Hataylı Tosyalı dünyayı fethetti

Oran / CEZAYİR - Demir çelik sektörünün önemli oyuncusu Tosyalı Holding’in bundan 8 yıl önce Cezayir’in Oran şehrinde filizleri ekilen yatırımı, aradan geçen sürede endüstri 4.0 destekli hamlelerle 6 milyar dolarlık bir büyüklüğe koşuyor.

İlk 3 faza 2.5 milyar dolar, şu an yapımı başlayan 4. faza 2 milyar dolar yatırım yapan şirketin toplam yatırımları tesisin 5. ve son fazıyla birlikte
6 milyar doları bulacak.

Cezayir hamlesiyle birlikte, başta Avrupa Birliği (AB) ile olmak üzere sağladığı vergi avantajlarını da (serbest ticaret anlaşması) yanına alarak demir-çelikte Avrupa, Amerika, Uzakdoğu başta olmak üzere dünyanın dört bir yanına ürünlerini satan şirketin şimdi büyük bir hedefi var: “Dünya markası olmak.”

Yurt içi ve yurt dışı yatırımlarına ara vermeden devam eden grup, yeni yatırımlarla birlikte önümüzdeki 5 yılda yıllık 15 milyon ton üretim kapasitesine ulaşmayı planlıyor. Tosyalı Holding böylece dünyada ilk 25 çelik devi arasına girecek. Şirketin yatırımlarında Afrika özellikle de Cezayir dikkat çekiyor. 43 milyon nüfuslu Cezayir, doğalgaz rezervi açısından dünyada 4'üncü ve Avrupa, Asya, Amerika, Batı Afrika'ya yakın lojistik konumuyla öne çıkıyor. Ülkenin, AB ile de serbest ticaret anlaşması var.

Cezayir’in devi oldu

Cezayir'in Oran şehrinde bulunan Tosyalı Algerie Akdeniz ve Afrika'nın en büyük entegre demir ve çelik fabrikası. Ayrıca bir Türk şirketinin yurt dışındaki en büyük sanayi yatırımı. Bugün toplam çelik üretim kapasitesi yıllık 4 milyon ton. Rusya-Ukrayna savaşı, pandemi gibi konjonktürel gelişmelerle stratejik önemi daha da artan, 5 milyon metrekare arazi üzerine kurulu fabrikada, Tosyalı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Fuat Tosyalı ve Tosyalı Algerie’in ortağı Alp Topçuoğlu ikilisi bir grup gazeteciyle bir araya geldi.

‘Avantajlı başlamıştık’

Öncelikle Cezayir'e yatırım kararının öyküsünü paylaşan Fuat Tosyalı, öncesinde Alp Topçuoğlu'nun babasıyla iş yaptığını belirterek, şöyle devam etti: “Alp'in babası (Alper Topçuoğlu) bize büyük abilik yaptı, yolumuzu açtı. Onun yardımıyla 2007'de 7 pasaportla ortak şirket kurduk. 3 ay sonra ülkede bir yasa çıktı ve “yüzde 51 yerel bir şirketle ortak olma zorunluluğu” getirildi ama biz 3 ay öncesinde kurmuştuk şirketi, etkilenmedik. 2008'de yüzde 100'ü bize ait şirketle yatırıma başladık. 2008 krizinde öbür üreticiler batıp ülkeden çıkınca oluşan boşluğu doldurmak için hızlı büyüdük."

Hidrojenle üretim yolda

Tosyalı Algerie için şu ana kadar 3 fazın (etap) tamamlanması için toplam 2.5 milyar dolarlık yatırım yaptıklarını vurgulayan Tosyalı, "İlk 3 fazda çubuk inşaat demiri, filmaşin ve spiral boru üretiliyor. 4'üncü faza başladık. 2 yıl sonra bitecek ve yatırım tutarı 2 milyar dolar. Bu, dünyada hidrojenle çalışma kabiliyetine sahip (en çevreci) ilk tesis olacak. Ardından 5'inci etap başlayacak. 4'üncü ve 5'inci fazlarda otomotiv ve beyaz eşya üretiminde kullanılan yassı çelik üreteceğiz. Böylece toplam 6 milyar dolarlık yatırımla yıllık üretim kapasitemiz 8.5 milyon tona çıkacak” dedi. Şirketin şu anda 500'ü Türk, 3500'ü Cezayirli toplam 4000 çalışanı var. Her etapta ilave 2000-2500 ek istihdam oluşacak.

