Çin, ABD'nin burnunun dibine kadar girdi
09.06.2023 - 14:27 | Son Güncellenme:
milliyet.com.tr
Wall Street Journal'ın yayımladığı gizli anlaşma haberi 1962 füze krizini hatırlattı, Washington, Pekin ve Havana'dan arka arkaya yalanlamalar geldi.
Takvimler 1962 yılının Ekim ayını gösterirken, tüm dünya 'Küba Füze Krizi' etkisiyle adeta nefesini tutmuş bekliyordu. ABD'nin Wisconsin eyaletinde, 25 Ekim 1962'de gece yarısı bir kamyon, pistte son sürat ilerleyerek, bir uçağı durdurmaya çalıştı.
Birkaç dakika önce Duluth Hava Savunma Yönlendirme Merkezi'nde bir muhafız, tesisi çevreleyen çitleri aşmaya çalışan bir 'karartı' görerek derhal harekete geçmişti. Sovyetler Birliği'nin saldırıya geçtiğini düşündü ve ateş etti. Alarm düğmesine basmasının ardından kısa sürede bölgedeki tüm hava üslerinde sirenler çalmaya başladı.
Kriz, hızla tırmandı. Yakınlardaki Volk Field hava üssünde bir görevli tarihi bir hataya imza attı. Görevli, standart güvenlik uyarısı yerine yanlış düğmeye bastı. Pilotlar, derhal havalanmaları gerektiği anlamına gelen siren seslerini duymasıyla, koşuşturma başladı. Nükleer silahların yüklü olduğu uçaklar göreve çağrılarak kalkış yaptı.
ÜÇÜNCÜ DÜNYA SAVAŞININ EŞİĞİNDE
Volk Field'deki jetler havalanmadan önce bir Amerikan casus uçağı Küba'da gizli rampaların, füzelerin ve kamyonların fotoğraflarını çekmişti. Fotoğraflar, adaya füzeler yerleştiren Sovyetler Birliği'nin ABD'yi vurmaya hazırlandığının işaretiydi. Dünya iki ülkeden birinin yapacağı kritik hamlenin krizi tahmin edilemeyecek boyutlara taşıyabileceğini endişe ediyordu, gerginlik had safhadaydı.
Öte yandan, muhafızın gördüğü 'karartı' bir insan değil, yalnızca bir kara ayıydı. Alarm prosedürü sadece bir yanlış anlama yüzünden devreye girmişti. Ancak Volk Field'daki birliğin bundan haberi yoktu. Uçaklarına binerken pilotlara bunun bir tatbikat olmadığı duyuruldu. Pilotlar, artık Üçüncü Dünya Savaşı'nın başladığına inanıyordu.
CASUSLUK VE AJAN OYUNLARININ SIĞINAĞI
O yıllarda tüm dünya hala yaşanan iki savaşın travmalarından iyileşmeye çalışıyordu. Üçüncü bir dünya savaşının düşüncesi bile tüyleri diken diken etmek için yeterliydi. Bu eşikten dönülmesini sağlayan unsur ise, üssün komutanının son anda gerçeği öğrenmeyi başarması oldu. Komutan, hızla bir görevliye talimat vererek kamyona atlayıp pistte motorlarını çalıştıran pilotların önünü kesmesini emretti.
Günümüzde Washington ve Havana arasındaki ilişkiler 1960'lar kadar olmasa da hala gergin. ABD'nin eski soğuk savaş düşmanı olan Küba, uzun süredir casusluk ve ajan oyunlarının adeta sığınağı konumunda.
Amerikan Wall Street Journal (WSJ) gazetesi, bugün gözden kaçmayacak bir haber yayımladı. Habere göre, Çin, Florida'dan yaklaşık 100 mil (160 km) uzaktaki adada bir elektronik dinleme tesisi kurmak için Küba ile gizli bir anlaşmaya vardı ancak ABD ve Küba hükümetlerinin haber hakkında güçlü şüpheleri var.
DİKKAT ÇEKEN ZAMANLAMA
WSJ, Küba istasyonu planlarına ilişkin istihbaratın son haftalarda toplandığını ve ikna edici olduğunu yazdı. Yetkililer, Çin'in e-postaların, telefon görüşmelerinin ve uydu iletiminin de dahil olduğu elektronik istihbarat çalışmaları yürütmesine izin verileceğini söyledi.
Gazeteye göre, böyle bir casus kurulumu Pekin'in birçok ABD askeri üssüne ev sahipliği yapan ABD'nin güneydoğu bölgesinden elektronik iletişim toplamasına ve gemi trafiğini izlemesine imkan tanıyacak.
Anlaşma iddialarının ortaya çıktığı politik iklim ise, Washington ve Pekin'i karşı karşıya getiren bir dizi olayı izliyor. Şubat ayında; Çin'e ait olduğundan şüphelenilen bir yüksek irtifa casus balonu, ABD ordusu tarafından doğu kıyısı açıklarında düşürülmeden hemen önce, ABD sınırını geçmeyi başararak iki ülke arasında krize yol açmıştı.
