Göç tembeli leylekler

Yaren leylek, eski dostu Âdem amcanın kayığına kondu. Bu buluşma yürekleri ısıtsa da Yaren’in arkadaşları için ortam aslında o kadar iç açıcı değil. Çünkü iklim krizi leylekleri de etkiliyor. Nasıl mı? Leylekler tembelleşiyor

Baharın müjdecisi leylekler gökyüzünde belirmeye başladı. Ünü sınırları aşan “Yaren leylek” de binlerce kilometre yol kat edip yine Uluabat Gölü’nün kıyısındaki Eskikaraağaçlı balıkçı Âdem amcanın kayığına kondu. İki dostun yıllara meydan okuyan buluşması bir kez daha yürekleri ısıtsa da Yaren’in türdeşleri için durum aslında hiç de iç açıcı değil. Çünkü iklim krizi leylekleri de olumsuz etkilemeye başlamış! 

Kuş gözlemcileri ve bilim çevreleri, artık her geçen yıl göçe kalkan leylek sayısının azaldığını belirtiyor. “Göç tembelliği” olarak tanımlanan bu değişimin temel nedeni ise iklim değişikliği kaynaklı hava sıcaklığında yaşanan artış ve kuşların konakladığı habitatlarda yaşanan kayıplar. 

İspanya’da gözlemlendi 

Bazı leylekler zaman içinde su kaynaklarının azalması, besin dengesinin değişimi ve havanın soğumaması nedeniyle göç etmeyip bulunduğu noktada sürekli kalmayı tercih etmeye başlamış. Bu durumun ilk gözlendiği noktalardan biri İspanya. Afrika göçü için İspanya’ya uğrayan yetişkin leylekler, iklim değişikliğinin yol açtığı yüksek sıcaklıklar ve açık hava atık depolama sahalarında bol miktarda gıda bulunması nedeniyle uzun ve yorucu göç yolculuğunu terk edip, atık alanlarında yaşamlarını sürdürmeye başlamış. Bölgedeki leylek popülasyonun da sürekli arttığı belirtiliyor. 

Türkiye’de durum 

Benzer durum, Portekiz ve Türkiye’de de yaşanıyor. Dicle Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Ahmet Kılıç, Diyarbakır’da göç etmeyen leylek sayısının her yıl arttığına dikkat çekerken, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ornitoloji Araştırma Merkezi’nden Doç. Dr. Kiraz Erciyas Yavuz da göç etmeyip kışı Türkiye coğrafyasında geçiren leylek sayısının birkaç çiftken, zamanla 100’leri aştığını söyledi.  

Kızılırmak Deltası, Akdeniz Bölgesi, Iğdır ve İstanbul’da artık göç etmeyen leylekler olduğunu aktaran Yavuz, şunları kaydediyor: “Önceden yaralı ve bakıma muhtaç durumda olanlar göç etmezdi. Son zamanlarda sağlıklı olanlardan da göçe gitmeyenleri görüyoruz. Sayıları da artıyor. Özellikle sıcaklık değişiminin fazla olmadığı mikro klima özelliği gösteren ve sürekli besin kaynağı bulunan alanlarda yaşanıyor bu durum. Benzer eğilim küçük ötücü kuşlarda da var. Karabaşlı ötleğen kışın görülmezdi. Ama önce Akdeniz şimdi de Karadeniz’de kışın görüyoruz. Göç takvimleri de değişiyor. Kızılkuyruk, ekimde gitmiş olurdu ama kasım ortasına kadar kalıyorlar. Küçük sinekkapanlar da öyle. Kırlangıçlar ve arı kuşları ise daha erken geliyor. Sıcaklık artışı leyleklerin üreme başarılarını da etkiliyor. Ağaçlar erken çiçek açtığında yavrulama döneminde besin kaybı yaşanıyor ve yavrular martılaşan leyleklerle yetineceğiz.” 

Bursa’da yeni festivaller ve Genç Kart

Tabii ülkenin en önemli gündemi yerel seçim. Tam iki hafta sonra sandığa gideceğiz. Son dönemeçte yerel yönetimler seçim öncesi projelerini bir bir kamuoyuna duyuruyor. Yaren leyleğin uğrak noktası Bursa da, sonucun merakla beklendiği illerimizden biri. Bursa Büyükşehir Belediyesi’nin gençlere yönelik seçim vaatlerinden en öne çıkanı “Genç Kart.” Belediye Başkanı Alinur Aktaş, yeni dönemde sosyal ve kültürel etkinliklerden faydalanmaları için Bursalı gençlere, yıllık 5 bin lira destek vadetti. Genç Kart’a yüklenecek 5 bin lira bakiyeyle gençlerin konser, tiyatro ve stand-up biletlerini satın alabileceğini kaydeden Aktaş, Bursa Festivali, Altın Karagöz Halk Dansları Festivali ve Gastronomi Festivali’nin düzenlendiği şehirde, festivallerin daha da zenginleşeceğini de vadediyor.