08.11.2020 - 20:04 | Son Güncellenme:
milliyet.com.tr BBC Türkçe
ABD'de 3 Kasım'da yapılan başkanlık seçiminin sonucu belli oldu. Oy sayımının sürdüğü kritik Pennsylvania'dan son gelen sonuçlara göre Biden, bu eyaletten gelen 20 delegeyi alıyor. Henüz resmi sonuçlar açıklanmasa da, kazandığı diğer eyaletlerden 253 delege sayısına ulaşan Biden'ın böylece başkanlık için gerekli olan 270 delege sayısını aşarak başkanlığa hak kazandığı öngörülüyor. Trump cephesinde ise utanç verici bir olay yaşandı... ABD'de yapılan başkanlık seçimini kaybeden Donald Trump, "Hile yapıldığına dair pek çok beyan var. İddialar incelenmeli" dedi.
3 Kasım Salı günü gerçekleşen ABD'nin tarihi seçiminde kazanan ortaya çıktı, uluslararası haber ajansları Demokrat Parti’nin adayı Joe Biden’ın zaferini ‘son dakika' koduyla geçti.
Demokratların seçimi kazanmasıyla birlikte Kamala Harris de başkan yardımcısı oluyor. Böylece ABD tarihinde ilk kez bir siyah ve ilk kez bir kadın, başkan yardımcısı olacak. Kasım 1942 doğumlu Biden da Beyaz Saray'a giden en yaşlı başkan olacak.
Joe Biden, sonuçların gelmesinin ardından yaptığı ilk açıklamada "Tüm Amerikalıların başkanı olma" sözü verdi ve "Amerikan halkının bana ve seçilmiş başkan yardımcısı Harris'e olan güveninden gurur duyuyorum. Öngörülemeyen engellere rağmen rekor sayıda Amerikalı oy kullandı. Bu da bir kez daha demokrasinin Amerika'nın kalbinde attığını kanıtladı." ifadelerini kullandı:
"Kampanya sürecinin bitişiyle birlikte artık öfkeyi ve sert söylemleri arkamızda bırakma ve ulus olarak bir araya gelme zamanı. Amerika'nın birleşmesi ve iyileşmesinin zamanı geldi. Biz Amerika Birleşik Devletleri'yiz. Ve birlikte hareket ettiğimiz sürece yapamayacağımız hiçbir şey yok."
Eski Dışişleri Bakanı ve 2016’da Demokrat Parti’nin başkan adayı Hillary Clinton da Biden’ı kutlayarak “Seçmenler sözünü söyledi ve Joe Biden’la Kamala Harris’i yeni başkan ve başkan yardımcısı olarak seçti. Amerika için yeni bir sayfa. Hep beraber ileriye.” dedi.
ABD’nin ilk kadın başkan yardımcısı olan Kamala Harris, sonuçların ardından yaptığı ilk açıklamada şu mesajı paylaştı: “Bu seçim Joe Biden’dan çok daha fazlası. Bu, Amerika’nın ruhu ve bizim bunun için savaşma isteğimizle ilgili. Önümüzde yapacak çok iş var. Haydi başlayalım.”
Harris daha sonra bir tweet daha atarak "Başardık" mesajı paylaştı.
Pennsylvania'nın en kalabalık şehirlerinden Philadelphia'da oy sayımı devam ederken toplanan Biden destekçileri, oy sayım merkezinin önünde kutlamalara başladı.
Biden, oyunu da kullandığı Pennsylvania'ya seçim kampanyası boyunca 19 kez gitmişti. Kampanyasına başladığı ve bitirdiği eyalet de burası olmuştu.
Aynı alanda Cumhuriyetçilerin adayı ve Başkan Donald Trump'ın destekçileri de günlerdir bekliyordu. Trump destekçilerinden bazılarının ağır silahlar taşıdığı görülmüş; iki kişi kanuna aykırı şekilde silah taşımak suçlamasıyla gözaltına alınmıştı.
Aynı zamanda yoğun olarak Demokratlara oy veren New York, Illinois gibi eyaletlerde de kutlamalar yapılıyor.
Donald Trump'ın kampanya ekibi, Joe Biden'ın başkanlık seçimini kazandığının duyurulmasının ardından yazılı bir açıklama yayımlayarak "Joe Biden'ın hiçbir eyalette resmen kazandığı ilan edilmedi" dedi. Biraz önce sessizliğini bozarak tweet atan Trump, "Bu insanların hırsız olduğuna inanıyoruz. Bu çalınmış bir seçimdi. İngiltere'deki en iyi anketör bu sabah, bunun açıkça çalınmış bir seçim olduğunu, Biden'ın bu eyaletlerin bazılarında Obama'yı geride bıraktığını hayal etmenin imkansız olduğunu yazdı." ifadelerini kullandı.
