SON DAKİKA Suriye'de son durum: Terör örgütünden 'bağlantımız kesildi' itirafı, Esad ilk kez konuştu

Terör örgütü PKK/YPG'nin Tel Rıfat ilçesini işgali sırasında yerinden ettiği siviller, Suriye Milli Ordusunun (SMO) başlattığı Özgürlük Şafağı Operasyonu kapsamında terör örgütünden kurtarılan ilçelerine dönüyor.

Operasyon kapsamında Tel Rıfat sahasını terör örgütü PKK/YPG'den kurtaran SMO, ilçe merkezindeki tünel ve tuzaklamalara karşı tedbirler alarak, sivillerin güvenli dönüşünü sağlamaya çalışıyor.

İlçe merkezinin dün PKK/YPG'den kurtarılmasının ardından, yıllar önce yerinden edilen Tel Rıfatlılar ilçeye dönmeye başladı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Suriye'de yaşanan gelişmelere ilişkin, ' Son birkaç gündür komşumuz Suriye'de aniden patlak veren gelişmeleri de çok yakından takip ediyoruz. Gerek dışişleri bakanımız, gerekse milli istihbarat teşkilatı başkanımız, muhataplarıyla sürekli temas halindeler, istişarelerini gerçekleştiriyorlar. Aslında uzun bir süredir Orta Doğu'daki şiddet sarmalının Suriye'yi de etkisi altına alma ihtimaline dikkat çekiyordu. Son hadiseler Türkiye'nin haklılığını teyit ve tescil etmiştir.' dedi.

Suriye’de 2011’deki halk hareketlerinin rejim tarafından şiddet kullanılarak bastırılmak istenmesiyle patlak veren iç savaşta, hakimiyet bölgeleri sık sık değişti.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan gerçekleştirdiği telefon görüşmesinde Suriye'nin anayasal düzenin ve toprak bütünlüğünün yeniden sağlanmasına yönelik eylemlerine “koşulsuz destek” sözü verdi.

Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad Pazartesi günü çatışmalarla ilgili yaptığı ilk açıklamada gerginliği "ABD çıkarları doğrultusunda bölge haritasını yeniden çizme girişimi olarak" niteledi.

AFP'nin son dakika haberine göre Esad'ın ofisinden, İran Devlet Başkanı Mesud Pezeşkiyan ile yaptığı telefon görüşmesiyle ilgili açıklamada "Terörist tırmanışı, bölgeyi bölme ve içindeki ülkeleri parçalama ve haritayı ABD ve Batı'nın hedefleri doğrultusunda yeniden çizme gibi geniş kapsamlı hedefleri yansıtıyor" dedi.

PEZEŞKİYAN: DESTEĞİMİZ SÜRÜYOR

İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ise ülkesinin Şam yönetimine destek vermeye devam edeceğini belirterek, Suriye'nin egemenliği ve toprak bütünlüğünü korumanın Tahran yönetiminin bölgesel stratejisi olduğunu söyledi.

İran'ın resmi haber ajansı IRNA'da Pezekşiyan'ın, Suriye'nin egemenliği ve toprak bütünlüğünü korumanın Tahran yönetiminin bölgesel stratejisi olduğunu ifade ettiği belirtildi. Suriye'deki sorunların çözümü için bölge liderleriyle görüşmeler yaptığını dile getiren Pezeşkiyan, Şam yönetimine desteklerinin devam edeceğini kaydetti.

Terör örgütü YPG/PYD/PKK elebaşlarından Mazlum Abdi Suriye'de yaşanan son gelişmelere dair açıklamalarda bulundu. Abdi, Halep ve Tel Rıfat ile bağlantılarının Suriye Milli Ordusu tarafından kesildiğini söyledi. Abdi, Suriye Ordusu sonrası koridor açmaya çalıştıklarını söyledi.

