Doğanın en değerli hazineleri! Pembe elmaslar nasıl oluşur?
21.08.2024 - 16:05 | Son Güncellenme:
Elmaslar, karbon atomlarının özel bir şekilde bir araya gelmesi ve üç boyutlu bir düzen oluşturmasıyla oluşur. Bu düzen, elmasların dünyadaki en güçlü ve sert taşlar olmasını sağlar. Ancak dikkat! Bu güçlü kristaller, yeryüzünde doğal olarak oluşmazlar. Elmaslar, yeryüzünün derinliklerinde, yüksek sıcaklık ve basınç altında şekillenirler. Peki, genellikle renksiz, saydam renkte oluşan elmaslar arasından nasıl pembe renkte elmaslar çıkar? O halde hadi! Cevabı öğrenmek için büyüleyici bir yolculuğa çıkıyoruz.
Bugün gördüğümüz elmaslar, yeryüzündeki koşulların ötesinde, derin mantoda oluşur ve volkanik faaliyetler sayesinde yüzeye çıkarlar. Karbon atomları manto tabakasında yüksek basınç ve sıcaklık altında düzenli bir şekilde bir araya gelerek, kusursuz bir üç boyutlu kristal form oluştururlar. Bu yüksek basın ve sıcaklık altında oluşan bir kristal form, dünya üzerindeki en sert ve güçlü taşı, yani elması oluşturur.
SAF ELMAS ŞEFFAFTIR
Normal şartlar altında saf ve kusursuz bir elmas tamamen şeffaf renkte olur. Fakat elmaslarda bazı farklı atomlar ya da yapı bozuklukları varsa, kristal formda bozulma mevcutsa elmas renklenebilir. İşte bu yüzden, elmasların rengini etkileyen bazı önemli faktörler vardır. Pembe elmasların oluşması için ise çok daha özel koşullar gerekir.
DAHA FARKLI SICAKLIK VE BASINÇ
Pembe elmasların oluşumu da tıpkı diğer elmasların oluştuğu derin manto katmanlarında gerçekleşir. Ancak pembe elmaslar için gereken basınç ve sıcaklık koşulları, sıradan elmaslara kıyasla daha özel ve karmaşıktır. Bu elmaslar, derin manto katmanlarında benzersiz basınç ve sıcaklık koşulları altında oluşur.
FARKLI ATOMLAR FARKLI RENKLER
Elmasların içinde bulunan bazı farklı atomlar, genellikle elmasın rengini etkiler. Bazı uzmanlar, pembe elmaslarda bu renk etkisinin genellikle az miktarda azot ve bor gibi atomlarının varlığıyla ilişkili olduğunu öne sürsede pembe elmasların rengi, kristal yapısındaki özel bozulmalar ve deformasyonlarla ilişkilendirilir. Bu bozulmalar, elmasın renkli görünmesini sağlayabilir. Bu tür yapısal bozulmalar, elmasların kristal yapısındaki belirli türdeki stresler veya basınç değişimleri nedeniyle ortaya çıkabilir.
ARGYLE MADENİ: PEMBE ELMASLARIN KAYNAĞI
Dünyadaki pembe elmasların büyük bir kısmı, Batı Avustralya’daki Argyle Madeni'nden gelir. Bu maden, dünyanın en büyük doğal elmas madenidir ve pembe elmasların yüzde 90’ından fazlasını üretir. Argyle Madeni’nin tarihi, 1.3 milyar yıl öncesine kadar uzanır. Argyle Madeni’nin bulunduğu bölge ise, yaklaşık 1.8 milyar yıl önce iki levhanın çarpıştığı bir alan üzerindedir. Bu çarpışmanın, elmasların oluşumuna büyük katkı sağladığı biliniyor. Uzmanlar eldeki son verileri göz önünde bulundurarak, Argyle Madeni’nde bulunan pembe elmasların, 1,8 milyar yıl önceki yaşanan tektonik çarpışma sırasında oluştuğunu ve 500 milyon yıl sonra ise, levhaların ayrılmasıyla birlikte magma püskürmesiyle yüzeye ulaştıklarını öne sürüyorlar.
