Cem Kılıç

Çocuk işçi problemi tüm dünyada büyük sorun. Türkiye de hızlı hareket ederek bu alandaki yükselişi durdurmak adına girişimde bulunmalı. Özellikle tarımdaki rakamlar endişe veriyor

Dünyada 215 milyon çocuk işçi bulunduğu tahmin ediliyor. Bunların çoğu tam zamanlı çalışıyor ve eğitim imkânından uzaklar. Tek işleri çalışmak. Çocuk işçilerden 41 milyon kız ve 74 milyon erkek ise çok tehlikeli koşullar altında çalışıyor.
Afrika’da 5 ila 17 yaş arasındaki her 4 çocuktan 1’i çocuk işçi durumunda. Dünyadaki çocuk işçilerin yüzde 60’ı tarım sektöründe çalıştırılıyor. Çocuk işçiliğine yönelik gerçekleştirilen tüm kampanya ve çabalara rağmen 2004 yılında 221 milyon olan çocuk işçi sayısı 2013 yılında ancak 215 milyona indirilebilmiş durumda. Yani çocuk işçiliğiyle mücadelede yapılması gereken çok şey, atılması gereken pek çok adım var.

Yoksulluktan besleniyor
Dünyada çocuk işçiliği ile yoksulluk arasında çok yakın bir ilişki var. Yoksul ve fert sayısının çok olduğu ailelerde çocuk işçi sayısı son derece yüksek. Yani yoksul ailelerde çocuklar, eve para getirecek işgücü olarak görülüyor ve yine çocukların eğitimden mahrum kalması o ailenin yoksul kalmasının nedeni oluyor. Yani

Emeklilikte, aylığı bağlayıp ödeyecek kurumun belirlenmesinde, sigortalıların emeklilik tarihinden geriye doğru prim veya kesenek ödenerek geçen son 7 yıllık fiili hizmet (360 x 7 = 2520 gün) süresi esas alınıyor.
Daha basit bir anlatımla, sigortalının son 7 yıllık fiili hizmet süresi içerisinde en fazla hangi kurumda hizmeti varsa, yani sigortalının son 7 yıllık fiili hizmet süresinin yarısından bir gün fazlası olan 1261 prim ödeme günü hangi kurumda geçmişse o kurumca veya hizmet süresinin eşit olması durumunda sigortalının bağlı olduğu son kurumca yaşlılık -emeklilik- aylığı bağlanıyor.
Bu konu çalışanlar tarafından bilinmediği için, emeklilik döneminde kötü sürprizlerle karşılaşanlar olabiliyor. Bu nedenle konunun tüm çalışanlarca, özellikle emeklilik tarihi yaklaşanlar bakımından bilinmesinde fayda var.

ASKERLİK...
SORU:: Askerlik borçlanmasının sigortalıların yani 4-a’lıların emeklilik yaşını düşüreceği doğru mu?
* Turgut Akın

Türkiye’nin nüfusu, nüfus artışını destekleyici politikalara rağmen azalma eğiliminde. 2013 yılı itibarıyla 76 milyon 481 bin olan nüfusumuz, TÜİK tahminlerine göre 2050 yılında 93 milyon olacak ve bu tarihten sonra azalmaya başlayacak. Bu azalma bugün Avrupa’nın yaşadığı yaşlı nüfus problemini ilerleyen dönemde Türkiye’nin de yaşayacağını gösteriyor.
2013 yılı verilerine göre 55 yaş ve üstü kişilerin toplam nüfus içerisindeki payı yüzde 15.9. Nüfus projeksiyonlarına göre bu oran 2023 yılında yüzde 20.3 olacak.
Farklı bir projeksiyona göre ise sonuçlar daha da kötü. 2075 yılında Türkiye’de 65 yaş üstü nüfus, toplam nüfus içerisinde yüzde 27.7 paya sahip olacak. Bu oran 2013 yılı için yüzde 7.7. Yani şu an her 100 kişiden yalnızca 7’si 65 yaş ve üstü iken bu sayı 2075 yılında 27’ye çıkacak.