İHA'nın haberine göre terör örgütü elebaşlarından Abdi, "Güçlerimiz Halep, Tel Rıfat ve Şahba’da halkını savundu. Silahlı gurupların saldırıları doğu bölgelerimizle bu alanlar arasında oluşturmak istediğimiz koridorunu kesti" itirafında bulundu.

TAHLİYE İSTİYORLAR

Öte yandan muhalif grupların Halep'te Eşrefiyye ve Şeyh Maksud mahallelerinde kuşattığı PKK/YPG'li teröristlerle ilgili bekleyiş sürüyor. Halep'ten Münbiç'e tahliye olmak isteyen PKK/YPG'lilerin talebi muhalifler tarafından değerlendiriliyor.

Gruplar, 8 yıl sonra ilk kez girdikleri Halep kent merkezinin büyük bir bölümüne hakim olurken, 13 yıldır süren iç savaşta rejim kontrolündeki Halep Uluslararası Havalimanı, Halep Kalesi, Halep Üniversitesi, Valilik Binası, Emniyet Müdürlüğü binası, İstihbarat ve güvenlik birimleri gibi yerleşkeler ilk kez el değiştirdi.

HAMA'DA GERGİN BEKLEYİŞ

Suriye'de Beşşar Esad rejimi karşıtı silahlı gruplar, Hama il merkezine 12 kilometre uzaklıktaki Maardis ve Taybetul İmam hattında aralıklarla rejim güçleriyle çatışmalara girerek bekleyişini sürdürürken, Morik ilçesinde de kuvvetlerini topluyor.

Ajanslardan geçen son dakika haberlere göre muhalif gruplar, çatışmalarda rejiminin komuta kademesini de kamikaze dronlarla hedef alıyor Suriye rejimi güçleri ise il merkezine çok sayıda zırhlı araç ve asker sevk etti.

Muhalif gruplar, diğer bölgelerden gelen takviyelerle M5 karayolu üzerindeki Morik ilçesinde kuvvetlerini topluyor. Gruplar, 30 Kasım'da rejim güçlerine üstünlük sağladıkları Hama'nın kuzeyindeki Taybetul İmam, Keferzeyte, Keferenbude, Hilfeye, Madik Kalesi, Latamine, Soran, Kirnez, Maardis, Hammaiyet ve Termele yerleşimlerinde hakimiyetlerini sürdürüyor.

AA'nın yerel kaynaklardan edindiği bilgiye göre ise Rusya, Fırat Nehri'nin doğusundaki Tabka ilçesinden askeri teçhizat ve mühimmatlarını rejim kontrolündeki Humus iline sevk etmeye başladı. Bu kapsamda 8 zırhlı personel taşıyıcı araç ve 2 helikopter Humus'a intikal etti.

ÖZGÜRLÜK ŞAFAĞI OPERASYONU

Suriye Milli Ordusu (SMO), terör örgütü PKK/YPG'ye karşı başlattığı Özgürlük Şafağı Operasyonu'nda Tel Rıfat ilçe merkezinin tamamına hakim olmasının ardından ilçede arama tarama faaliyetleri sürüyor. ilçede çok fazla tünel ve mayınlı alan olduğu için arama tarama faaliyetlerinin sürmesi bekleniyor.
İlçe merkezinden çıkarılan PKK/YPG'li teröristler, Tel Rıfat sahasının güney uçlarındaki Fefin bölgesine kaçmak zorunda kalmıştı.
SMO'nun kuşatmaya aldığı gruba yönelik operasyonu sürüyor.

HAVA SALDIRILARI SÜRÜYOR

Sivil savunma ekiplerinin açıklamasına göre, Suriye rejimi ve Rusya'nın 27 Kasım-1 Aralık'ta İdlib ve Halep'te rejim karşıtı gruplara müdahale adı altında düzenlediği hava saldırılarında çok sayıda sivil de öldü. Bombardımanlarda 20'si çocuk, 8'i kadın toplam 56 sivil yaşamını yitirdi, 98'i çocuk, 61'i kadın 238 sivil yaralandı.

