İsrail ile İran arasında başlayan savaş bugün 8. güne giriyor.
İki taraf birbirini köşeye sıkıştırmak için elindeki kozları kullanıyor.
Bu çatışma ve kriz dünyayı çok etkileyecek. Bir an önce orta yol bulunup barış adımlarının atılması lazım.
Herkesin sorduğu soru: bu savaş ne zaman bitecek, biter?
Bunu yanıtlamak için kimin ne istediğine iyi bakmak lazım.
Asıl hedef nükleer silah mı rejimi bitirmek mi? Yoksa İsrail’in bölgede genişlemesini sağlamak mı?
Orta Doğu’da kademe kademe hedeflere doğru mu gidiliyor?
Gazze yerle bir edildi. İsrail, ABD-İran görüşmeleri sürerken İran’a saldırdı.
Savaşın ne zaman biteceğinde en önemli kriter ABD’nin de savaşa girmesi. Girerse bu iş daha da büyüyecek.
İsrail, ABD’den yardım istiyor ama Trump’tan çelişkili açıklamalar geliyor.
Süreci uzatacak şeylerden biri de İran’ın dini lideri Hamaney’in öldürülüp öldürülmeyeceği.
Trump ‘öldürmeyeceğiz ama şimdilik’ dedi. Şimdilik mesajı ‘her an her şeyi yaparız’ anlamı taşıyor.
İran bu hafta içinde AB ile görüşecek ama Almanya Başkanı Merz’in İsrail’in İran’a düzenlediği saldırılar için söylediği ‘Bu, İsrail’in hepimiz için yaptığı kirli iş’ söylemi de bu savaşın neden başladığını ve nereye gideceğini görmek açısından önemli.
ABD sopa göstererek taleplerini İran’ın yerine getirmesini bekliyor.
İran ise ‘İran milleti teslim olmaz’ diyor.
Yani anlayacağınız görünen savaşın daha yeni başladığı ve İran geri adım atmazsa uzun bir süre de devam edeceği yönünde.
***
Gazze’yi unutmayın
İsrail-İran kriziyle bir taraftan da Gazze soykırımının üstü kapatılıyor.
Gazze’de yapılanları unutmamak lazım.
50 binin üstünde sivil öldürüldü.
Çoğu çocuk ve kadın. Bir o kadar da kayıp var yıkılan binaların altında.
Yardım almak isteyen Gazzeliler bile bombalandı. İnsani yardım bile giremiyor.
İsrail bunları unuttu.
İsrail’de İran saldırılarıyla sivillerin öldüğünü söylüyor ve dünyadan yardım istiyor.
Kimlerde nükleer silah var?
İran’ın nükleer çalışmaları yıllardır tartışılır.
Dünyanın nereye gittiğini ve çatışmaların nereye gideceğini anlamak için hangi ülkelerin nükleer silahı olduğuna iyi bakmak lazım. Önümüze çıkan sayı: 9
En çok nükleer silahı olan ülkeler Rusya (5889) ve ABD (5244).
Bu iki ülkeyi Çin (410), Fransa (290), İngiltere (225), Pakistan (170), Hindistan (164) ve Kuzey Kore (30) izliyor.
İran’a nükleer silah yapması gerekçesiyle saldıran İsrail’in de 90 tane nükleer silahı olduğu belirtiliyor.
Yani 10 binin üzerinde nükleer silah başlığı. ‘Dünyayı ne bekliyor?’ sorusunu tartışırken bu tabloyu da unutmamak gerekiyor.
***
Aklımdaki sorular
■ İran-İsrail çatışmasına yönelik bölgede birlikte hareket eden Rusya ve Çin ne yapacak?
■ İran bölgedeki özellikle Suriye’deki vekalet savaşlarını ve PKK’ya desteğini bitirecek mi?
■ İran-İsrail savaşı bölgede yeni göçlere neden olacak mı?
■ Avrupa, Orta Doğu’daki savaşları bitirmek için samimi adım atacak mı?
■ Dünya ekonomisi ve petrol fiyatları nasıl etkilenecek?
■ Gelişmelere yönelik BM ve NATO nasıl bir tavır alacak?
