Cem Kılıç

15 yıl çalışıp 10 yıl prim ödeyenin kıdem tazminatını alabileceği gibi yanlış bir algı var. Eylül 1999 öncesi sigortalılar 15 yıl sigortalılık ve 3.600 gün prim ödemişse kıdem tazminatına hak kazanır

Sigortalılık süresi 15 yıl ve 3.600 gün prim ödenmiş olması koşuluyla kıdem tazminatını alabilecekler açısından kafaları karıştıran çok sayıda soru var. 15 yıl çalışmış, 10 yıl kendisi adına prim ödenmiş sigortalılar, bu haklarını nasıl kullanacaklarını ve kıdem tazminatlarını aldıktan sonra başlarına gelecekleri merak ediyorlar.
Pek çok çalışan bu hakka sahip olmasına rağmen konuyla ilgili bilgileri olmadığı için kıdem tazminatlarını almaktan çekiniyorlar.
Sigortalılık süresi ve prim gününü tamamlayıp kıdem tazminatını alan kişinin emekli aylığı düşmüyor. Bu konuda çalışanlar arasında yanlış bir kanaat var. Çünkü bahsettiğimiz gibi kıdem tazminatı hakkı 1475 sayılı İş Kanunu uyarınca uygulanıyor. Bu Kanunun emekli aylığı açısından bir tasarrufu yok. Emekli aylıklarının hesabı tamamen 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu uyarınca yapılıyor. Bu haktan yararlandı diye sigortalının emekli aylığı düşmez.

Yaş şartı gelince...
15 yıl çalışmış ve 10

Soru: Şu anda akciğer rahatsızlığı nedeniyle tedavi görüyorum. Çimento fabrikasında çalışıyorum. Meslek hastalığı olabilir mi? * Cemal Tüfekçi
Cevap: Bir hastalığın meslek hastalığı kabul edilmesi için, o işyerinde çalışmaya başladıktan sonra ortaya çıkmış olması gerekir.
SGK İstatistikleri’ne göre 2012’de teşhis edilmiş 395 meslek hastalığı vakası var. Bu vakaların 386’sı erkek, 9’u da kadın sigortalılar. Son veriler bunlar! Güncelleme olmamasının sebebi bir hastalığın meslek hastalığı olup olmadığının tespitindeki güçlükler ve kurumların yeterli takibi yapmaması. Uluslararası kuruluşların verilerine göre, dünyada iş kazalarının meslek hastalıklarına oranı yüzde 56’ya 44.
Oysa ki bizde meslek hastalıklarının takip edilmemesi, kayıt altına alınmaması nedeniyle bu oran yüzde 99’a yüzde 1. Belki de en çok iş kazasının meydana geldiği ülke Türkiye iken, meslek hastalıklarının çok az ortaya çıkmış olması çelişki. En azından doğru bilgilerin hazırlanması bakanlıkların görevi olmalı. Meslek hastalıklarının en yoğun görüldüğü başlıca sektörler kömür ve linyit çıkartılması, inşaat ve metal ürün imalatı sektörleri.
Meslek hastalığına yakalandığını düşünen sigortalıların

Ülkelerin gelişmişlik düzeylerini karşılaştırmak için pek çok yöntem ve veri kullanılır. Bu bağlamda, uluslararası karşılaştırmalar açısından en çok kullanılan veri Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’dır (GSYH). Ne var ki, son iki yıldır sosyal gelişmişlik düzeylerine ilişkin alternatif ölçüm yöntemleri de geliştirilmeye başlandı.
Örneğin; internet kullanımı ya da ekosistemin sürdürülebilirliği gibi geçmişte çok fazla önemsenmeyen göstergeler yeni gelişmişlik düzeyi hesaplamalarında kullanılır hale geldi.
Geçtiğimiz yıl nisan ayında Oxford Üniversitesi’nde Scoll Vakfı (kurucusu E-bay’ın Kurucusu Jeff Scoll) tarafından düzenlenen bir forumda, ülkeler sosyal gelişme düzeyleri açısından ilk kez küresel düzeyde “Sosyal Gelişme İndeksi” (SGİ) adı altında sıralandılar. Harvard Üniversitesi ve Massachusetts Institute of Technology (MIT) akademisyenlerinin küresel iş çevreleriyle gerçekleştirdikleri görüşmeler sonucunda ortaya konulan SGİ’de esas olarak 3 soruya cevap aranıyor:
- Bir ülke vatandaşlarının temel ihtiyaçlarını karşılayabiliyor mu?
- Bireylerin ve toplumun bütününün refah içinde yaşaması ve bu refahı sürdürmesi için gerekli koşullar oluşturulmuş mu?
- Bireylere sahip

Dul aylığı konusunda başvuru yapacakların vefat eden eşlerinin sigortalılık süresi önemli. Sosyal yardım tarafında da imkânlar bulunuyor

Belirli süre sigortalılık imkânından yararlanmış ya da hiçbir şekilde sosyal güvenlik kapsamında olmamış kadınlar, eşlerinin vefatı nedeniyle farklı şekil ve miktarlarda da olsa “dul aylığından” yararlanabiliyorlar. Bunun yanı sıra “eşi vefat etmiş kadınlara yönelik nakit yardım programı da var. Bu yardım tamamen sosyal güvenlik dışında kalmış, herhangi bir geliri olmayan kadınları kapsıyor.
Sigortalının vefatı halinde son ödenen sigorta primine bakılıyor. Ödenen son prim SSK ise eşe SSK maaşı, son ödenen prim Bağ-Kur veya 1 Ekim 2008 sonrasına ait isteğe bağlı sigorta primi ise dul eşe Bağ-Kur maaşı bağlanıyor.
Sigortalının geride bıraktığı eşine dul aylığı bağlanabilmesi için; sigortalının ölümünün 30 Eylül 2008 tarihinden sonra olması halinde en az 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödenmiş olması veya SSK kapsamından dul maaşı bağlanacaklar için her türlü borçlanma süreleri hariç en az 5 yıldan beri sigortalı bulunup, toplam 900 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması gerekiyor.
Yani

