Arayı ABD mi buldu?

Türkiye’deki İmralı süreci çerçevesinde Suriye’deki Kürt güçlerin de silah bırakması yönünde Ankara’nın baskısı artarken Suriye’de Cumhurbaşkanlığı, omurgasını terör örgütü PKK’nın Suriye yapılanması YPG’nin oluşturduğu Suriye Demokratik Güçleri (SDG) ile anlaşmaya varıldığını açıklaması büyük ses getirdi.

SDG’nin ‘siyasi kolu’ sayılan Demokratik Suriye Konseyi’nin (MSD) Washington Temsilciliği Eş Başkanı Besam İshak, Rudaw internet sitesine yaptığı açıklamada, “Uluslararası bir arabuluculuk çabası oldu ve bunların başında ABD geliyor” dedi. İshak, sürecin adım adım ilerleyeceğini ve askeri açıdan da aşama aşama uygulamaya konulacağını, özellikle Suriye’nin doğusundaki üç vilayetin güvenliğini sağlamak için tedbirler alınacağını ifade etti.

Al Jazeera kanalı ise, Şam yönetimiyle SDG arasındaki görüşmelerin iki aydır sürdüğünü belirtti. Al Jazeera’nin haberine göre yaklaşık iki ay önce Mazlum Abdi, yanında bir askeri yetkiliyle birlikte Şam’a gitti, ancak Suriye Cumhurbaşkanı Şara, söz konusu yetkiliyi pazarlığa dahil etmeyi reddetti.

Apache ile gitti

Wall Street Journal’ın analizinde de, Aralık’ta Beşar Esad rejiminin düşmesinden bu yana ABD’li yetkililerin, SDG ve HTŞ liderliğindeki güçler arasında gerçekleştirilen görüşmelerde arabuluculuk yaptığını aktardı.

Bununla birlikte Rudaw’ın, SDG’ye yakın basına dayandırdığı habere göre Mazlum Abdi, anlaşmayı imzalamak üzere Şam’a bir ABD helikopteriyle gitti. Abdi, Humus kırsalındaki bir havaalanından Amerikalılara ait bir “Apache” helikopteriyle Şam kırsalındaki Zimer askeri üssüne gitti. Abdi’nin başkanlığındaki heyet, burada Suriye geçiş hükümeti yetkilileri ile görüşmeler yaptı.

Öte yandan Suriye Kürt Ulusal Konseyi (ENKS) Sözcüsü Faysal Yusuf, Suriye yönetiminin ülkenin kuzeydoğusunu entegre etmesini öngören anlaşmadan “haberdar olmadıklarını” belirtti. Yusuf, ENKS’nin toplanmasının ardından anlaşmaya ilişkin pozisyonlarını duyuracaklarını kaydetti.

Anlaşmayı sokaklarda kutladılar

Suriye’nin kuzeyinde PKK’nın uzantısı olarak faaliyet gösteren SDG ile Suriye hükümetinin imzaladığı anlaşmanın ardından ülkenin birçok bölgesinde halk, kutlama için sokaklara çıktı. Özellikle Haseke ve Kamışlı’da sokaklara çıkan halk, sabah kadar kutlamalara devam ederken, “Suriye birdir” sloganları atarak, yeni Suriye’nin bayrağını dalgalandırdı. Halep’in Kürt mahallesi Eşrafiye’ye Suriye bayrağı asılırken, Deyrizor, Rakka, Tartus gibi şehirlerde binlerce kişi sokaklardaydı. Bazı camilerde sela okundu.

Talabani: Önemli ve değerli bir adım

Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) Genel Başkanı Bafıl Talabani, imzalanan anlaşmayı “önemli ve olumlu bir adım” olarak nitelendirdi. Abdi ve Şara arasında varılan anlaşmayı “içtenlikle selamlığını” söyleyen Talabani, “Bu, yeni Suriye’de ortak yaşamı ve dayanışmayı güçlendirecek önemli ve değerli bir adımdır. Siyasi istikrarı ve güvenliği sağlamanın en doğru yolu budur” yorumunda bulundu. Talabani, sürece destek vereceklerini de ifade etti.

Kürdistan Bölgesi Başkanı Neçirvan Barzani de, anlaşmaya ilişkin X platformunda bir mesaj yayımladı ve “Bu anlaşma, geleceğe yönelik uygun bir yol haritası ve istikrarlı bir geçiş sürecinin temeli olacaktır” dedi. Suriye’deki tüm bileşenlerin haklarının korunmasının önemine vurgu yapan Başkan Neçirvan Barzani, “Özgür ve gelişmiş bir Suriye’nin inşası için birlikte etkin bir şekilde çalışmaya kararlıyız” ifadelerini kullandı.

Memnuniyetle karşılandı

AB, Almanya ve Fransa, Suriye’nin toprak bütünlüğünü vurgulayan ve bölünmeyi reddeden anlaşmayı, önemli bir adım olarak nitelendirdi. AB Yüksek Temsilcisi Kallas, anlaşmanın memnuniyetle karşıladığını belirtirken, Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock da, barışçıl bir Suriye’nin, tüm Suriyelilerin eşit haklara sahip olması ve güven içinde yaşaması halinde mümkün olacağını dile getirdi. Fransa Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada ise “Suriye’nin birleşmesine yönelik olumlu bir adım olduğu” ifade edildi. Katar Dışişleri Bakanlığı da anlaşmanın memnuniyetle karşılandığı ifade ederek, istikrar ve refahın sağlanması için tek bir ordu çatısı altında birleşilmesi gerektiğini vurguladı.

‘Trump’ın tutumu SDG’yi zayıflattı’

Anlaşma, dış basında da yer buldu. “New York Times” gazetesinin analizinde, anlaşma “Şam’ın şiddetli çatışmalarla boğuşan ülkeyi birleştirme çabalarında önemli bir atılım” diye nitelendi. Haberde, ABD’nin 2024’te SDG’ye toplamda yaklaşık 186 milyon dolarlık destek sağladığına işaret edilirken, buna karşın ABD Başkanı Donald Trump’ın henüz bu desteği sürdürmeyi taahhüt etmediği, bunun da SDG’nin yeni Şam yönetimi karşısında “pazarlık gücünü zayıflattığı” vurgulanıyor.

İngiliz “The Guardian” gazetesinin analizinde de, Esad’ın Kürtlerin haklarını tanımayan bir yönetim kurduğu hatırlatılarak, Şam-SDG anlaşmasının bu açıdan bir ilerleme olduğu belirtiliyor. BBC’nin yorumundaysa, anlaşmanın Türkiye’nin desteklediği Suriye Milli Ordusu (SMO) ve SDG arasındaki “tansiyonun düşürülmesini sağlayacağı” belirtiliyor.