Gemilerin tarihi: Denizlere hükmedenler
17.01.2025 - 04:31 | Son Güncellenme:
Dergimizin bu sayısında Bathonea adlı antik bir liman yerleşkesinin tanıtımına yer veriliyor. Liman su taşıtlarının yük alma ve boşaltmalarını, yolcu indirip bindirmelerini veya barınmalarını sağlayan doğal ya da yapay bir sığınaktır.
Bathonea limanı en eski limanlardan biridir. Peki, en eski su taşıtları hangileridir ve kimler tarafından yapılmıştır? Merak ediyorsan okumaya devam et!
1- Avustralya: Ağaçlardan sallar
Büyük Okyanus ve Hint Okyanusu arasında bulunan Avustralya, büyük bir adadır. Hatta kıta olarak da tanımlanmaktadır. Avustralya’nın yerli kabilesi Aborjinler, günümüzden yaklaşık 50-60 bin yıl önce Güneydoğu Asya’dan bu adaya ulaşmışlar. O yıllarda deniz seviyesi günümüzden 100-150 metre daha düşüktü, bazı adalar arasında kara köprüleri vardı belki ama alçak da olsa denizi aşmak olanaksızdı. Aborjinlerin büyük olasılıkla ağaçları birbirine bağlayarak yaptıkları sallarla adadan adaya geçerek Avustralya’ya ulaştıkları sanılıyor.
2- Hollanda: 10 bin yıllık kano
Hollanda’nın Pesse Köyü yakınlarında yosun dolu eski bir nehir yatağı içerisinde bir kano bulundu. Ağaç kütüğü oyularak yapılmış olan kanonun boyu 3 metreye yakın, en geniş yeri 44 cm’dir. Günümüzden yaklaşık 10 bin yıl önce yapıldığı anlaşılan kano, dünyanın bilinen en eski teknesidir. Şu anda Hollanda’nın Assen kentindeki Drents Müzesi’nde sergilenmektedir.
3- İtalya: Kanolarla ticaret
Roma yakınlarında Neolitik Çağ’a ait bir yerleşim yerinde günümüzden yaklaşık 7700 ila 7100 yıl önce yapıldığı anlaşılan beş kano bulundu. Akçaağaç, meşe, kavak ve Avrupa kayın ağacından üretilen kanoların küçükleri balıkçılık için kullanılmış olabilir. 11 metre uzunluğa ve 1.2 metre genişliğe sahip olan büyük kanoların ise uzak mesafe ticareti için kullanıldıkları düşünülüyor.
4- Mısır: Antik Çağ’ın büyük gemisi
Mısır piramitleri, Mısır firavunlarının (Tanrı gibi görülen hükümdar) mezarları olarak inşa edilmiş. Piramitlerin en büyüğü olan Büyük Giza Piramidi, Firavun Khufu (Keops) tarafından yaptırılmış. 1954 yılında, piramidin odalarından birinde 43.6 metre uzunluğa ve 5.9 metre genişliğe sahip bir gemi bulundu. Yaklaşık 4500 yıl önce, öldükten sonra dirileceğine inanan Keops’un, kendisini güneş tanrısı Ra ile birlikte göklerde taşıması için yaptırdığı düşünülüyor. Antik Çağlardan günümüze ulaşmayı başaran en eski, en büyük ve en iyi korunmuş su taşıtı olan gemi, Büyük Mısır Müzesi’nde sergileniyor.
5- Fenike: Denizci bir ulus
Fenikeliler, yaklaşık 5000 yıl önce Akdeniz’in doğusunda Suriye ve Lübnan’ın kıyı kesimlerinde yaşayan, denizci bir ulustur. Antik dünyanın en iyi gemi üreticileri olan Fenikeliler, Akdeniz’in güney kıyılarına yayılmış, İngiltere’ye kadar ulaşmış, ilk büyük ticaret ağını oluşturmuşlar. Gemilerinde çoğunlukla Lübnan sediri kullanan Fenikeliler, ticaret gemilerinin yanı sıra hem yelken hem de kürek kullanılan savaş gemisini, kadırgayı geliştirmişler.
6- İyonya: Anadolu kıyıları
İyon Uygarlığı, M.Ö. 1000 yılı civarında Yunanistan’dan gelen göçmenlerle Batı Anadolu’nun yerli halkının kaynaşmasıyla oluşmuş. Bugünkü İzmir ve Aydın illerinin sahil şeridine Antik Çağ’da İyonya denilmiş. Fenikelilerle rekabet halinde olan İyonyalı tüccarlar, Akdeniz’in güney kıyıları ve Karadeniz’e yayılarak kendi ticaret merkezlerini kurmuşlar. Fenikelilerin bulduğu kadırgaların daha güçlü ve hızlılarını üreterek Fenikelileri sollamışlar. Ama sonunda her ikisi de Romalılara yem olmuşlar.