Suriye Milli Ordusu'nun kontrol altına aldığı Tel Rıfat’taki terör tünelleri böyle görüntülendi.

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Ankara’da İran Dışişleri Bakan Abbas Erakçi ile ortak basın toplantısı düzenliyor. Bakan Fidan, Türkiye ve İran'ın teröre karşı bir olduğunu belirterek 'PKK'ya ve uzantılarına karşı net bir politika izliyor' dedi.

Suriye'de yaşanan son gelişmelerle ilgili Esad rejiminin siyasi çözüme yanaşmadığını söyleyen Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, 'Suriye'deki olayları herhangi bir dış müdahaleyle açıklamaya çalışmak bu aşamada yanlış olacaktır. Son gelişmeler, Şam'ın kendi halkıyla ve meşru muhalefetle uzlaşı sağlaması gerektiğini bir kez daha gösteriyor. Milletimiz müsterih olsun. Türkiye terör örgütlerine asla ve asla geçit vermeyecektir' ifadelerini kullandı.

Dışişleri Bakan Fidan "Yakın zamanda bir Astana sürecini hayata geçireceklerini, Rus ve İranlı mevkidaşlarıyla bu konuda mutabık olduklarını" söyledi.

ERAKÇİ: ASTANA SÜRECİNİ KARARLAŞTIRDIK

İranlı Bakan Erakçi, "Astana sürecinin kazanımlarının korunmasında fikir birliğini sağladık. Bir sonraki Astana toplantısını da kararlaştırdık. Biz bu süreci destekliyoruz. Bu sürecin tıkanmasını engellememiz lazım." dedi

Son dakika haberlerine göre Neyrab Hava Üssü muhaliflerin eline geçti. Muhalifler Safira'nın güneyindeki Tel Hasil'de S-125 Peçora hava savunma sistemini ele geçirdi. Orta Doğu kaynakları "rejim güçlerinin Rus savunma sistemini bırakarak kaçtığını" öne sürdü.

Irak, Haşdi Şabi'ye bağlı milis güçlerin Suriye rejimine destek için bu ülke topraklarına girdiği yönündeki iddiaları yalanladı. İçişleri Bakanlığı Sözcüsü Mikdad Miri Haşdi Şabi'ye bağlı milis güçlerin Suriye rejimine destek için Suriye topraklarına giriş yaptığı iddialarını yalanlarken bunların sosyal medyada dolaşan iddialar olduğunu ve gerçeği yansıtmadığını söyledi.

Sınır güvenliğinin sağlanmasında ABD öncülüğündeki koalisyon güçlerinden destek alıp almadıkları sorusuna ise Miri, "Bu konuda herhangi bir desteğe gerek duymuyoruz. Sınırımız Haşdi Şabi, Çevik Kuvvet (İçişleri Bakanlığına bağlı) ve ordu birliklerimizce korunuyor. Uçak (koalisyon) desteğine ihtiyacımız yok" cevabını verdi.

Haşdi Şabi'ye bağlı bazı milis güçlerin Suriye rejimine destek için Irak'tan Suriye'ye girdiğini iddia eden görüntüler sosyal medyada yayınlanmıştı.

AA'nın geçtiği bilgi notuna göre Suriye'de 2011'de başlayan halk hareketlerini, rejimin şiddetle bastırmaya çalışması üzerine patlak veren iç savaş sürecinde, İran Devrim Muhafızları tarafından İran, Afganistan, Pakistan ve Irak gibi ülkelerden toplanarak örgütlenen on binlerce militan Beşşar Esed rejimi saflarında savaşa sokulmuştu.

Suriye'de 27 Kasım'da rejim karşıtı gruplar ile rejim güçleri arasında başlayan çatışmalarla sahadaki dengelerin süratle değişmesi üzerine rejime destek amacıyla ülke dışından bazı güçlerin geleceği yönündeki iddialar sosyal medyada gündem olmuştu.

