Musul, Rakka ve Suriye’de çok bilinmeyenli denklem

Suriye krizinin tansiyonu henüz düşmemişken, bu kez Irak’ta Musul’a operasyon hazırlığı ve bu kentin yakınındaki Başika’daki Türk askeri varlığı, gündemin daha da ısınmasına neden oldu.

Rusya ile ABD’nin Suriye’deki anlaşmazlığı, atışmalara dönüşürken, Türkiye’nin Başika’daki askeri varlığı da Bağdat’la Ankara arasında ipleri gerdi. Türkiye, Suriye’deki operasyonlarını sürdürürken, Rusya, ABD ile anlaşmazlığını, Suriye’deki varlığını artırma fırsatına çevirdi.

ABD Suriye’de düşük profilli, Irak’taysa girişken davranıyor. Ankara-Bağdat arasındaki Başika tartışmasında Irak’tan yana görünüyor. Bunlar olurken, IŞİD’in fiili başkenti Rakka’nın kurtarılmasına yönelik operasyonun durumu belirsiz. Zira Musul, Rakka’yı geri plana itmiş gibi...

Mezhepsel gerginlik IŞİD’den daha tehlikeli

Irak’ın, Türk askerinin ülkedeki varlığını sonlandırmasını ve Başika Kampı’nı boşaltmasını isteyen bildirisiyle gerginleşen Türkiye-Irak ilişkileri, Musul harekatı öncesi bölgedeki aktörlerin beklentilerini gündeme getirdi. Musul’un IŞİD’den kurtarılmasına kesin gözüyle bakılırken, IŞİD sonrası Musul ve Ninova’nın geleceği büyük soru işareti. Ortadoğu uzmanı Ramzy Mardini, New York Times’ta, ABD yönetimini Musul harekatı konusunda aceleci olmamaya çağırırken, kentteki mezhep, etnik köken ve aşiret ayrımlarının, daha büyük boşluğa ve şiddete yol açacağını iddia ediyor.

Washington Post da ABD’nin, Musul harekatını başkanlık seçimleri öncesinde gerçekleştirme isteğine dikkat çekip, “Obama yönetiminin Irak’ı daha büyük felakete sürüklediği”ni ifade ediyor. Gazete, Sünni, Şii ve Kürt liderler arasında toprak, gelir dağılımı ve temsil gücü anlaşmazlıkları çözülmeden askeri operasyona gidilmemesi gerektiğini belirtiliyor. ABD, son açıklamalarıyla, Musul’da Türkiye’ye üstü kapalı veto vermiş izlenimi yaratıyor. Dışişleri Sözcü Yardımcısı Mark Toner, koalisyon güçlerinin Musul’a olası operasyonlarında, Türk askerinin yer alıp almayacağının Irak’ın kararı olduğunu açıklamıştı.

Musul’da Sünni Arap çoğunluk, ayrıcalıklı konumunu yitirmek istemezken, Türkiye’nin bölgedeki Sünnilerin korunmasına yönelik tutumu, Bağdat’la aranın açılmasına neden oluyor. Türkiye, terör tehdidini de düşünerek, mevcut pozisyonunda ısrar ederken, Bağdat da, Başika için BM Güvenlik Konseyi’ni acil toplantıya çağırıyor.

Farklı yaklaşımlarla Suriyeli kaybetti...

Daha çok Rusya’nın etkin olmaya çalıştığı ve enerji koridoru oluşturmak adına önem verdiği söylenen Suriye’de ise ABD ile Rusya arasında bir çekişme yaşanıyor.

Suriye’de en azından kalıcı ateşkes konusunda bile Rusya ile ABD arasında görüş ayrılığı yaşanması, sözlerin tutulmaması gibi tavırlar ön plana çıkarken, karşılıklı suçlamalar dikkat çekiyor. Nitekim gerek ABD, gerekse Rusya, mevcut durumdan ve yaşanan olumsuz gelişmelerden birbirlerini sorumlu tutuyor. Rusya, Suriye rejimine verdiği destekle, rejim gçlerinin Halep’te önemli bir mesafe almasını sağlarken, mülteci akınını durdurmaya çalışan, ama aynı zamanda sınırda güvenli bir koridor açmaya çalışan Türkiye de, Suriye’de ÖSO ile operasyonlarına devam ediyor.

CIA eski başkanı ve bölgede general olarak görev yapan David Petraeus, Rusya ve Suriye rejiminin, batılı ülkelerin aksine bölgede hala askeri çözümden yana olduğunu ifade ediyor. Deutsche Welle Genel Yayın Yönetmeni Alexander Kudascheff ise, Suriye’de tarafların görünürde IŞİD’e karşı savaştığını, ancak kendi siyasi amaçlarını gerçekleştirmeye çalıştığını savunuyor.

Bununla birlikte ABD, Suriye’de Türkiye’nin operasyonlarına ve tezlerine “kısmi” de olsa desteğini sürdürüyor. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcü Yardımcısı Mark Toner, Suriye’nin kuzeyinde kritik bölgeleri denetimi altında tutan PYD’nin, buraları da kapsayan bir özerklik ilan etmesini desteklemediklerini, ülkenin toprak bütünlüğünden yana olduklarını söyledi.