Soru: Şirketimizde çok sayıda yabancı çalıştırıyoruz. Yeni bir kanun gelmiş ve işlemler değişmiş, bilgi verir misiniz?
Nuh Kurtalan

Cevap: Ülkemizde 1 milyon yabancı çoğunlukla yasa dışı şekilde çalışıyor. Yasal koşullara uyarak çalışanlar bu rakamın onda birini bulmuyor.
Yabancı çalışma izinlerine yönelik yeni dönem yarın itibariyle başlıyor. Bu yeni düzenlemenin en genel anlatımıyla temel amacı işlemleri kolaylaştırmak ve daha fazla sayıda yabancıya izin alma yolunu açmak.

Çalışma izniyle ikamet

Türkiye İş Kurumu (İŞKUR), işsizlerin mesleki yeterliliklerini geliştirmek adına İşbaşı Eğitim Programları düzenliyor. Bu programların amacı, işsizlerin ve ilk kez işgücü piyasasına gireceklerin iş tecrübesi edinmeleri ve mesleki beceri kazanmalarının sağlanması.
Bu sayede bir yandan gençlere iş deneyimi kazandırılıyor, diğer yandan da uzun süredir işsiz olan ve artık becerileri kaybolma noktasına gelen, iş bulma ümidi azalan kişilerin işgücü piyasasından uzaklaşması engellenmeye çalışılıyor.
İşbaşı eğitimlerle bu kişilere yeni mesleki beceriler kazandırılarak daha kolay istihdam edilmelerinin sağlanması hedefleniyor. İşbaşı eğitim programı kapsamında mesleki eğitim alan kişilere günlük 25 TL ödeniyor. İşbaşı eğitimi veren işveren de bu kişiler adına prim yatırmıyor. Bu kişilerin primleri İŞKUR tarafından yatırılıyor. Yani hem işbaşı eğitim alan işsiz için, hem işbaşı eğitim veren işveren için olumlu katkılar söz konusu.

En az 2 çalışan lazım
İşbaşı eğitimi verecek işyerlerinin İŞKUR’a kayıtlı olması gerekiyor. İşverenler İŞKUR’a başvurup kayıt yaptırarak programdan yararlanabiliyorlar. Ayrıca işbaşı eğitim verecek işyerlerinde işveren dışında en az 2 kişinin

SGK?‘evdeki sigortasız çalışan’ denetimlerinde üç büyük kente yoğunlaştı. 3 bine yakın eve 15 milyon TL ceza kesti. En çok ceza çıkan semtler İstanbul’da Kadıköy, Sarıyer, Beşiktaş, Ankara’da ise Çankaya ile Keçiören oldu

Evlere temizlik veya çocuk ile yaşlı bakımı için gelenlerin sigortalanması gerektiğini daha önce pek çok kez gündeme getirdik. Geçen yılın sonunda SGK bu konudaki denetimlere tam gaz başlamıştı.
Temizlik, çocuk bakımı, yaşlı bakımı gibi işler için düzenli olarak bir kişi ile anlaşılması, tam anlamıyla bir iş ilişkisi demek. Bu da “sigortalılık ilişkisi” doğurmuş oluyor. Dolayısıyla bu sigortalılık ilişkisinin bir gereği olarak, ev hizmetlerinde çalışanların sigortalanması ve sosyal güvenlik haklarının teminat altına alınması şart.

15 milyon TL ceza
Denetimler üç büyük şehirde yapıldı. İstanbul, Ankara ve İzmir’de toplam 15 milyon TL’ye yakın idari para cezası kesildi.
İstanbul’da sigorta denetmenleri 1.630 idari para cezası tutanağı tuttular. İstanbul’daki cezaların yoğunlaştığı semtler Kadıköy, Sarıyer ve Beşiktaş bölgesi olarak sıralandı. Kadıköy’de 1.000 civarında meskene bu ceza yazılırken, 630 ceza tutanağı da Sarıyer ve Beşiktaş’taki evlere

Soru: 65 yaş aylığı bağlanma şartları değişti mi? Muhtaçlık kriteri sürekli değişiyor mu?
Aynur Özkan

Cevap: Geçtiğimiz hafta yönetmelikte yapılan değişiklik ile değişen muhtaçlık sınırının Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı bünyesindeki Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları bünyesindeki memurlar tarafından uygulanmaya başlandığı görülüyor. Diğer yandan akrabalık ilişkilerini paraya indirgeyen ve 65 yaş üstü akrabalara sadece parayla yardım edilebileceği düşüncesini yansıtan uygulamadan da zaten hayata geçmeden vazgeçilmişti. Bu konuda yaptığımız eleştirilerin haklılığı ortaya çıktı.
65 Yaş aylığındaki muhtaçlık kriterinin değişimi 65 yaş aylığının kapsamını doğrudan ilgilendiriyor. Muhtaçlık kriteri yüksek belirlenirse daha fazla kişi, düşük belirlenirse daha az kişi 65 yaş aylığından yararlanabiliyor.
Muhtaçlık kriterinin özellikle asgari ücretin yükselmesi ve kamu işçilerine yapılan zamlar doğrultusunda periyodik olarak güncellenmesi normal. Aksi takdirde muhtaçlık kriteri maaş ve ücret gelirlerinin gerisinde kalacak ve çok daha az kişi 65 yaş aylığından yararlanabilir hale gelecektir. Dolayısıyla muhtaçlık kriterindeki değişimin garipsenmesi gibi bir durum