Atatürk Havalimanı’na gözyaşıyla veda

İstanbul’da Bakırköy, Yeşilköy, Yeşilyurt, Florya ve Sefaköy arasında 11 milyon 776 bin 961 metrekarelik bir alan üzerinde kurulu havalimanı, ilk olarak 1912 yılında askeri amaçlarla Yeşilköy’de hizmete girdi. 1925 yılında Yeşilköy’de kurulan Türk Tayyare Cemiyeti ile sivil havacılığın ilk adımı atılırken, küçük bir askeri hangar ve yanındaki kagir binanın sivil uçuşlara tahsis edilmesiyle birlikte Şubat 1933’te Yeşilköy Havalimanı, İstanbul-Ankara arasında gerçekleşen ilk uçuşla, artık sivil uçuşlara açılmış oldu.
1 Ağustos 1953’te uluslararası uçuşlara açılan havalimanı için 1971’deki master planla her biri yıllık 5 milyon yolcu kapasiteli dört terminal binası ve bunları tamamlayan bazı bölümler inşa edildi. Dış Hatlar Terminali 29 Ekim 1983’te işletmeye açıldı.

Atatürk’ün adı verildi

Yeşilköy Havalimanı adını taşıyan havalimanı, 1985’te “Atatürk Havalimanı” adını aldı. Yolcu ve uçak trafiğinin artmasıyla birlikte havalimanı büyürken, dünyanın en önemli havalimanları arasına girmeyi başardı. 60 metre genişliğinde 2 bin 600 metre uzunluğunda “05/23”, 45 metre genişliğinde 3 bin metre uzunluğunda “17 L/35 R” ile 45 metre genişliğinde 3 bin metre uzunluğunda “17R/35L” olarak adlandırılan üç pistle milyonlarca uçuşa ev sahipliği yaptı. Havalimanı, 369 bin 200 metrekare apronu, çeşitli boyutlarda 90 uçağın park edebileceği alanları, 189 bin metrekarelik terminal binası ile dış hat ve iç hat terminaliyle hizmet verdi. Yıllık 200 bin ton kapasiteli kargo terminali, hava trafik kontrol kulesi, itfaiye birimi, sağlık ve ilk yardım üniteleri, uçak bakım hangarları, ikram hizmet binaları, işletme binaları ve emniyet binalarıyla Türk sivil havacılığında önemli bir işlev gören Atatürk Havalimanı’nda, 179 bin metre alanı ile 7 bin 76 araç kapasiteli kapalı otopark da bulunuyordu.

Ödüllere doymadı

Atatürk Havalimanı bu süreçte birçok uluslararası ödül de kazandı. 2016’da “Avrupa’da En Fazla Yeni Uzun Menzilli Güzergaha Sahip Havalimanı Ödülü”, 2015’te “Avrupa’da Hizmet Kalitesini En Fazla Geliştiren Havalimanı Ödülü”, 2014’te “Avrupa’nın En Yoğun Dördüncü Havalimanı”, 2014’te “50 milyon yolcu ve üstü kapasiteli havalimanları” kategorisinde “Dünyanın En İyi
10. Havalimanı Ödülü” gibi yüzlerce ödüle layık görüldü.

Uçan Mercedes

En ilginç trafik kazalarından biri de yine Atatürk Havalimanı’nda yaşanmıştı. Temmuz 2010’da Atatürk Havalimanı’nın yenilenen pistinde hız denemesi yaptığı iddia edilen müteahhit şirketin sürücüsü, kullandığı Mercedes araç ile önce havalimanının duvarına çarpmış daha sonra da Havalimanı-Florya bağlantı yolu üzerinde seyir halindeki bir aracın üzerine düşmüştü. Kaza o zaman gazete haberlerine “Uçan Mercedes” başlığıyla yansımıştı.

