Romanya’da katıldığım toplantıda pek çok ülkenin tütün kontrolünü ne kadar ciddiye aldıklarını, ülkelerinde yaşayan insanların ve gelecek nesillerin sağlığı için nasıl bir çabayla mücadele etmeye çalıştıklarını gördüm.
Geçtiğimiz hafta Romanya Cumhurbaşkanı’nın himayesinde yapılan tütün kontrolü ile ilgili bir konferansa katıldım. Toplantının ilk bölümü Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nda Romanya Cumhurbaşkanı Klaus Iohannis’in de katılımıyla gerçekleşti. Bu toplantıda başta Romanya olmak üzere dünya üzerine pek çok ülkenin tütün kontrolünü ne kadar ciddiye aldıklarını, ülkelerinde yaşayan insanların ve gelecek nesillerin sağlığı için nasıl bir çaba ile mücadele etmeye çalıştıklarını gördüm.
Toplantı Romanya’nın başkenti Bükreş’te “ The 4th ENSP-SRP International Conference on Tobacco Control” adı altında gerçekleşti. The European Network for Smoking and Tobacco Prevention (Avrupa Sigara ve Tütün Önleme Ağı) ve (SRP) Romanya Pnömonoloji (akciğer hastalıkları) Derneği iş birliğinde tütün kontrolüyle ilgili dünya çapındaki dernek ve kuruluşların ileri gelenlerinin bir araya geldiği bu toplantıda farklı ülkelerden katılan kişilerle aynı amaç altında birleşen farklı fikirleri tartıştık.
“Hayranlıkla izledim”
Bu toplantıda 2035 Tobacco-Free Romania Initiative (Tütünsüz Romanya Girişimi) proje başkanı Ramona Brad ve Kral Abdullah’ın kuzenlerinden Prens Mired Bin Raad’ın eşi Prenses Dina’yı tanıma fırsatım oldu. Oğluna 2 yaşında lösemi teşhisi konulduktan sonra hayatını kanser hastalarına yardım etmeye adamış. 2002 yılından bu yana Ürdün’ün kanserden hayatını kaybeden merhum lideri Kral Hüseyin adına kurulmuş vakfın direktörlüğünü yürütüyor. Toplantı boyunca insanlık adına gösterilen bütün bu çabayı kendini aynı anlamda bir mesleğe adamış bir doktor olarak hayranlıkla izledim. Özellikle çalışmalarını yakından takip ve takdir ettiğim Washington’daki “Campaign for Tobacco-Free Kids” adlı kuruluş bu konuda dünyaya gerçekten güzel bir örnek. Özellikle çocukları ve gençleri bu kötü alışkanlıktan koruyacak önlemleri alma konusunda değerli uyarıları oldu.
“Daha yapacak çok iş var”
Tütün kontrolünde önemli bir adım sayılan ve bu konudaki ilk uluslararası anlaşma olan The WHO Framework Convention on Tobacco Control (FCTC) “Tütün Kontrol Çerçeve Sözleşmesi” 2003 tarihinde, Cenevre’de Dünya Sağlık Örgütü’nün 56. Dünya Sağlık Asamblesi’nde kabul edildi. Bu sözleşme 2004 tarihinde Sağlık Bakanlığımız tarafından imzalanıp, aynı yıl Türkiye Büyük Millet Meclisi’nce kabul edilerek, yürürlüğe girdi. FCTC‘yi kabul eden ülkelerde alınan önlemlerden biri de sigaraya yönelik reklamlara gelen kısıtlama ve çocukların uzak tutulmasıdır.
Ancak maalesef tütün şirketlerinin sosyal medyayı ve takipçisi çok olan kişileri sadece paket ya da sigara görüntüsü için muhtemelen para karşılığında kullandığını görüyoruz. Sigara satılan yerler maalesef çocukların şeker, oyuncak aldıkları mesafe kadar yakın. Bu da gizli bir algı yönetimi belki. Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın tütünle mücadele çalışmalarına verdiği sağlam destek 2008’deki “Tütün Mamullerinin Zararlarının Önlenmesi” ile ilgili yasanın mimarlarından Sağlık Bilimleri Üniversitesi Rektörü kardiyolog Prof. Dr. Cevdet Erdöl’ün Yeşilay’ın ve Sağlık Bakanlığımızın takdire değer çalışmaları bizi şanslı kılıyor. Fakat bildiğiniz gibi bu mücadelede daha yapacak çok iş var.