AFP'nin geçtiği son dakika haberine göre Kremlin'den Suriye'deki gelişmelerle ilgili açıklama geldi. Kremlin kaynakları Rusya'nın "Esad'ı desteklemeye devam ettiğini" söyledi.

AFP'nin geçtiği son dakika habere göre Suriye ve Rusya İdlib'e yeni bir hava saldırısı düzenledi. Saldırıda ilk belirlemelere göre en az 11 sivil hayatını kaybetti.

AA'nın haberine göre Beşşar Esad rejimine ait Rus yapımı Su-22 savaş uçağı, İdlib kent merkezine ve İdlib'in kuzeyindeki Maarrat Misrin ilçesine saldırdı. Buradaki saldırıda AFP verilerine göre dört kişi hayatını kaybederken Rus savaş uçağının, İdlib'in kuzeyindeki Harbanuş köyünde bulunan Arabtelhidye çadır kentine düzenlediği hava saldırısında ise ilk belirlemelere göre 5'i çocuk 2'si kadın olmak üzere toplam 7 kişi öldü, 12 kişi yaralandı.

Suriye'nin kuzeyindeki Halep ilinin batı kırsalında, 27 Kasım'da, Esed rejimi güçleriyle rejim karşıtı silahlı gruplar arasında çatışma başlamıştı. 27-28 Kasım'da Halep'in batı kırsalından merkeze doğru hızla ilerleyen rejim karşıtı silahlı gruplar, 30 Kasım'da merkezin büyük bölümünü ele geçirmişti.

Silahlı gruplar, 30 Kasım'da Han Şeyhun ilçesini alarak tüm İdlib genelinde hakimiyet sağlamıştı.

NOT: İngiltere merkezli Flight Global'ın hazırladığı 'Dünya Hava Kuvvetleri 2024' raporuna göre Suriye ordusu envanterinde 39 adet SU-22, 18 adet SU-24 tipi Rus savaş uçağı bulunuyor.

Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT), terörden arananlar listesinde kırmızı kategoride yer alan PKK/YPG'nin sözde sorumlularından "Yaşar Hakkari" kod adlı Yaşar Çekik'i Suriye'nin Tel Rıfat bölgesinde etkisiz hale getirdi.

Heyet Tahrir Şam'ın (HTŞ) öncülüğündeki muhaliflerin Halep'i ele geçirmesinin ardından Suriye Ordusu'nun "Özgürlük Şafağı Operasyonu" adıyla PKK/YPG'ye başlattığı operasyonda akşam saatlerinde Tel Rıfat'a girilmişti.

PKK/YPG'yi hedef alan operasyonu başlatan Suriye Milli Ordusu (SMO) grupları, akşam saatlerinde Tel Rıfat'a girerken Arap basını Suriyeli kaynaklara dayandırdığı kulis bilgilerinde SMO güçlerinin PKK/YPG kontrolündeki Münbiç'e de kapsamlı bir operasyon hazırlığında olduğunu öne sürdü.

SMO yoğun çatışmaların ardından kritik önemdeki Minnağ havaalanında da kontrol sağlayıp ardından Tel Rıfat'a ilerlemişti. Akşam saatlerine Tel Rıfat'a giren gruplar silah sıkarak kutlama yaptı.

MÜNBİÇ'İN ÖNEMİ

Fırat nehrinin 30 km batısında bulunan Münbiç Suriye İç Savaşı sırasında 2012'de ilk olarak muhalifler tarafından ele geçirilmiş, daha sonra 2014'te DAEŞ'in kontrolüne geçmiş ve 2016'da da PKK/YPG kenti işgal etmişti.

Rejimin, Suriye'nin kuzeybatısındaki İdlib kent merkezine dün düzenlediği hava saldırılarında yaşamını yitiren sivillerin sayısı 16'ya yükseldi. Suriye ordusuna ait savaş uçakları, dün İdlib kent merkezindeki Kuzey, Hamarat ve Kusur mahallelerine saldırılar düzenlemişti. Pazar günü Halep üniversitesi yakınlarında gerçekleşen bir hava saldırısında da en az dört kişi ölmüştü.