Yeni sorunlar bizleri bekliyor
Nüfusumuz şu an genç bir yapıda. Peki, yaşlanınca ne olacak? İlk akla gelen sağlık harcamalarının artacağı. Bugün yaşlı nüfus yapısına sahip bütün gelişmiş ülkelerde bu harcamalar artmış durumda.
Sosyal devlet olmanın bir unsuru olarak yaşlılara hakettikleri sağlık ve bakım hizmetlerinin sağlanması gelişmiş modern ülkelerin temel görevlerinden bir

Esnek çalışma yöntemi özellikle gelişmiş ülkelerde işsizlikle mücadelede kullanılan bir yöntem. Hollanda’da istihdam edilen kişilerin yarısı part time çalışıyor. Bu oran kadınlarda yüzde 77. Yani çalışan her dört kadından üçü part time işlerde. Türkiye’de toplam istihdamın sadece yüzde 12.8’i part time istihdam içerisinde. Ülkemizde kadınlar içerisinde bu oran yüzde 25.3.
Esnek çalışma yöntemlerini uygulayan ülkelerde part time çalışanların sosyal güvencelerinin yan uygulamalar ile sağlandığını ve bunun yanında özellikle nüfusun yaşlanmasını önlemek adına çocuk sayısının artırılmasına yönelik teşvikler düzenlendiğini görüyoruz.

Özel istihdam büroları geçici işçi tedarik edecek

Geçici iş ilişkisi esnek istihdam modelleri içerisinde en çok tartışma yaratan çalışma biçimi. Daha önce Meclis’ten geçen yasa, Cumhurbaşkanı tarafından onaylanmayınca, hayata geçememişti. Bu sefer sosyal tarafların katılımının öngörüldüğü ve gerekli önlemlerin alındığı bir yapının hayata geçirilmesi hedefleniyor.
Buna göre öncelikle İŞKUR tarafından yetkilendirilmiş özel istihdam bürolarının geçici iş ilişkisi kurmasına izin verilecek. Özel istihdam büroları, işverenlerle geçici işçi

SORU: Sigortalıydım, kıdem tazminatımı verip işten çıkardılar. Ağustos 2012 yılında şirket kurdum, kardeşimle beraber şirket ortağıyım. Bağ-Kur’lu olmak zorunda mıyım, daha önceki sigortamı sürdürsem olmaz mı?
Can Yeşiltay

CEVAP: 1 Ekim 2008 tarihinden sonra, çıkarılan reform yasasına göre, kişilerin kendi işyerlerinde ya da ortak oldukları işyerlerinde 4-a’lı yani sigortalı olmalarının önü tıkandı. Mevcut yasal çerçevede ortağı olunan işyerinde sigortalı olarak çalışmak mümkün değil. Ancak, herhangi bir başka işyerinde 4-a sigortalısı olarak çalışabilirsiniz.
Diğer yandan o dönemde Meclisten geçen Torba Yasa uyarınca, 1 Mart 2011 sonrasında, 4-b’lilere, eski adıyla Bağ-Kur’lulara başka bir işyerinde sigortalı çalışarak 4-a şartlarıyla sigortaya prim ödeme imkanı tanındığından, bu 4-a sigortanız devam ettiği müddetçe şirket ortaklığından dolayı Bağ-Kur’lu yani 4-b’li olmanız gerekmiyor.

Askere giden esnaf prim ödeyecek mi?

