Engellilere sanal ortam kılavuzu

Web İçeriği Erişilebilirlik Kılavuzu özellikle engellilerin kullanma, algılama ve anlaşılabilirlik gibi sorularına da yanıt veriyor

eni teknoloji ve programlar sanal medyanın etkili şekilde kullanılmasını sağlıyor. Öyle ki artık engelli web erişebilirliği olarak tanımlanan özel tasarımlarla sosyal medyayı rahatça kullanabilir, içerik oluşturabilirler. İnternet gazeteciliği ve yeni iletişim teknojileri üzerine çalışmalar yapan uzmanlara göre; bunun için kişiselleştirilebilir web tasarımlarına ihtiyacımız var.

Fiziksel, işitme, görme, konuşma, algılama ve nörolojik engelliler ile yaşlı bireyler için Web İçeriği Erişilebilirlik Kılavuzu önemli bir kaynak. Kılavuz; özellikle engellilerin kullanma, algılama ve anlaşılabilirlik gibi sorularına da yanıt veriyor.

Kullanıcılara ipuçları

Orta Doğu Teknik Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Politikası Çalışmaları’nda yüksek lisanslı Dr Bilge Narin kılavuzdan yola çıkarak bazı ipuçlarını bu kullanıcılara kısaca şöyle sıralıyor:

- Kontrast ayarlarını web Accesibility Evaluation Tool’dan kontrol edin. Örneğin mor bir zemine koyu mavi yazı yazdığımızda, bunu okumak çok güçtür. Ayrıca renk körlerini de hesaba katmak durumundayız. “Color universal design” bu konuda bize yardımcı olacaktır. Haritalara yalnızca renkli oklar ve işaretlerle anlatım yapmak yerine, mutlaka açıklayıcı yazılı içerikler de eklemeliyiz.

- Yazıların büyütülmesine olanak sağlayan eklentilerin (text zoom özelliği) sayfada kolayca bulunabilir bir yerde olması öneriliyor.

- Başlıkların hiyerarşik bir şekilde ayarlanması, özellikle zihinsel engellilerin rahat kullanımı için önemli bir ayrıntı. Basit/temiz sayfalar ve uygun etiketler, sayfaların daha rahat anlaşılmasını sağlayabilir.

- Görme engelliler için büyük önem taşıyan ekran okuyucu (screen reader) teknolojisi, web sitelerinin içeriğini seslendirmeye yaramakta. Sayfa içeriğini yerleştiren yazılımcıların görsel öğeleri doğru tanımlaması ve boş bırakmaması önemlidir. Görselleri tanımlarken, “Bir anne ve çocuk” yerine, “Oy vermek için annesiyle sıra bekleyen çocuk” gibi ayrıntılı anlatımlar yapılması gerekiyor. Çünkü Mississippi’de yapılan bir araştırmaya göre görme engelliler, görsellerin ayrıntılı bir biçimde açıklanmasının kendilerine daha tatmin edici bilgi verdiğini belirtmişler.

- Yine videolardaki sese dayalı önemli ayrıntıların, işitsel engelli insanlar düşünülerek yazılı olarak da tanımlanması gerekmekte.

- Görme engelli kişileri zorlayan kimlik doğrulama yöntemleri yerine alternatifler geliştirilmesi de ilkelerde dikkat çekilen konulardan bir diğeri.

Güncel uygulamalar

Ekran okuyucu özelliği olan “Google Talkback”, “sesli hesap makinesi”, “Cool Reader” ve “Seslenen Kitap” gibi sesli kitap uygulamaları, “Navigasyon Türkiye’de” gibi lokasyon temelli uygulamalar, sesle yazmayı hızlı ve kolay hale getiren “Google Klavye” ve “Konuş Yazdır” uygulamaları güncel mobil uygulama örnekleri olarak sıralanabilir.

Henüz Türkçe hizmet vermeyen “Blind Square” de yardımcı bir araç. Görme engelli bireylere mobil destek olmak için hizmete sunulan bu uygulama, yer bildirim araçlarından Foursquare desteğiyle çalışmakta. Nesne tanıma uygulaması “Cam Find” ise çevrenizdeki herhangi bir nesnenin fotosunu çekip, ne olduğunu sesli olarak öğrenmenize olanak sağlıyor.

Bir övgü bir yergi

İzmir, Çeşme’de bir gemi kazasında sızan 50 ton yakıt nedeniyle denizin, doğanın, canlıların, turizmin zarar gördüğü gerekçesiyle 12 yaşındaki yelken sporcusu Levent Can Özer avukatları aracılığıyla mahkemeye başvurdu. Avukat Senih Özay, Özer’in Türkiye Yelken Federasyonu Gençlik ve Spor Bakanlığı Kupası yarışmalarına katılmak istediğini, denizdeki kirlilikten şüphelenerek, parkurun değiştirilmesi için Türkiye Yelken Federasyonu’na başvurduğunu ancak bu başvurusundan bir sonuç alamadığı için yarışlara katılamadığını dile getirdi. Haber çevre bilincinin oluşmasına yöneliktir ve değeri büyüktür.

Erzurum’da bir adam evlerinin önünde oynayan altı ve dört yaşında iki çocuğu sırtından vurdu. Açıklaması evdeymiş, canı sıkılmış, iftar saatiymiş. Çocuklardan birinin felç kalmasına sebep olacak böyle bir eylemde bulunan şahsı mahkemenin niçin serbest bıraktığını sorgulamamak ve iftar saati diyerek bu eylemi gerekçelendirmek kötü bir gazeteciliktir.

HAFTANIN FOTOĞRAFI

23 Mayıs’ta Manisa’da, 27 Mayıs’ta Manisa’da, 11 Haziran’da Diyarbakır’da, 16 Haziran’da Manisa’da askeri birliklerde askerler zehirlendi. 23 Mayıs’tan bu yana askeri birliklerde görülen gıda zehirlenmesi vakalarında binin üzerinde askerimiz hastaneye sevk edildi ve canı bize emanet Er Hüsnü Özel hayatını kaybetti. Çöpe atılacak malzemeden askerin önüne yemek koymak millet olarak hepimizin utancıdır. Bu da utancın fotoğrafıdır.