Bayramda ‘renkli’ ikramlara dikkat!
ABD’de yasaklarla anılan gıda renklendiricileri birçok gıda ürününde karşımıza çıkabilir. O yüzden, adı ‘şeker’ ile anılsa da bu bayramda çocuklarımızı pek çok rahatsızlığa yol açabilen renkli şekerlemelerden uzak tutmakta yarar var
Bugün Ramazan Bayramı’nın ilk günü. Biz bu bayrama ‘Şeker Bayramı’ da diyoruz. Bugün birçok evde, akraba ve eş dost ziyaretlerinde bayram şekerleri ikram edilecek. Bu oldukça tatlı bir gelenek. Ancak çok da sağlıklı olmadığını, özellikle çocuklar için renkli şekerlerin ciddi risk barındırdığını da söylemek gerek. Çünkü bayram şekerleri, hem yüksek miktarda şeker içeriyor hem de sentetik renklendiriciler barındırabiliyor.
Sentetik renklendiricilerin, çocuklar üzerinde dikkat eksikliği ve hiperaktiviteye neden olabileceği bilimsel olarak kanıtlanmış durumda. Zaten satılan sentetik gıda boyaları ve bu boyaların kullanıldığı paketli ürünlerde bu uyarı, sıklıkla yer alıyor. Diğer yandan yapay gıda renklendiricileri astım, deri döküntüleri, migren, erken doğum, kromozom hasarları, tiroit tümörü ve kanser gibi sağlık sorunlarıyla ilişkilendiriliyor. Hatta bizzat renklendiricilerin gıda ürünlerinde kullanımına geçmişte onay veren Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi’nin (FDA), E 127 olarak etiketlenen Kırmızı Boya 3’ün kanserojen etki gösterebileceğine yönelik tespiti var.
ABD’de ardı ardına yasaklar
Yıllardır ABD’de gündeme taşınan bu tespit, geçtiğimiz aylarda Kırmızı Boya 3’ün ABD’de gıda ürünlerinde kullanımının yasaklanmasına yönelik bir karara yol açtı. FDA, Türkiye’de ‘eritrosin’ ve E 127 olarak etiketlenen, Kırmızı Boya 3’ün gıda, içecek ve ilaçlarda kullanımını yasakladı. Üreticilere de yasağa uygun şekilde gıdaları formüle etmeleri için üç yıl süre tanındı. Tabii bu yasak, diğer gıda renklendiricilerine yönelik tartışmaları da alevlendirdi. Batı Virginia eyaleti, bir süre önce E127 yasağının boyutunu genişleterek, yapay gıda boyalarına yönelik kapsamlı bir yasaklama kararına imza attı. Eyalette kabul edilen tasarıya göre, E 127’nin yanı sıra E 129, E102, E110, E 133, E 132, E 142 kodlu sentetik gıda renklendiricilerine yönelik kısıtlamalar hayata geçirilecek. Bunlara ek olarak, koruyucu maddeler E 320; yani “bütillenmiş hidroksianisol” (BHA) ve “propilparaben”in (E 216) de gıdalarda kullanımı yasaklanacak. Diğer yandan ABD Sağlık ve İnsani Hizmetler Bakanı Robert F. Kennedy Jr’ın da dev gıda şirketlerine, “Yapay renklendiricileri kullanmayı bırakın” dediği, haberlere yansımış durumda.
Çocuklar ayırt edemez
ABD’de yasaklarla anılmaya başlanan gıda renklendiricilerinin neredeyse tamamı, Türkiye’deki gıdalarda da yaygın olarak kullanılıyor. Pastadan dondurmaya, şekerlemelerden meşrubatlara birçok gıda ürününde renklendirici var. Ve bu renklendiricilerin bazıları sentetik boyalar. Bu tarz gıdaların ağırlıklı tüketicisi ise çocuklar. Çocuklar, bunları tüketirken ne gibi bir risk taşıdığını da maalesef ayırt edemiyor. Hatta en renkli ve en parlak olanı seçme eğilimi gösteriyorlar. Bu noktada ebeveynlerin bilinçlenmesi ve çocuklara rehberlik etmeleri son derece önemli. Çünkü risk tüketilen gıdanın çeşidine göre ciddi manada artabiliyor. Yaklaşık iki yıl önce Avrupa Birliği ülkelerine ihraç ettiğimiz şekerlemelerde, kullanılmasına izin verilen limit değeri iki kat aşan oranda, sentetik kırmızı boya saptandığını unutmamak gerek. Renklendirici içeren üründeki dozajı bilmemiz mümkün olmadığına göre, en iyi seçenek; çocuklarımızı mümkün olduğu kadar renkli atıştırmalıklardan uzak tutmak.