hızlı ilerliyor. En batıdaki ABD en fazla vakanın görüldüğü ülke oldu. ABD’nin sağlık sisteminde parası olan tedavi görüyor. Obamacare ile fakirlere sağlık hizmetinin verilmesi, Trump’ın iktidara gelmesiyle rafa kalkıp, sosyal mesafe uygulamasına geç geçince ABD manşete çıktı!

Fed ve Trump yönetimi tüm silahları ateşleyerek ekonomi tarafını ayakta tutmaya çalışsa da piyasalardaki endişeleri azaltabilmiş değiller. Tüm dünya finansal piyasalarının odağında ABD var! Orası toparlamadan diğer piyasaların toparlaması da zor görünüyor.

Gelir desteği olabilir

Bizde de “evde kal” çağrıları çok geç de olsa karşılık bulsa da yayılım İtalya gibi hızlı seyir izliyor. Sokağa çıkma yasağı ilan edilmediği için nasıl bir seyir izleyeceğini kestirmek zorlaşıyor. Ancak

Koronavirüs salgınıyla yeni bir dönemin başladığı konusunda sanırım hepimiz hemfikiriz. Dünya bundan sonra ‘korona öncesi’ ve ‘korona sonrası’ olarak anılacak. Dilerim korona sonrası dönemde dünya daha barışçıl, daha işbirlikçi bir yer olur

Bir virüs tüm dünyanın günlük düzenini alt - üst etti. Virüse karşı Çin başta olmak üzere bazı ülkeler “baskılama” stratejisini izlerken, bazı ülkeler “hafifletme” stratejisini izlediler. Zengin ile fakiri bir anlamda “eşitleyen” bu salgına karşı ülkeler bir anlamda deneme - yanılma stratejileri izliyor.

SARS ve MERS salgınlarından daha hızlı yayılan KOVID 19’a karşı alınabilecek en iyi yöntemlerden biri “baskılama” stratejisi. Bireyler arasındaki teması en aza indirerek yayılmayı sınırlamak; böylelikle sağlık sistemleri üzerindeki baskıların azaltılması, kazanılan zamanda da virüse karşı aşı ve/veya tedavi yöntemlerinin geliştirilmesi amaçlanıyor. Günün moda deyimiyle “eğriyi yataylaştırmaya”

Sınırsız likidite verilse dahi, virüs nedeniyle ortaya çıkan talep azalmasını, faiz indirerek çözebilecek miyiz, çok emin değilim...

Kovid-19 virüsü neredeyse tüm ülkelerde görüldü. Farklı ülkeler, farklı sağlık tedbirleri alıyor. Sınırlar kapanıyor, uçuşlar iptal ediliyor. Dünya adeta durdu!

Doğal olarak ekonomiler ve piyasalar olumsuz etkileniyor. Oynaklık inanılmaz arttı. “Korku endeksi” olarak nam salan ABD’deki VIX endeksi Ekim 2008’deki 89.53’ten sonra en yüksek seviye olan 77.57’yi geçen cuma gördü.

Virüs endişesinin ekonomiye etkisini azaltmak için iş yine merkez bankalarına düştü. Fed’in 50 baz puanlık olağanüstü toplantı ile yaptığı faiz indirimi sonrası Kanada’dan 4 Mart’ta 50 baz puan indirim geldi. Kanada cuma günü 50 baz puan ek olağanüstü faiz indirimi daha yaptı, politika faizini yüzde 0.75’e indirdi.

İngiliz Merkez Bankası 50 baz puanlık olağanüstü toplantı ile faizi 0.25 yaptı. Fed cuma 1.5 trilyon dolarlık yeni bir parasal genişleme

Petrol fiyatlarında düşüş sürüyor. Koronavirüsle petrol piyasası ağır darbe alsa da bana göre çökmeyecektir. Ancak ortalama ihraç maliyetine oranla kâr marjları azalacaktır...

OPEC+ görüşmelerinden mutabakat çıkmayınca hafta sonu Suudi Arabistan; petrol üretimini günlük 10 milyon varilin üzerine çıkaracağını açıkladı. 

Halihazırda günlük kotalar nedeniyle 9.7 milyon varil üreten S. Arabistan’ın, tüketicilere verdiği iskontoyu da 2 dolarlardan 6 - 10 dolarlara artıracağına dair haberler var. Rusya’nın üretim kısıntılarına yanaşmaması sonrası “damping” yapacak olan Riyad yönetimi petrol fiyatlarında önemli düşüşlerin önünü açmış durumda.

2016 başlarında nükleer anlaşma arifesindeki İran’ın yüzer stoklarını ucuza kapatmak isteyen piyasa katılımcıları ile, ABD’deki “kayaç petrolü ve gazı” üreticisi olan şirketlerin pazar paylarına göz dikmiş olan S. Arabistan ve büyük petrol tacirlerinin “işbirliği” ile 27.08

Altındaki sert düşüşün arkasında biraz kârları realize edip, diğer zararları ‘dengeleme’ çabası var denebilir...

Beklentim 1.560 - 65 ons/dolar bandının korunması, 1 - 2 ay içinde yeniden 1.600’lerin üzerine çıkılacağı yönünde.

Geçtiğimiz cuma gününün büyük sürprizi altın başta olmak üzere değerli metaller tarafından geldi. 24 Şubat’ta 1.689 ons/dolar seviyesini gören altın, geçtiğimiz cuma günü 1.649’dan 1.563’e kadar geriledi, haftayı 1.578 seviyesinden kapattı.

Cuma günkü tepe - dip arasındaki fark yüzde 5.50’ye denk geliyor. Benzer hesabı gümüş için yaptığımızda tepe - dip farkı yüzde 8.98’e kadar ulaşmış.

Koronavirüs paniği nedeniyle altın güvenli liman olarak “algılanırken” neden böylesi bir satış geldi dendiğinde, arkasında biraz altındaki kârları realize edip, diğer zararlarını “dengeleme” çabası, biraz da ‘ters ayakta yakalananların’ teminat tamamlama çağrıları için dolar likiditesi yaratma