Japonya’nın farkı uygulama ve denetimde
25.04.2025 - 07:01 | Son Güncellenme:
Her depremden sonra Japonya örneği ile hayıflanan Türkiye’de beklenen adımlar bir türlü atılamıyor.
HİLAL ÖZTÜRK / HABER MERKEZİ - Bizi Japonya olmaktan geri bırakan eksiklikleri, Japonya’da özel bir danışmanlık firmasında afet risklerini indirgeme planlaması bölümünde çalışan Geoteknik Mühendisi Dr. Seda Şendir Torisu ile konuştuk.
SİSTEM BENZER
■ Japonya’daki deprem yönetmeliğinde Türkiye’de olmayan ne var?
Yapılacak yapıya göre kullanılması zorunlu olan ek yönetmelikler oluyor. Genel olarak işleyiş bizim sistemimize benzer, ne yazık ki farklılığın daha çok kuralların uygulanması ve denetimi kısmında çıktığını düşünüyorum.
■ Japonya’da zemin kontrolü nasıl yapılıyor, sıvılaşma olan zeminde inşaat yapılabilir mi?
Zemin kontrolü ve sıvılaşma riski için, zemin etüdü, jeolojik ve jeofizik analizler yapılır. Analizlerin sonucuna göre zemin iyileştirme ve uygun temel tasarımı ile yapı yapmak mümkün. Kobe Havalimanı denize dolgu yapılarak yapay bir ada üzerine inşa edildi.
■ İnşaatlar nasıl denetleniyor?
Yapı denetimi, yerel yönetimler ve bağımsız denetim kuruluşları tarafından gerçekleştirilir. Bağımsız denetim kuruluşlarını bizdeki yapı denetim firmaları gibi düşünebiliriz. Denetimi yapacak mimar ve mühendislerin sertifikalı olmaları, yani yetkinlik kavramı, yapı denetiminde büyük rol oynuyor.
HALK BİLİNÇLİ
■ Japonya’da büyük depremler nasıl az hasarla atlatılıyor?
Her şeyden önce bilinçli halk, küçüklükten bu yana yapılan eğitim ve tatbikatların bunda büyük rolü olduğunu düşünüyorum. Projenin doğruluğu ve bire bir uygulamasının yapıldığının kontrolü. Mimarlar, mühendisler, firmalar ve işçilerin sertifikalandırılmaları, denetimin de denetimi gibi hususlar önemli. Çok katlı ve özellikli yapılar için ileri teknoloji deprem izolatörleri, sismik sönümleyicilerin uygulanması...
HERKES KONUŞAMIYOR!
■ Japonya’da deprem sonrası için neler tavsiye ediliyor?
Her mahalle ve bölgede toplanma yerleri belirlenmiş ve işaretlenmiştir. Ayrıca acil durum çantaları hazırlanmakta, deprem güvenliği eğitimleri ve deprem tatbikatları düzenli olarak yapılmaktadır. Çocuklarım anaokulundan itibaren periyodik tatbikatlara katıldılar.
Bir afet anında da devletin belirlediği uzmanlar toplanarak yapılacaklar yine denetimden geçip yayınlanıyor. Bizdeki yayın ortamına göre en büyük fark bu. Sadece görevlendirilen yetkililer afet anında yapılacakların duyurusunu yapabiliyor. Tartışmaların yayınlanması halkta kafa karışıklığına sebebiyet vereceği için bu tip tartışmaları uzman ekip kendi içinde yapsa bile kesinliği doğrulanmış bilgilerin halka ulaşması sağlanıp kafa karışıklığının önüne geçiliyor.
BÜYÜK DEPREM SONRASI ÖRNEK BİR KENT OLDU
■ 105 bin kişinin öldüğü deprem sonrası Tokyo nasıl inşa edildi?
1923 senesinde gerçekleşen Kanto Depremi’nde yıkımın bu kadar büyük olmasında ikincil felaketin, yani yangınların büyük etkisi olmuş. Tokyo’yu yeniden inşa sürecinde geniş bulvarlar, daha büyük açık alanlar ve yangına dayanıklı yapıların inşasını kapsayan bir planı uygulamışlar.
Düzenli yapılaşma
Bu planla yangın koridorları ve yeşil alanlar oluşturarak yangının hızla yayılmasını önlemeyi amaçlamışlar. Yeni imar düzenlemeleri ve bölgelendirme kurallarıyla, yapıların yoğunluğunu kontrol altına almayı ve yapılaşmanın daha düzenli bir şekilde ilerlemesini sağlamışlar. Yangın riskini azaltmak için yapı malzemeleri ve yapı tekniklerine ilişkin sıkı standartlar getirilmiş.
Yeni binalarda yangına dayanıklı malzemeler kullanılmasına yönelinmiş. Kamu tarafından finanse edilen toplu konut projeleri başlatılıp bu projelerle yeterli konut sağlamanın yanı sıra, daha güvenli ve modern yaşam alanları yaratmayı hedeflemişler. Bu yeniden inşa projeleri ve reformlar, Tokyo’nun sadece deprem ve afet riskine karşı daha dayanıklı ve hazırlıklı olmasını sağlamakla kalmayıp, aynı zamanda dünya çapında örnek teşkil eden modern bir metropol haline gelmesine de katkı sağlamış.
KEŞFETYENİ
Onlar Türkiye'nin en çok bilinen isimleri. Şimdi ışıl ışıl yaşayan ünlülerin hayat yolculukları hep böyle başlamadı. Kimi kaset satarken söylediği şarkılarla keşfedildi, kimi inşaatlarda çalıştı. İşte ünlülerin ilk işleri...