Türk şirketlere ‘Cezayir’ fırsatı

Tosyalı’nın Cezayir yatırımı iki ülke arasındaki ticari ilişkilere de olumlu yansıdı. Öncesinde sayısı 100’ü bulmayan Türk şirketi sayısı şimdilerde 250’yi aşmış durumda. Türkiye’den Oran’a geçmişte uçuş sayısı haftada 3 idi, şimdilerde 55’e kadar çıktı. Fuat Tosyalı, Oran Havalimanı’ndan fabrikaya geçerken inşaatına 19 yıl önce başlanan ve henüz tamamlanmayan ek havalimanı terminaline dikkat çekti ve kendilerinin ilk çelikhaneyi 19 ay gibi rekor sürede bitirdiklerini vurguladı.

Tosyalı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Fuat Tosyalı (sağda) ve Tosyalı Algerie’in ortağı Alp Topçuoğlu ikilisi bir grup gazeteciyle bir araya geldi.

13 kilometrelik ‘teknolojik hat’

Cezayir’de tesisi kurduktan sonra cevheri limandan taşırken çok zorlandıklarını anlatan Fuat Tosyalı, “Limanla fabrika arası 13 kilometre. Toz cevheri kamyonlarla taşıdık. Onlar da yola döke saça getiriyordu. Günde 10 bin ton taşıyamıyorduk. Sonra devletle anlaşarak 200 bin ton kapasiteli liman yatırımı yaptık. 2021’de 200 milyon dolar yatırımla limandan fabrikaya uzanan kapalı konveyör hattını (bant üzerinde taşıma) devreye aldık. Günlük 96 bin ton taşıma kapasitesine ulaştık. Bugün 170 bin tonluk bir gemi 2 günde boşaltılıyor (saatte 4 bin ton), 1 gram kaybımız olmuyor.”

Angola ve Senegal yatırımları göründü

“Cezayir’de bu yılki hedef 2.5-3 milyar dolar arası bir ciro. Bunun 1 milyar doları da ihracat olacak. Geçen sene 2 milyar dolara yakın ciro yaptık” diyen Fuat Tosyalı, “25-30 ülkeye ihracat yapıyoruz. İhracatta Avrupa, Batı Afrika, Amerika öne çıkıyor. Bizim sektörde navlun fiyatları çok önemli. Burası bütün pazarların ortasında bulunuyor. Afrika’da Senegal ve Angola’da yatırım yapmaya başladık. Angola’da, çok yüksek rezerve sahip madenlerimiz var. Brüt satışına başladık. Sonraki aşamalarda ise işlenmiş maden ve işlenmiş çeliğe geçeceğiz. Yani fabrika kuracağız. Hem mevcut tesisinin maden ihtiyacı karşılanacak hem orada çelik üretilecek” diye konuştu.

Savaş nasıl etkiledi?

Tosyalı Algerie Yönetim Kurulu Üyesi Alp Topçuoğlu, “Hammaddeyi 4-5 kaynaktan alıyoruz. Bunlardan ikisi Rusya ve Ukrayna’ydı. Sadece o iki kaynağa bağlı olmadığımız için hemen diğer kaynaklara dönüş yaptık. Hammaddemiz Afrika-Moritanya, Brezilya ve Türkiye’den geliyor. Türkiye’den alımımızı artırdık” dedi. Topçuoğlu şöyle devam etti: “Şu an zenginleştirme tesisimiz olduğu için düşük tenörlü (cevherdeki demir oranı) maden alabileceğiz. Zenginleştirme tesisimiz (içindeki metalizasyon oranı yükseltiliyor) muazzam bir zamanlamayla 15 Nisan gibi faaliyete geçecek. Tosyalı Algerie, yıllık 2.5 milyon ton kapasite ile dünyanın en büyük DRI (Direct Reduce Iron) üretim tesislerine ve DRI ile çalışan dünyanın en büyük ark ocağına sahip. İkincisini de kuruyoruz. Hem hurdadan hem de DRI ile çelik üretimi yapıyoruz. Yaptığımız üretimle Cezayir’in demir-çelik ithalatının azaltılmasında da önemli rol oynuyoruz.”