Rus haber ajansı TASS'a göre Suriye ordusu "hava saldırıları artırdığını, düzinelerce kişinin öldüğünü ve yaralandığını" söylediğini aktardı.

Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan, Suriye'de muhaliflerin Halep ve çevresindeki ilerleyişini, Suriye'nin destekçilerinin başka çatışmalarda güç kaybetmesine ve dikkatlerinin dağılmasına bağladı.

Sullivan, CNN haber kanalına yaptığı açıklamada, Suriye'deki muhalif güçlerin Halep'i ele geçirmesiyle ilgili, "Yıllardır kendilerini hırpalayan üç aktöre baktılar: İran, Rusya, Hizbullah. Onları daha önce olduğundan daha zayıf ve daha savunmasız gördüler ve bundan faydalanmaya çalıştılar" iddiasında bulundu.

"Bu saldırının hızı bence Suriye hükümetini ve bölgedeki diğer gözlemcileri çok şaşırttı" diyen Sullivan, hem bu gelişmelerin hem de Ukrayna'daki mevcut durumun, Rusya ve İran'ın "daha zayıf bir stratejik konumda bulunmalarının doğal sonucu" olduğunu vurguladı.

Yaşanan gelişmelerin ne getireceğiyle ilgili "karmaşık bir durum" ifadesini kullanan Sullivan, Washington'ın bu konuda bölgesel ortaklarıyla yakın temas halinde olduklarını aktardı.

Dışişleri Bakanlığı İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi'nin Türkiye'yi ziyaret edeceğini bildirdi. İranlı bakan bugün (2 Aralık Pazartesi) Türkiye'ye ziyarette bulunacak. Bakanın Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'la görüşmesi bekleniyor.

Dışişleri'nin açıklamasında Erakçi'nin neden Türkiye'yi ziyaret ettiği bilgisi yer almadı. Orta Doğu basını ise Suriye'deki gelişmeler sırasında gerçekleşen bu ziyaret için 'kritik ziyaret' yorumunu yaptı.

'SURİYE'DEN ANKARA'YA GEÇİYOR'

Dubai merkezli televizyon kanalı Al Arabiya İran Dışişleri Bakanının Türkiye ziyaretinden önce Pazar günü Suriye'ye yaptığı ziyarete vurgu yaparak, İran'ın Ankara turunun 'Esad açısından kritik önemde' olabileceğini vurguladı.

Öte yandan Erakçi hafta sonu Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile de bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. IRNA haber ajansına göre İran Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada "Suriye'deki durumun çözümü için Astana sürecinin üç garantörü olan Türkiye, İran ve Rusya arasında koordinasyonun sağlanması gerektiğinin konuşulduğu" belirtirdi.

ORTA DOĞU BASININDAN 'TÜRKİYE' VURGUSU

Middle East Monitor Türkiye'nin bu noktada alacağı refleksin önemli olduğunu kaydetti. Yayın organı da Rusya'nın Ukrayna savaşı sebebiyle odağının başka yerde olduğu yorumunu yaparken şu ifadeleri kullanıldı:

"Yaşananlar muhaliflerin dört yıldan uzun bir süre sonra gerçekleştirdiği ilk doğrudan ve büyük ölçekli operasyondu. Muhalifler bu süre zarfında Halep ilinin kuzeybatı bölgesi ve kuzey kesimleriyle sınırlıydılar. Bu ilerlemeler ayrıca, rejimin son on yılda topraklarının çoğunu geri alması için önemli askeri yardım sağlayan Esad'ın kilit müttefiklerinden biri olan Rusya'nın da dikkatini çekti. Ancak Moskova, askeri müdahalede bulunmak için tekrar devreye girmek yerine sorumluluğu Şam'a devretti. Kremlin sözcüsü Dmitry Peskov, Cuma günü Rus hükümetinin isyancı saldırısını Suriye egemenliğinin ihlali olarak gördüğünü ve Suriye güçlerinin mümkün olan en kısa sürede düzeni sağlamasını beklediğini belirtti."