CNN'e bilgi veren ve kimlikleri açıklanmayan iki kaynak, Donald Trump'ın damadı ve kıdemli danışmanı olan Jared Kushner'ın seçimi kabul etmesi için Trump'la görüştüğünü söyledi.
Biden'ın seçilmesiyle dünyadan ABD'nin yeni başkanına tebrik yağdı. İlk tebrik mesajını paylaşan Kanada Başbakanı Justin Trudeau, şunları söyledi: “Tebrikler Joe Biden ve Kamala Harris. Ülkelerimiz dost, ortak ve müttefiktir. Dünya sahnesinde benzeri olmayan bir ilişkiyi paylaşıyoruz. Sizinle beraber çalışmay ve bu ilişkiyi geliştirmeyi dört gözle bekliyorum."
İngiltere Başbakanı Boris Johnson da Twitter’dan, “Başkan Joe Biden ve Kamala Harris’i tarihi başarılarından dolayı tebrik ederim. ABD bizim en yakın müttefikimiz ve iklim değişikliğinden ticaret ve güvenliğe kadar birçok konuda beraber çalışmayı dört gözle bekliyorum" mesajını paylaştı.
Donald Trump, seçim gecesinden bu yana bazı eyaletlerde yeniden sayım talebinde bulunacağını söylüyor. Küçük bir farkla geride kaldığı Michigan ve Georgia'da hile olduğuna yönelik iddialarla mahkemeye giden Trump'ın başvuruları, kanıt olmadığı için reddedildi.
Pennsylvania eyaleti yetkilileri de "kesinlikle hile ya da usulsüzlük olmadığını" açıkladı. Ardından Biden'ın Nevada'da kazandığı ve 6 delege daha kazandığı duyuruldu. Bu da Biden'ın delege sayısını 279'a çıkardı.
BBC Kuzey Amerika muhabiri Anthony Zurcher, Trump’ın gözlemci iddiası ile ilgili olarak şu değerlendirmeyi yapıyor: "Bu da temelli ve doğru bir iddia değil. İçeride izin verilmiş gözlemciler vardı. Cumhuriyetçilerin istediği, daha fazla gözlemcinin daha yakında olmasıydı. Örneğin Detroit'teki oy sayım merkezinde, iki tarafa da 134 gözlemci izni verildi. Demokratlar ve Cumhuriyetçiler burada daha fazla gözlemci istedi. 200 kadar... Ama şehir yönetimi buna izin vermedi. Burada camlara dayanarak, bina içine bakmaya çalışanlar oldu. Bu nedenle burada camlara kağıtlar yapıştırıldı."
Bu arada saatlerdir medyaya görüntü vermeyen Trump, bu sabah Beyaz Saray önünde aracına doğru yürürken başında şapkayla fotoğraflandı.
Biden'ın küçük farkla önde olduğu ve sayımın devam ettiği Georgia'da yeniden sayım yapılacağı açıklandı. Ancak Georgia'dan gelecek sonuç, mevcut durumda Biden'ın delege sayısını değiştirmiyor.
Diğer eyaletlerde yeniden sayım olması durumunda kesin ve resmi sonuçların açıklanması Kasım ayı sonunu bulabilir.
Bu yıl sandığa giden seçmen sayısında ciddi bir artış oldu ve ABD tarihinde rekor oranda, yüzde 67 oranında oy kullanıldı. Bu durumda hem Demokratlara hem Cumhuriyetçilere giden oy sayısını artırdı.
Farkın 0,1 puan olduğu Georgia eyaletinde oyların yeniden sayımına karar verildi. Peki söz konusu eyaletlerde yeniden sayımla ilgili düzenlemeler neler?
Eyalet kanunlarına göre, yapılan seçimde adaylar arasındaki oy farkının 0,5 puandan az olması halinde yeniden sayım talep edilmesi mümkün. Talebin yapılmasının ardından yeniden sayım için eyalet yetkilisi tarafından bölge seçim kurullarına talimat gönderiliyor ve sayım işlemine başlanıyor.
Şu anda Trump ile Biden arasındaki oy farkı 7 bin 248. Bu da yüzde 0,1’lik bir farka işaret ediyor. Dolayısıyla bu eyalette oyların yeniden sayılması bekleniyor. Eyalet Yetkilisi Brad Raffensperger, sonuçlardaki gidişatın yeniden sayıma işaret ettiğini açıkladı. Raffensperger, aslında oy sayım işleminin bir günde bitirilebileceğini ancak pusulaların tasnifi ve taranarak sisteme girilmesinin uzun sürdüğünü söyledi.
