Can Dündar

Ve iğrendim. Hakikaten mide bulandırıcı bir küstahlık... Tahrik için kotarıldığı aşikâr bir densizlik...
Adamı çileden çıkaran bir şımarıklık...
Müslüman fobili ırkçılığın son tuzağı...
* * *
İslam âlemini ayağa kaldıran“Müslümanların Masumiyeti” filmi, birçok tartışma ve soru işaretini beraberinde getiriyor:
- İlki sanat kadar eski bir soru:
İfade özgürlüğünün hududu nereden geçer? Hakaret, bu hürriyetin sınırları içinde midir? Neyin hakaret, neyin maharet sayıldığına kim, nasıl karar verecektir?

Bir gazeteci arkadaşım, yeni bir “e-devlet uygulaması”nı anlattı:
Polisteki cemaat yapılanmasına dair bir kitap yazıyormuş. Konu hassas olduğu için içeriğinden kimseye söz etmiyormuş.
Bir gün polisteki bir tanıdığı arayıp “Sakıncalı şeyler yazıyorsun” demiş.
Dehşete kapılmış gazeteci...
“Ne yazıyormuşum” diye sormuş.
Telefondaki kitabı anlatmaya başlamış.
“Ama... Nerden biliyorsunuz” diye kekelemiş bizimki...

Yarın 12 Eylül... Kenan Evren’in 30 yıl önceki demeçlerini Tayyip Erdoğan’ın bugünkü açıklamalarıyla karşılaştırınca Başbakan’ın sadece otoriter yönetim anlamında değil, fikriyat olarak da “Evren’leştiğini” fark ettim.
Bakalım siz ne düşüneceksiniz:
* * *
EVREN (14 Ekim 1980-Diyarbakır):
“Biz hepimiz fakir ailelerin çocukları olarak geldik. Fakirliğin ne demek olduğunu çok iyi biliriz.”
ERDOĞAN (3 Haziran 2012-Şanlıurfa):
“Fakirliğin nasıl bir dert olduğunu biz çok iyi biliriz.”

“Parapraxes.”
Ruh dilimizin tercümanı Sigmond Freud, bizim “dil sürçmesi” dediğimiz hataya bu adı veriyor.
Ona göre ruhsal dünyada hiçbir şey tesadüf olmadığı gibi dil de tesadüfen sürçmez; “sürç-i lisan” denen, aslında bilinçaltının konuşmasıdır.
Freud, ağızdan kazara çıkıverdiğini sandığımız sözlerin, bastırılmış istek ya da korkularımızı açığa vurduğunu söylüyor.
Bilinçdışına itmeye çalıştığımız, zihnin derin kuyularına bastırdığımız bir duygu ya da düşünce, açığa çıkmak için kendini bilince doğru zorlar, sonunda da, biraz da istemdışı olarak dile vurur kendini, bilinçaltını ele verir.
Buna “içte ukde kalanın çözülmesi” de diyebiliriz.
* * *

1778’de Lizbon’da deprem olduğunda bazı din adamları “Takdir-i İlahidir bu” (“Tanrı’nın takdiridir”) demişti.
Fransız düşünürü Voltaire onlara şu dizelerle cevap verdi:
“Bu kurban yığınını,
kanlar içinde yatan bu çocukları
gördüğünüzde şöyle diyecek misiniz:
‘Tanrı cezalandırdı.
Ölmeleri, suçlarının bedelidir.’

Bir baba... Oğlunu şehit vermiş, “Ben de Kürdüm” diye feryat ediyor.
Haberler, hep bu detaya dikkat çekiyor.
Oysa asıl belirleyici fark, şehitlerin etnik kimliği değil ki...
İçlerinde Türk de var Kürt de...
Asıl ortak nokta, hepsinin yoksul halk çocukları olması...
Görüyoruz cenazelerin çıktığı yerleri:
Yıkık dökük gecekondular, nasipsiz varoş evleri...

Demiştik ki: “Medyada terör haberlerini görmezden gelmek, küçültmek başı kuma gömmektir. Çare değildir. Terör kendini göstermek için daha büyük eylemlere yönelir.”
Tahmin değildi, tecrübeydi.
Dünya denemiş, vazgeçmişti.
Demiştik ki:
“Siz haber vermezseniz insanlar kendilerinden neyin gizlendiğini merak eder. İllegal bilgi kaynaklarına ve fısıltı medyasına kulak verir. Olay, olduğundan büyük görünür.”
Bu da tecrübeyle sabitti.
Dün bazı kanallarda Beytüşşebap çatışması geçiştirilirken, internetteki kimi sitelerde ölü sayısı abartılı veriliyordu.

Dünkü yazımda, Gandi ve pasif direnişinden bahsedince bir arkadaşım, “Gandi” filminin Türkiye macerasını hatırlattı.
Bugüne ilişkin derslerle dolu, ilginç bir macera...
Sene 1983...
Asker, idareyi sivillere terk etmeye hazırlanıyor. Ama eski siyasetçiler, siyasete dönemesin istiyor.
“Eskiler” ise, yeni parti hazırlığına başlamış bile...
Bunu fark eden MGK, 9 AP’li ile 7 CHP’liyi Zincirbozan’a sürgüne gönderiyor.
AP’liler arasında Demirel de var. Zincirbozan’dan gelişmeleri anı anına takip ediyor. Her mesajından, her jestinden mana çıkarılıyor.