Orta Doğu basınının önde gelen yayın organları Arab News ve Middle East Monitor'de yer alan analizler Suriye'de Esad yönetimi bu kez Rusya'dan "eskiden olduğu gibi yardım bekleyemeyeceğini" öne sürdü.

Halep'te muhaliflerin ilerleyişi ve beraberinde gelen çatışmaları "son dört yılda muhalifler tarafından gerçekleştirilen en geniş ölçekli saldırı" olarak niteleyen Middle East Monitor "Son 10 yılda Rusya, Esad'a kritik bir askeri destek vererek rejime kaybettiklerini alma şansı verdi" derken ekledi:

"Ancak Moskova, askeri müdahalede bulunmak yerine sorumluluğu Şam'a devretti. Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Cuma günü yaptığı açıklamada, Rus hükümetinin isyancıların saldırısını Suriye egemenliğinin ihlali olarak gördüğünü ve Suriye güçlerinin en kısa sürede düzeni yeniden sağlamasını beklediğini belirtti. Bu da Ukrayna ile sıcak savaşta olan Rusya'nın dört yıl öncesinde olduğu gibi Şam'a tam bir askeri destek vermeyeceği anlamına geliyor."

AFP'nin haberine göre hafta sonu boyunca artan yoğun çatışmalarda ölü sayısı 412'ye yükseldi. Son verilere göre bu ölümlerin 61'i sivillerden, 137'si Suriye ordusundan, 214'ü Heyet Tahrir Şam (HTŞ) üyelerinden oluşuyor. AFP sadece Pazar günü 17 sivilin öldüğünü bildirdi.

Merkezi İngiltere’de bulunan muhalif savaş gözlemcisi Suriye İnsan Hakları İzleme Örgütü, hükümet takviyelerinin kuzey Hama kırsalında “güçlü bir savunma hattı” oluşturduğunu kaydetti. Suriye devlet televizyonu, hükümet güçlerinin son üç günde yaklaşık 1000 isyancıyı öldürdüğünü iddia etti ancak kanıt ya da ayrıntı vermedi.

Heyet Tahrir el- Şam (HTŞ) liderliğindeki silahlı muhalif grupların, Özgür Suriye Ordusu’nun da desteğiyle başlattığı ve Halep’in büyük bölümünü ele geçirmesiyle genişleyen operasyon, Rusya ve Beşar Esad rejiminin karşı saldırılarıyla ülkeyi yeniden yangın yerine çevirmiş görünüyor.

Suriye devlet medyası, hükümetin yaptığı ikmalin ağır teçhizat ve roketatarları içerdiğini, Suriye ve Rus hava saldırılarının ise silah depolarını ve isyancıların kalelerini hedef aldığını duyurdu.

Suriye Milli Ordusu, Özgürlük Şafağı adı verilen operasyonla Rakka-Halep arasındaki yolu keserek PKK’nın kolu YPG’nin Tel Rifat ile Suriye’nin kuzeydoğusu arasında terör koridoru oluşturmasını engelledi.

PLAN BOZULDU

Güvenlik birimlerinin değerlendirmelerine göre; Halep’e yönelik saldırı üzerine Şam rejimi, muhaliflere karşı terör örgütü PKK’nın Suriye kolu YPG’den destek istedi. Rejim güçleri çekilirken, bazı stratejik noktaları YPG’ye devretti. Durumu fırsat bilen YPG, Suriye’nin kuzeydoğusundaki sözde özerk yönetim bölgesi ile Tel Rifat arasında koridor oluşturma planını devreye soktu. Ancak bu, SMO güçlerince bozuldu. SMO, Özgürlük Şafağı Operasyonu’nu başlattı, Rakka-Halep arasındaki yolu keserek YPG’nin Tel Rifat ile Suriye’nin kuzeydoğusu arasında bir terör koridoru oluşturmasını engelledi.