31.08.2021 - 10:30 | Son Güncellenme:
milliyet.com.tr
Afganistan'da bir dönem sona erdi, 2001 yılında ülkeyi işgal eden ABD askerleri 30 Ağustos gece yarısı itibarıyla tamamen çekildi ve yönetim tümüyle Taliban'a geçti.
Kabil'den ayrılan son ABD askeri, ABD'li Tümgeneral Chris Donahue oldu. Donahue, 82. Hava İndirme Tümeni'nin komutanıydı.
ABD askerlerinin ülkeden ayrılmasını havaifişeklerle kutlayan Taliban militanları, dakikalar içinde son iki haftada 120 bini aşkın insanın tahliye edildiği Kabil Havalimanı'na girdi.
Sabah olduğunda yepyeni bir güne uyanan Kabil'de gözler yine havalimanındaydı. Taliban'ın özel kuvvetler olarak kurduğu 313 Bedri Taburu'nu selamlayanlar arasında örgütün sözcüsü Zabihullah Mücahid de vardı.
Afgan ordusunun dağılmasıyla yalnızca dokuz günde Kabil'e giren Taliban örgütü, 20 yıl süren ABD işgalinden geriye kalan neredeyse tüm silahları da ele geçirdi.
İngiliz The Times gazetesi, Taliban'ın yeni silahlarını listeledi. Listede, aralarında Rus üretimi 33 Mi-17'nin de bulunduğu 103 helikopter ve 65 savaş uçağı da var.
Örgütün merkezi konumundaki Kandahar'a geçen hafta inen helikopterin görüntülerini yayınlayan Taliban'ın sosyal medya hesapları, bu kez 'Bizim Hava Kuvvetlerimiz' başlığıyla fotoğraflar paylaştı.
Taliban'ın Kandahar şehri üstünde uçurduğu Amerikan helikopterine halatla bağlanan bir insan göze çarpıyor. Örgütün sosyal medya hesapları, hava kuvvetlerinin ilk uçuşu gerçekleştirdiğini yazdı.
Bir eyalet dışında Afganistan'ın tümünü ele geçiren ve 31 Ağustos gece yarısından itibaren Kabil Havalimanı'nın kontrolünü almaya hazırlanan Taliban'ın bir televizyon röportajı, şok etkisi yarattı.
Bir grup Taliban komutanını ekrana çıkaran Afganistan TV kanalında, spikerin hemen sağında ve solunda ise silahlı militanlar bekliyordu. Spiker katılımcıları ve programın konusunu bu halde anons etti.
İzleyenlerin gözlerine inanamadığı anlarda Taliban komutanı "Bir gün Amerika'yı yenebileceğimizden emindik" ifadesini kullandı. Programın adı ise, gerçek olamayacak kadar ilginçti: Barış Stüdyosu!
Sosyal medyada anında yankı bulan yayını özellikle yerel gazeteciler eleştirdi. Bunun üzerine Taliban'a yakın sosyal medya hesapları ise söz konusu gazeteciler için "Göçmen olmak için başka bir yol bulabilirsiniz" yazarak tehdit etti.
BBC'den Yelda Hakim, 'gerçeküstü' olarak nitelediği sahneleri paylaşıp Afgan televizyonundaki yeni tartışma programlarında militanların sunucuyu başucunda izlediğini yazdı: "Sunucu 'Taliban Afganlar korkmamalı' diyor."
31 Ağustos saat 24.00'e kadar Kabil'i terk etmeye hazırlanan ABD ordusu, havalimanı yakınlarında gerçekleşecek bir bombalı araç saldırısını drone kullanarak önlediğini açıkladı.
Geçen hafta 13'ü ABD askeri 170'i aşkın insanın ölümüne yol açan intihar saldırılarını düzenleyen DEAŞ-K terör örgütü, bu kez canlı bomba yerine bir araç kullanmayı seçmişti.
ABD'nin Kabil Havalimanı'na yaklaşık üç kilometre uzaklıktaki bir mahallede insansız hava aracıyla vurduğu bomba yüklü aracın havaya uçmasıyla gökyüzüne siyah dumanlar yükseldi.
Ancak patlamada aralarında çocukların da olduğu çok sayıda sivil hayatını kaybetti. Yerel kaynaklar ikisi iki yaşında bebek, dördü çocuk dokuz sivilin ABD saldırısının hemen ardından gerçekleşen patlamalarda can verdiğini bildiriyor.
ABD'li yetkililer, sivil kayıpların araştırıldığını açıkladı. Son tahliye uçuşlarının beklendiği Kabil Havalimanı'na bugün sabah saatlerinde ise roketli saldırılar düzenlendi.
