Nâzım’ın ve dostlarının çağrısı

Melisa Vardal - 3 Haziran’da, Nâzım Hikmet’in ölüm yıl dönümünde kapılarını açan “Ortak Hayal” sergisi izleyiciyi yalnızca bir şairin yaşamına değil, bir devrin kolektif tahayyülüne doğru yürütüyor. Ziyaretçiler Kadıköy Nâzım Hikmet Kültür Merkezi’nde açılan sergiyi adım adım gezerken her katta Nâzım’ın etrafında kenetlenen sanatçıların sesini, izini ve emeğini duyuyor. En üst kata ulaşıldığında ise Nâzım’ın “Yürümek” şiiri Senan Kara’nın sesiyle mekânda yankılanıyor. Bu, yalnızca bir ses değil, bugüne ve yarına yönelik bir çağrının yankısı: “Yürüyelim.”

Türkiye’nin tarihinde iz bırakmış pek çok sanatçının yolları sergi vesilesiyle yeniden kesişiyor. Nâzım Hikmet’i yalnızca bir şair olarak değil, Cumhuriyet tarihinin buluşturucu, dönüştürücü ve yol gösterici ismi olarak yeniden ele alan “Ortak Hayal” başlıklı sergi onun ardında bıraktığı çok katmanlı ilişki ağını görünür kılıyor. Nâzım Hikmet’in tek başına bir figür değil, sanatçılar, düşünürler, yazarlar ve emekçilerle iç içe geçmiş bir kolektif aklın parçası olduğunu güçlü bir kurgu ve belgelerle aktaran sergide akıl ve emekle örülmüş kolektif bir bağ gün yüzüne çıkarılıyor. Orhan Kemal, Kemal Tahir, Muhsin Ertuğrul, Oktay Rifat, Orhan Veli, Bedri Rahmi Eyüboğlu, Abidin Dino, Ekrem Reşit Rey, Semiha Berksoy, Nail Çakırhan, İbrahim Balaban ve daha pek çok isim, bu ortak hayalin bir parçası. Bu ilişkiler kimi zaman aynı koğuşta yazılan romanlarda, kimi zaman aynı grevde yükselen şiirlerde, kimi zaman da sahnede, tuvalde, gazete manşetlerinde kendini gösteriyor.

Nâzım, etrafındakilere yalnızca ilham veren değil, kurucu bir figür olarak da karşımıza çıkıyor. Sergi manifestosu da bu çizgiyi vurguluyor: “Nâzım Hikmet çevresindekileri kendi poetikasına benzetmeye çalışmadı; onları kendi yeteneklerinin peşinden gitmeye çağırdı. Ancak bu çağrı, her zaman halktan yana, emekten yana, adaletten yana bir duyarlılığı içerdi.”

Hep birlikte üretelim

Nâzım Hikmet Kültür Merkezi, “Ortak Hayal” sergisiyle birlikte açık bir çağrıda bulunuyor. Yaz boyunca ziyarete açık kalacak olan sergiye herkesin gelmesini, eşini, dostunu, komşusunu, iş arkadaşını, sıra arkadaşını da bu ortak yürüyüşe davet etmesini istiyor. Ama yalnızca gezmeye değil aynı zamanda üretmeye de çağırıyor. Tıpkı Nâzım’ın çevresinde kurduğu gibi, toplumcu bir sanat üretimini birlikte kurmak için çağrıda bulunuyor. “Karanlığın karşısına sanatla, sözle, emekle umutla dikilmeye... Güzel günler için kol kola yürümeye. Nazım’ın bıraktığı yerden, hep birlikte” diyerek sanatçıları ve düşün emekçilerini ortak bir üretim masasına, birlikte düşünmeye ve birlikte üretmeye davet ediyor. NHKM ayrıca bu kapsamda Nâzım Hikmet’e dair kapsamlı bir kitap çalışması başlattığını da duyurdu. Yayımlanacak bu kitap için Nâzım’ın izini süren dostlarına da katkı sunmaları için çağrı yapıyor.