Son anonsu Bakan yaptı

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Cahit Turhan, Türk Hava Yolları’nın (THY) Atatürk Havalimanı’ndan kalkan ve Singapur’a giden son tarifeli uçağını uğurladı. Atatürk Havalimanı’ndan son sefer olan “TK 54” sefer sayılı İstanbul-Singapur uçuşu için Bakan Turhan, Ulaştırma ve Altyapı Bakan Yardımcısı Ömer Fatih Sayan ve THY Genel Müdürü Bilal Ekşi kontrol kulesine geldi. Burada son uçuş iznini veren Turhan, uçaktaki yolculara “Tarihi bir ana şahitlik ediyoruz” diye seslendi.

2018’de yolcu rekoru: 67 milyon 981 bin 446

Tarifeli seferlere kapanan Atatürk Havalimanı’nın ‘en’leri de belli oldu. n Atatürk Havalimanı geçen yıl 67 milyon 981 bin 446 kişiyle en fazla yolcuyu ağırladı.

- Bir günde gerçekleşen en fazla uçak trafiği ise 1500 uçağın iniş ve kalkış yapmasıyla 18 Eylül 2016’da gerçekleşti.

- En fazla yolcu taşınan yıl: 2018 - 67 milyon 981 bin 446

- En fazla dış hat yolcusunun olduğu yıl: 2018 - 48 milyon 811 bin 305

- En fazla iç hat yolcusunun olduğu yıl: 2017 - 19 milyon 629 bin 425

- En fazla uçak trafiğinin olduğu gün: 18 Eylül 2016 - 1500 uçak trafiği (481 iç, 1019 dış)

- En fazla uçak trafiği: 2016 yılı - 466 bin 396

- En fazla dış hat uçak trafiğinin olduğu yıl: 2018 - 328 bin 235

- Yılda tüketilen sebze - meyve: 600 tondan fazla

- Yılda tüketilen et: 300 tondan fazla n Yılda tüketilen unlu mamul miktarı: 340 tondan fazla

- Yılda tüketilen kahve miktarı: 20 tondan fazla

- Yılda tüketilen çay miktarı: 8 tondan fazla

- En yoğun trafiğin olduğu günler: Cuma ve pazar. DHA

Acılar da yaşandı

Milyonlarca kavuşmaya sahne olan Atatürk Havalimanı birçok acıya da tanıklık etti. 1975 yılında İzmir-İstanbul seferini yapan Bursa uçağı, Atatürk Havalimanı’nı pas geçtikten sonra Marmara Denizi’ne düşmüştü. Uçakta 42 kişi yaşamını yitirirken, uçağın enkazı hâlâ denizin altında. Ünlü sanatçı Kemal Sunal da havalimanında yaşamını yitiren isimlerden biri olmuştu.
2000 yılında Türk Hava Yolları’na ait bir uçakla Trabzon’a gitmek üzere Atatürk Havalimanı’na gelen Kemal Sunal uçağa alındığı sırada kalp krizi geçirmiş ve tüm müdahalelere rağmen yaşamını yitirmişti.

Tarifeli seferlere kapanan Atatürk Havalimanı’nda dün hüzünlü anlar da yaşandı. Havalimanının boş kalan salonları ve ekranları, son yolcuları ve çalışanları ağlattı. Geride binlerce anı bırakılırken, gözyaşları döküldü.

Havalimanında kara gün

28 Haziran 2016 havalimanının kara günü olarak tarihe geçti. 21.22 sıralarında Atatürk Havalimanı’na gelen DAEŞ mensubu üç terörist, Dış Hatlar Terminali’nde önce ateş açmış ardından üzerlerindeki bombaları patlatmıştı. Saldırıda 42 kişi yaşamını yitirirken, 238 kişi yaralanmıştı. Havalimanı 15 Temmuz 2016’daki darbe girişiminde de FETÖ üyelerinin ilk hedeflerinden biri olmuştu. Atatürk Havalimanı’nı işgal etmek isteyen örgüt üyeleri, polis, asker ve vatandaşlar tarafından bertaraf edilmişti. Ama çıkan olaylarda iki vatandaş yaşamını yitirmişti. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın uçağı daha sonra alana inmeyi başarmıştı.

Efsane diyaloglar

Atatürk Havalimanı’na iniş yapan Atlas Global ve THY uçağı pilotları arasında çıkan tartışma kayıtlara şöyle yansımıştı...

