Bilinmesi gerekenler

Maymun çiçeği virüsü ilk kez 1958 yılında Danimarka’da çiçek hastalığı araştırması için kullanılan laboratuvar maymunlarında tespit edilmiş yani aslında zavallı maymunlar denek olarak kullanıldıkları için virüsün de kaynağı olmuş. Virüsün doğal kaynağı tam olarak bilinmemekle birlikte, Afrika’da yaşayan kemirgenler ve diğer küçük memeliler olduğu düşünülüyor. Maymun çiçeği virüsünün insanlarda ilk kez 1970 yılında eski adıyla Zaire bugünkü adıyla Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde görülmüş. Daha çok Orta ve Batı Afrika’da, ormanlık bölgelerde yaşayan insanlarda görülmekte. Türkiye’de 2022 yılında bazı vakalar rapor edilmiş.

Belirtileri:

Maymun çiçeği hastalığının belirtileri genellikle enfeksiyondan 5 ila 21 gün sonra ortaya çıkar. Başlıca belirtiler; Ateş, baş ağrısı, kas ağrıları, sırt ağrısı, lenf bezlerinde şişlik, yorgunluk ve tipik döküntülerdir. Hastalığın en belirgin belirtisi olan döküntü, genellikle yüzde başlar ve vücudun diğer bölgelerine yayılır. Bu döküntü, içi sıvı dolu kabarcıklara ve sonrasında irin dolu lezyonlara dönüşebilir. Zamanla bu lezyonlar kabuk bağlar ve dökülür.

Nasıl bulaşır?

Bu virüs hasta kimsenin deri lezyonları, vücut sıvıları veya kabuklarıyla doğrudan temas yoluyla bulaşır. Bu nedenle hastanın kullandığı eşya, çarşaf, havlu izole edilmelidir. Sabun ve deterjanlar diğer çoğu virüslerde olduğu gibi bunda da etkili. Bu nedenle özellikle el hijyenine sabunla olan temizliğe dikkat etmek gerekiyor. Neyse ki bu virüs Kovid-19 gibi damlacıkla kolay yayılmıyor. Ancak yine de hasta kimse ile yakın ve uzun süreli temasta buna da dikkat etmek gerekiyor.

Aşı

Çiçek hastalığı aşısı, maymun çiçeği virüsüne karşı da kısmen koruma sağlar. Türkiye’de çiçek aşısı, 1980’lere kadar yaygın olarak uygulanan bir aşıydı. Ancak, Dünya Sağlık Örgütü 1980 yılında çiçek hastalığının dünya genelinde tamamen yok edildiğini ilan etti ve bu tarihten itibaren rutin çiçek aşılamaları durduruldu .

Neler yapar?

Tüm diğer virüs enfeksiyonlarında olduğu gibi bağışıklığı düşük kimselerde, çocuklarda, yaşlılarda, kronik hastalığı olanlarda zatürreye, sepsis dediğimiz yaygın ve ileri enfeksiyona yol açabilir. Beyin iltihabı dediğimiz ensefalit gelişebilir. Nörolojik komplikasyonlar ve bilinç değişiklikleri , sara nöbetleri olabilir. Ciltteki lezyonlar iz bırakabilir, iltihap kapabilir.

Tedavi

Erken tespit ve destek tedavisi önemli. Sağlıklı yaşam bağışıklığı yüksek tutmak her hastalıkta olduğu gibi burada da mühim. Tedavide bazı antiviral ilaçlar kullanılabiliyor.