Reuters haber ajansı, ABD'lilerin elindeki hava savunma sisteminin Kabil Havalimanı'na fırlatılan beş roketi engellediğini bildiriyor. Sosyal medyada ise, roketlerin düştüğü noktalardan görüntüler paylaşıldı.
20 yıllık işgali resmen bitirecek tahliyeler için zamana karşı yarış veren ABD ordusu ve koalisyon güçleri, 15 Ağustos'ta Kabil'in Taliban kontrolüne geçmesinden bu yana 114 bin insanı Afganistan'dan çıkardı.
Bir önceki başkan Donald Trump'ın verdiği kararı hayata geçiren ABD lideri Joe Biden, Kabil Havalimanı'ndaki kaotik görüntülerin ardından 13 askerin ölmesiyle iktidarının en zor günlerini yaşıyor.
Geçen haftaki intihar saldırısında ölen ABD askerlerinin cenazelerini taşıyan uçak Kabil Havalimanı'ndan havalandı, Delaware eyaletindeki Dover Hava Üssü'ne iniş yaptı.
Asker cenazelerini karşılayanlar arasında Başkan Biden ve First Lady Jill Biden da vardı. Ordu komutanları askerlere selam verdi, Joe Biden ve bakanları ise ellerini kalplerine götürdü.
11 cenazenin Dover Hava Üssü'ne getirildi, iki askerin naaşı ise ailelerinin isteği üzerine medyanın yer almadığı bir organizasyonla cenaze törenlerinin düzenleneceği yerlere transfer edilecek.
Çekilme sürecindeki kaos nedeniyle ateş püskürülen Joe Biden'a, hayatını kaybeden askerlerden birinin annesinin sarfettiği cümleler ise ABD medyasında büyük yankı buldu.
20 yaşında Kabil Havalimanı'ndaki intihar saldırısında ölen Rylee McCollum'un annesi Kathy, Biden'ı kastederek 'bunama krizindeki bir pislik' tarafından oğlunun terhisine günler kala Afganistan'a gönderildiğini söyledi.
Dünyaya dehşete düşüren patlamada 13 askerin yaşamını yitirmesi, ABD'nin 20 yıl boyunca Afganistan'da en çok kayıp verdiği kara saldırısı özelliğini taşıyor.
İsminin Adam Khan olduğu öğrenilen görgü tanığı, bazı insanların patlamanın şiddetiyle vücut parçalarının koptuğunu ve Perşembe günkü patlamadan 30 metre uzakta gerçekleştiğini aktarıyor.
AP haber ajansı, ABD'nin çekilmeden önce Afganistan'a 20 yıl boyunca 837 milyar dolar para harcadığını ve tüm çabaların bir hafta içinde çöktüğünü bildirdi.
Peştunlar, Tacikler, Hazaralar, Aymaklar (Aimaq), Türkmenler, Özbekler, Kırgızlar ve Beluçilerin de aralarında bulunduğu birçok etnik grubun yaşadığı Afganistan'da, 20 ile 40 arası farklı dil ve lehçe konuşuluyor.
On yıllardır çalkantının dinmediği Afganistan'daki kırılmanın başladığı olay, 1979 yılının son günlerinde başlayan Sovyetler Birliği işgali oldu. ABD'nin direnişçilere destek verdiği 10 yıl süren işgal sırasında çok sayıda ülkeden 100 bini aşkın kişi Afganistan'a giderek Sovyetler Birliği'ne karşı savaştı.
Sovyetlerin 1989'da Afganistan'dan çekilmesinin ardından bu kez iç savaşa savrulan ülkede, Cumhurbaşkanı Muhammed Necibullah'ın 1992'de devrilmesiyle Afgan nüfusunun yarısını oluşturan Peştun grupların Kabil'deki hakimiyeti de sarsıldı.
İç savaş sürerken kurulan Taliban, farklı grupların desteğini aldı ve 27 Eylül 1996'da Kabil'e girerek iktidarı ele geçirdi. Böylece Afganistan'da, ABD liderliğindeki NATO birliklerinin 2001'deki saldırısına kadar devam edecek dönem başlamış oldu.
ABD, 11 Eylül 2001 saldırılarından Afganistan'da üslenmiş El Kaide ve lideri Usame Bin Ladin'i sorumlu tuttu. Afganistan'ı yöneten Taliban'dan El Kaide üslerini kapatmasını ve liderlerini ABD'ye teslim etmesini istedi. Taliban reddetti.
7 Ekim 2001'de Amerikan ve İngiliz uçaklarının Taliban ve El Kaide hedeflerine hava saldırısıyla Afganistan'da yeni bir savaş başladı. Afganistan'ı bu kez işgal eden ABD'ydi. Washington'ın 20 yıllık savaşı, Taliban'la masaya oturulması ve çekilme kararı alınmasıyla bitti.