Yükselen tansiyon dünya medyasında manşetlere taşınırken, Washington ve Pekin yönetimleri tırmanan gerilimi yatıştırarak, ilişkileri onarmak için geçici adımları attı.
Ayrıca ABD'li yetkililerin, Dışişleri Bakanı Antony Blinken'in önümüzdeki haftalarda planladığını açıkladığı Çin gezisi hakkında soru işaretleri uyandırma riski var. Washington'un bir numaralı diplomatı, casus balon krizinin ardından Pekin'e gitmekten vazgeçmişti.
TAMPA VE FORT LIBERTY
ABD ile Çin hattında, ipler bir süredir giderek geriliyor. Zayıflayan ilişkinin, Çin'in Güney Çin Denizi ve Tayvan yakınlarındaki askeri faaliyetleri, Pekin'in insan hakları sicili ve teknoloji rekabeti gibi çeşitli anlaşmazlıklar gibi çeşitli sebepleri bulunuyor. Öte yandan, Biden yönetimi buna rağmen angajmanı artırmak için adımlar atmaya devam etti.
ABD Merkez Komutanlığı karargahı Tampa'da yer alıyor. Eskiden ABD'nin en büyük askeri üssü olan Fort Liberty (eski ismi Fort Bragg), Kuzey Carolina'da bulunuyor. WSJ'ye göre yetkililer, Çin'in Küba'ya dinleme istasyonuna izin vermesi için 'birkaç milyar dolar' ödeme yapması konusunda prensipte anlaşmaya vardıklarını kaydetti.
WASHINGTON'IN HABERİ YOK
Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Stratejik İletişim Koordinatörü John Kirby,"Raporu gördük, doğru değil" dedi. Ancak neyin yanlış olduğunu düşündüğünü belirtmedi.
Kirby, yanı sıra ABD'nin Çin'in Küba ile ilişkisi hakkında 'gerçek endişeleri' olduğunu ve bunu yakından izlediğini belirtti. ABD Savunma Bakanlığı Pentagon'un sözcüsü Tuğgeneral Patrick Ryder ise, "Çin ve Küba'nın yeni bir tür casus istasyonu geliştirdiğinden haberimiz yok" ifadelerini kullandı.
Küba Dışişleri Bakan Yardımcısı Carlos Fernández de Cossio, Havana'ya göre raporun 'tamamen yalan ve asılsız' olduğunu söyledi. Yanı sıra gelişmeyi, Washington'un adaya karşı onlarca yıllık ekonomik ambargosunu haklı çıkarma amacıyla öne sürülen bir uydurma olarak tanımladı. Küba'nın, Latin Amerika ve Karayipler'deki tüm yabancı askeri varlığı reddettiğini de ekledi.
Washington'daki Çin Büyükelçiliği sözcüsü ise, "Olaydan haberdar değiliz, dolayısıyla şu anda yorum yapamayız" dedi. Küba Büyükelçiliği yorum talebine cevap vermedi.
'ABD'YE DOĞRUDAN BİR SALDIRI'
Senato Dış İlişkiler Komitesi Başkanı Senatör Bob Menendez, rapor doğruysa bunun 'ABD'ye doğrudan bir saldırı' olacağını düşündüğünü açıkladı. Küba karşıtlığıyla bilinen Demokrat siyasetçi, gazetecilere verdiği demeçte, "Eğer bu doğruysa, umarım yönetim nasıl tepki vereceğini üzerine düşünür" dedi.
Öte yandan, Washington'ın Pekin'i kendi bölgesinde gözlemlemesi üzerine uzun bir casusluk geçmişi bulunuyor. Tayvan'ı anakara için bir dinleme merkezi olarak kullandığı ve Güney Çin Denizi'nde düzenli olarak casus uçakları uçurduğu yaygın olarak bilinen bir gerçek.
Tayvan'ın ulusal güvenlik bürosu başkanı Nisan ayında adanın parlamentosuna, Tayvan'ın ABD'nin de dahil olduğu Five Eyes istihbarat ittifakının ortaklarıyla tam zamanlı olarak şifreli istihbarat paylaşımı yaptığını söyledi.
Ekonominin; enflasyon, yakıt kıtlığı, düşen tarım üretimi ve nakit sıkışıklığı gibi sorunlarla sarsıldığı ve yanı sıra komünist yönetimine dair ada halkındaki hoşnutsuzluğun körüklenmeye devam ettiği Küba'da yaşanacak bir nakit akışının muhtemelen memnuniyetle karşılanması bekleniyor.
NÜKLEER SAVAŞA EN ÇOK YAKLAŞILAN AN
1962'deki Küba füze krizi, Moskova'nın adaya Sovyet nükleer silahları yerleştirmesinin ardından tetiklendi. Sovyetler geri adım atarak füzeleri kaldırdı ancak olay tarihte ABD ve Sovyetler Birliği'nin nükleer bir çatışmaya en çok yaklaştığı an olarak kabul ediliyor.
Sovyetler Birliği, 1960'ların ortalarında, Havana'nın hemen güneyindeki Lourdes'teki adaya, Küba'nın kuzey komşusunu hedefleyen parabolik antenlerle bir casus üssü kurdu. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, tesisi 2000'li yılların başında kapattı.