Geçtiğimiz günlerde, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Başkanı Yadigâr Gökalp İlhan’ın, spor kulüplerine uyarı yazısı gönderdiği basında yazıldı, çizildi. Aslında bu konunun 2013 yılı başlarına kadar uzanan bir hikâyesi var. 2013 yılı başında SGK yönetimi spor kulüplerine yönelik denetimlerini artırmış ve bu denetimler sonucunda birçok eksiklik tespit edilmişti. Bu tespitler sonucunda SGK hemen ceza uygulamak yerine özellikle federasyonlar ile görüşmelere başladı ve spor kulüplerine eksiklerini gidermeleri için süre verildi.
Genel olarak spor kulüplerimizin sigortadan kaynaklanan sorunları üç noktada toplanabilir:
* Sporcuların sigortalanmaması veya sigortalanmakla beraber kazançlarının düşük gösterilerek SGK’ya düşük seviyede prim ödenmesi.
* Yabancı sporculara ilişkin işlemlerin tamamlanmaması ve onların da sigortalı olarak gösterilmemesi.
* Prim borçlarının ödenmemesi.

60 kulübe yazı gitti

Başbakan Tayyip Erdoğan’ın talimatıyla bir yandan gelecekte yaşlı nüfus tuzağına düşmemek diğer yandan da genç nüfus yapısını korumak adına yürütülen çalışmalarda sona gelindi. Geçtiğimiz mayısta ‘nüfus politikaları’ konusunda Başbakan Erdoğan, ilgili bakanlar, Başbakanlık ve Kalkınma Bakanlığı Müsteşarları’nın katıldığı bir toplantı yapılmıştı.
Bu toplantıda bürokratlar genç nüfus yapısının korunması için bir dizi öneri getirdiler. Bu öneriler konusunda daha sonra Çalışma Bakanlığı ile Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı çalışmalar yaptı. Şimdi bu çalışmaların sonuna gelindi. Ekim ayında, pek çok değişiklik kanun teklifi olarak Meclis’in gündemine gelecek.

Doğum izni 2 hafta artıyor
Bu kapsamda doğum izni son günlerde çokça tartışılan konulardan birisi. Buradaki çalışmalarda üzerinde anlaşılan süre 18 hafta olarak şekillendi. Mevcut durumda 16 hafta olan ve 8 haftası doğumdan önce, 8 haftası doğumdan sonra kullanılabilen doğum izninin 2 hafta artırılması gündemde. Bu sırada 18 haftanın kullanımının doğum öncesi ve sonrası tamamen çalışan kadının kendi isteğine bırakılması planlanıyor.

Üçüncü çocukta 6 ay

Son yıllarda çalışan sigortalıların en çok sordukları soruların başında, “gelecekte alacakları emekli aylığının seviyesinin ne olacağı?” sorusu geliyor. Sigortalıların bu soruyu sormalarının nedeni, çalıştıkça emekli aylığının düştüğü yönündeki yorumlar.
Evet, bu yorum önemli oranda gerçeği yansıtıyor. Maalesef içinde bulunduğumuz dönemde, kazanç seviyesi SGK’ya düşük bildirilenlerin gelecekte alacakları emekli aylıkları çalıştıkları her gün için azalma gösteriyor.

Hesapta üç dönem var
İş sözleşmesiyle bir işverene bağımlı sigortalılar, yeni adıyla 4-a’lıların ve bağımsız çalıştığı için 4-b’lilerin yani eski adıyla Bağ Kur’luların, sigortaya bildirdikleri kazanç asgari ücret veya asgari ücrete yakın bir seviyede ise, Ekim 2008 sonrasında çalıştıkları her gün kendilerine zarar olarak geri dönüyor. İleride alacakları emekli aylıkları da artış göstermek bir yana, giderek azalıyor.
Sigorta başlangıcı 1 Ocak 2000 tarihinden önce olanların emekli aylığı, 1 Ocak 2000 öncesi, Ekim 2008’e kadar olan dönem ve Ekim 2008 sonrası olmak üzere ayrı ayrı hesaplanan kısmi aylıkların toplamından oluşuyor. Üç ayrı döneme ilişkin üç ayrı şekilde hesaplanan kısmi aylıkların toplamı,