Biden'ın Nevada'yı da kazandığı duyuruldu. Kesin sonuçların açıklanmasının ardından herhangi bir aday üç gün içerisinde yeniden sayım başvurusu yapabiliyor.
Başvuru yapan adayın yeniden sayım masrafları için bir depozito yatırması gerekiyor. Yeniden sayım sonunda kazanırsa, depozitosu iade ediliyor. Kazanamazsa tüm masrafları ödemesi isteniyor. Başvuru, eyalet içindeki seçim bölgelerine yapılıyor ve yeniden sayıma ilişkin karar da bu seçim bölgesinin yetkilileri tarafından veriliyor. Yeniden sayım sonucunun beş günü içinde açıklanması gerekiyor.
Burası, iki aday arasındaki oy farkının belli bir seviyenin altında olması halinde otomatikman yeniden sayım yapılmasını öngören eyaletler arasında. Son verilere göre, iki aday arasında 2 puanlık bir fark bulunuyor.
İki aday arasındaki oy farkının 200’den ya da kullanılan toplam oyların yüzde 0,1’inden az olması durumunda otomatikman yeniden sayım yapılacak. Adayların yeniden sayım talebinde bulunma hakları yok. Eyalet yetkilisi Katie Hobbs, Arizona’daki oyların yeniden sayımını gerektirecek bir durumun ortaya çıkmasını beklemediklerini söyledi.
Amerikan CNN televizyonuna konuşan Katie Hobbs, bugün ellerine ulaşan bazı oy pusulalarının sayımının hafta sonundan önce bitmeyeceğini söyledi. En doğru sonuca ulaşmak için dikkatle oy sayımına devam ettiklerini belirten Hobbs’a, Başkan Trump’ın eyaletteki oy kullanımı ve sayımında hile yapıldığına yönelik iddiaları soruldu. Hobbs, "Arizona’daki seçimde kesinlikle hiçbir şekilde usulsüzlük olmadı. Tersini iddia edenler ne söylediğini bilmiyor" yanıtını verdi.
Günlerdir Phoenix kentindeki seçim merkezinin önünde toplanan Trump taraftarları, bir kez daha ağır silahlarla arz-ı endam etti. Trump destekçilerinin otomatik silahların yanı sıra tepeden tırnağa asker gibi giyindiği göze çarptı.
Pennsylvania da otomatik yeniden sayım düzenlemesinin olduğu yerlerden birisi. Buradaki düzenlemelere göre, iki aday arasındaki oy farkının yüzde 0,5 ve altında olması halinde Eyalet Yetkilisi Kathy Boockvar’ın yeniden sayım istemesi gerekiyor.
İki aday arasındaki oy farkı 34 bin 414. Bu da 0,5 puanlık bir farka işaret ediyor. Yeniden sayımın en geç 12 Kasım’a kadar talep edilmesi ve sonuçların da 24 Kasım’a kadar bildirilmesi gerekiyor. Ayrıca eyalet içerisinde her bölgede en az üç seçmenin talep etmesi halinde, kurul kararıyla o bölgedeki oyların yeniden sayılması öngörülüyor.
ABD başkanlık yarışının yanı sıra Kongre'nin kontrolü için de kıyasıya bir yarış veriliyor. Temsilciler Meclisi yarışında şu ana kadar netleşen sonuçları, Demokratların çoğunluğunu koruyacağına işaret ediyor. Senato tarafında ise çoğunluğu kimin sağlayacağına dair yarış da Georgia'da düğümlenmiş görünüyor.
Mevcut sonuçlar, 100 üyesi olan Senato'da hem Demokratların hem de Cumhuriyetçilerin 48'er sandalye kazandığını gösteriyor. Senato'daki çoğunluğun Georgia'daki seçimin sonucuna göre şekillenmesi bekleniyor. Senato'da her eyaletin iki temsilcisi bulunuyor. Bu yıl Georgia'ya ait iki koltuk için de seçim yapılıyor.
Her iki yarışta da adaylardan herhangi birisinin seçilebilmek için gereken yüzde 50+1 oy miktarına ulaşması zor görünüyor. Georgia'da ikinci tur seçimler 5 Ocak'ta yapılacak. Seçilen başkanın etkili bir yasama faaliyeti yürütebilmesi Kongre'nin iki kanadını da denetlemesine bağlı. Seçime gidilirken Kongre'nin Temsilciler Meclisi kanadını Demokratlar, Senato'yu ise Cumhuriyetçiler kontrol ediyordu.