Araştırmalara göre; kamuoyu, bilimsel olmaktan uzak yorum yapan popüler isimlerin yerini, artık gerçek uzmanlara bırakmasından yana
Sosyal medya insanlara herhangi bir konuda kendi düşüncelerini açıklama imkânı tanıyor. Buna kimsenin itirazı yok. Ancak kamuoyunu ilgilendiren bir konuda; bir haberi, bir projeyi, bir programı desteklemek ya da tartışmaya açmak için genellikle “uzman” görüşlere ihtiyaç duyulur. Bunun için diploma sahibi olmanız yeterli değildir. O unvana sahip olmak için, o mesleği ayrıca icra ediyor olmanız gerekir. Üstelik her mesleğin kendi içinde ayrı bir uzmanlık alanının olması, doğru soruyu, doğru insana sormak ve bilgiye ulaşmak bakımından da son derece önemlidir.
Buna rağmen milyonlarca insanın hayatını, geleceğini ilgilendiren bir meselede bazı insanların uzman olmadığı halde görüş bildirmesi ya da uzman olmayan kişilerin görüşüne başvurulması, en az şüpheli bir bilgiyi paylaşmak kadar tehlikeli sonuçlara neden olabiliyor.
MEB eleştirileri dikkate aldı
Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlı Eğitim Bilişim Ağı (EBA) kanalında Psikoloji alanında meslek tanıtımı “psikolog” unvanıyla yazar Azra Kohen’e yaptırıldı. Sosyal medyada “Klinik psikolog olmayan, bir insanın, diploma sahibi olması onu psikolog yapar mı” sorusu üzerinden başlayan tartışmalar, yazarın psikoloji eğitimi aldığına dair diplomasının dahi olmadığı iddialarına kadar uzandı.
Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği, unvan sahteciliğine en önce MEB’in dikkat etmesi gerektiğini açıkladı. Boğaziçi Üniversitesi farklı kaynaklarda şahsın “Boğaziçi Üniversitesi Klinik Psikoloji master programına katılmış” olduğu bilgisinin yer aldığını, ancak bu iddianın gerçeği yansıtmadığını belirtti. Bazı televizyon kanallarının Kovid-19 salgını konusunda “psikolog” unvanıyla Kohen’den görüş alması da bazı doktorlar tarafından “cahil cesareti” ifadeleriyle açıkça kınandı. Millî Eğitim Bakanlığı gelen tepkiler üzerine, videoyu yayından kaldırdı.
Doktora mı yüksek lisans mı?
Tartışma sosyal medyanın gündemine oturunca Azra Kohen de açıklama yaptı: Videoyu 2016 yılında Google’ın çektiğini, oradan alınarak MEB- EBA tarafından kullanıldığını, klinik psikolog olmadığını ancak Liverpool Üniversitesi’nde Psikoloji Yüksek Lisansı yaptığını ve İngiltere’de psikolog unvanını kullanabildiğini belirtti. MEB’in kaldırdığı videoda ise Kohen doktora yaptığını belirtmekte. Doktora mı yüksek lisans mı? Çünkü doktora, bir lisans veya yüksek lisans programını bitirdikten sonra o bilim dalında sınav ve bilimsel bir eserle erişilen bir derece veya basamaktır.
Kamuoyu bilime itibar ediyor
Bir şeyi belgelemekten, doğru soruları sormaktan ya da sorulara net bir yanıt vermekten imtina ediyorsanız iddiaları tartışmanın ötesine geçemezsiniz. Bazı insanların uzman olmadığı halde görüş bildirmesi ayrı bir sorun, ama medyanın bizzat kendisinin, uzman olmayan popüler kişilerin görüşüne başvurmasının bu tür tartışmaları tetiklediği de bilinen bir gerçek.
Oysa Kovid-19 insanların haber alma alışkanlıklarını da değiştirdi. Küresel bir sağlık sorunu hakkında bir insanın diplomasını referans alarak, “görüş” bildirmesine yönelik oluşan tepkiler, gerçekte kamuoyunun, söylemleri bilime dayanan uzmanlara itibarlarını yeniden teslim ettiklerinin de bir göstergesi sayılmalı. Pek çok araştırma bu görüşü destekliyor. Araştırmalar kamuoyunun, bilimsel olmaktan uzak yorum yapan isimlerin yerini artık gerçek uzmanlara bırakmasından yana olduğunu da ortaya koyuyor.