Atlas Global Pilotu: Hızlı taksi çıktıktan sonra Türk Hava Yolları’nın uçağının durma gibi bir niyeti yok mu? Farklı bir durum mu var?

THY Pilotu: Biz terk ediş çizgisini geçtiğimiz için taksi yaparak yol vermeye çalıştım. Ben de biliyorum, farkındayım. Teşekkür ederim.

Atlas Global Pilotu: Herhangi bir şekilde de geçmediniz, farkında da değilsiniz. Lütfen bundan sonra daha dikkatli olun.

THY Pilotu: Efendim geçip geçmediğime ben karar veririm. Siz karar veremezsiniz. Siz önce bir pisti terk edin, biz de taksimizi yapalım. Gördüm, farkındayım ne yaptığımın.

Atlas Global Pilotu: Hiçbir şeyin farkında değilsin. Geçtiğiniz yeri biz görebiliyoruz. Yerde yanan ışıklar da gözüküyor. İyi uçuşlar olsun.

Kontrolör: Frekansta polemik yapmayalım lütfen. Gerekli durum olursa ilgililere bildiririz. Taksiye devam edin efendim.

THY Pilotu: Arkadaşımız ikinci kez kule ile böyle konuşuyor. Durumu rapor edeceğim, bilginiz olsun. Siz de rapor edin olur mu?

Kontrolör: Mutabık efendim. Lütfen frekansı meşgul etmeyelim.

Atlas Global Pilotu: Bu ikinci durum değil. Ben de sizi rapor edeceğim. Bu kanalı da meşgul etmeyin, devam edin.

THY Pilotu: Atlasjet’in kaptanının bir problemi varsa, çıkışta bekliyorum kendisini. Kendisiyle görüşelim.

Atlas Global Pilotu: Görüşelim canım, görüşelim. Çıkışa gel.

Başka bir pilot: Arkadaşlar ayıp oluyor.

‘Eskiden localizer mı vardı?’

Atatürk Havalimanı’na inen bir uçağın pilotu ve kule görevlisi arasındaki konuşma:

Kaptan: İstanbul günaydın, 5-4-7 ...06

Kule: Günaydın, iniş serbest rüzgar sakin...

Kaptan: İniş serbest. 06’nın localizer’ı yok...

Kule: Yaklaşmaya devam edin. Olmazsa pas geçersiniz.

Kule: 5247 ils alıyor musunuz?

Kaptan: Evet sinyal var ama localizer gidip geliyor.

Kule: İnecek misiniz?

Kaptan: İneceğiz tabii.

Kule: İyi inişler.

Kaptan: Yani localizer yok diye pas mı geçeceğiz?

Kule: Geçmeyin tabii efendim. Buyrun inin.

Kaptan: Biz eskiden inerken hiç localizer yoktu ki.

* Localizer: Aletli iniş sistemi, pist başına yerleştirilmiş vericiler vasıtasıyla uçakların inişine yardımcı olan bir hassas yaklaşma sistemi.

Atatürk’ün emriyle 1925’te ‘Türk Tayyare Cemiyeti’ kurulduğunda sivil havacılıkta ilk büyük adımlar atıldı.

‘Yeşilköy Hava Meydanı’ 1933’te İstanbul - Ankara uçuşuyla sivil uçuşlara açıldı.

Filmlere mekân oldu

Yüzlerce diziye ve filme de ev sahipliği yapan Atatürk Havalimanı, Yeşilçam filmlerinde ayrılık ve kavuşma sahnelerinin mekânı oldu. Türkan Şoray ve Ediz Hun’un rol aldığı “Mavi Eşarp”, Kemal Sunal’ın “Sosyete Şaban”, başrollerini Türkan Şoray ve Ajda Pekkan’ın paylaştığı “Koçum Benim”, Atatürk Havalimanı’nda çekilen filmler arasında yer aldı. Türk Sineması’nın ‘Turist Ömer’i Sadri Alışık’ın bu karesi de unutulmazlar arasına girdi.