Robotlar habercilik yaparsa!...
Robotların medyanın rutin görevlerini üstlenmesi, gazetecilerin zamandan kazanarak, yaratıcılık ve analitik yeteneklerini geliştirmesine katkı sağlayabilir.
Teknoloji çağında; düşük maliyetli ve kesintisiz bir çalışma için yapay zeka ve otomasyonlar giderek daha cazip hale geliyor. Southern Metropolis Daily geçtiğimiz aylarda bahar şenliğine yönelik 300 karakterden oluşan bir haber yayımladı. Haberi yapan bir robottu ve makaleyi bir saniye süren bir zaman diliminde hazırlamıştı.
Bu teknolojiyi medya alanında ilk kullanan ise Associated Press. Finans haberlerinde robot gazeteci kullandıklarını açıkladılar. AP editörlerinden Lou Ferrara’ye göre; ajans eskiden manuel olarak 300 haber oluşturuyordu bugün ise sadece Amerika’daki şirketler için 4400 haber içeriğini otomatik olarak üretebiliyorlar.
Otomatik haber yazımı
Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi’nde araştırma görevlisi Dr Bilge Narin de gördüğümüz bazı haberlerin daha önce yazılmış klişe haberlerle yeni verileri harmanlayan robot gazetecilerin eseri olduğunu ve bu robot gazetecilerin şimdilik ağırlıklı olarak finans ve spor haberleri gibi detaylı sayısal verinin hâkim olduğu haberleri yazabildiğini hatırlatarak yapay zeka alanındaki hızlı gelişmelerin, diğer haberlerin de günün birinde otomatik olarak haberleştirilebileceğinin sinyallerini verdiği görüşünde...
Dr Narin’e göre; bu süreç gazetecilik ve bilgisayar mühendisliğinin çalışma alanlarının giderek daha fazla yakınlaşmasıyla başladı. 2006’da Reuters, kendi internet siteleri için finans haberlerini derlemede algoritmaları kullanacağını açıkladı. Dijital medya şirketlerinden Statsheet ise 2010’da basketbol karşılaşmalarına ilişkin bilgileri 345 web sitesinden derleyen bir ağı hizmete sundu. Takımların gerçekleştirdiği toplam 15 bin maç, oyun ön izlenimleri ve diğer türlerdeki tüm bilgilerle birlikte insan müdahalesi olmaksızın, makinelerce haberleştirildi. Bir başka ifadeyle, algoritmalar oyun istatistikleri ve bir dizi spor haberi klişesi yardımıyla otomatik olarak haber yazabildi.
Robotların gazetecilere kıyasla, güçlü bir veri analiz kapasitesine sahip olması ve haberleri daha hızlı yazmaları “robotlar gazetecilerin yerini mi alıyor” gibi soruları da beraberinde getiriyor.
İki farklı görüş var
ODTÜ Bilim ve Teknoloji Politikası Çalışmaları programında ikinci yüksek lisans eğitimine de devam eden Dr Narin bu konuyu kaleme aldığı makalesinde şöyle diyor:
“Bu konuda iki farklı görüş var. Her şeyden önce, robot gazetecilik sektör dinamikleri açısından bakıldığında hem maliyetleri düşürüyor hem de zamandan tasarruf sağlıyor. Durum böyleyken otomatik içerik oluşturma gazetecilerin rutin işlerinin büyük bir bölümünü üstleneceğinden, gazetecilerin işsiz kalmasına kesin gözüyle bakılıyor.
Bu karamsar tabloya karşı olan iyimserler de var. Onlara göre veri işlemeye dayalı rutin haberler makinelerce yapılacak. Gazetecinin ise “gerçek gazetecilik” yapmak için daha fazla zamanı olacak. Yani insan gazetecilere daha derin haberler yapmaları için daha fazla araştırma zamanı kalacak..”
Robot gazetecilik, medya
sektöründe bilginin toplanması ve habere dönüştürülmesi alanında
çarpıcı ve köklü değişiklikler yaratsa da henüz haber analizi, röportaj, köşe yazıları gibi alanlara giremediği de bir gerçek. Robot gazetecilerin yazdığı haberlerin etik ve hukuki sorumluluğunun kime ait olacağı ise belirsiz...
Bir övgü bir yergi
Türkiye medyası son bir aydır tam 6 kez değiştirilmek istenen Zeytincilik Yasası’nın neden geri çekilmesi gerektiği yönündeki haberlere ağırlık verdi. Türkiye’de yaklaşık 500 bin ailenin geçim kaynağı olan zeytincilikten doğrudan ve dolaylı 10 milyon kişinin etkileneceği yönündeki haberler, sosyal medya üzerinden tepkilerin dile getirilmesine Meclis’in de büyük bir yanlıştan dönmesine neden oldu. Medyanın kamu yararını dikkate alan haberciliği övgüye değer.
Hrant Dink Vakfı bu yılın ilk dört aylık döneminde ulusal, etnik ve dini grupları hedef alan 1806 köşe yazısı ve haber tespit etti. 58 farklı grup hakkında 2335 adet nefret söylemi içeriği bulundu. 439 içerikle en çok Ermeniler hakkında nefret söylemine rastlandı. Suriyeliler 433 içerikle ikinci, Yahudiler 298 içerikle üçüncü sırada yer aldı. 210 içerikle Hıristiyanlar ve 198 içerikle Yunanlar nefret söylemine maruz kaldı. Görünen o ki; nefret suçunda medya hâlâ aynı zaman tünelinde sıkışmış...
