ZORLU ÖDÜLÜ ALDI 2019 SÖZÜ VERDi

DUBAİ

Türkiye’nin son yıllarda altına imza attığı mega projeler arasında en iddialılarından biri olan Avrasya Tüneli, merkezi Washington’da bulunan Uluslararası Yol Federasyonu (IRF) tarafından “ileri inşaat” dalında verilen zorlu ödülü almaya hak kazandı.

Dubai’de düzenlenen törende, Türkiye’den konuk ekip verilen ödülü almak üzere sahneye çıktığında tünelin açıldığı günlerde buluştuğumuz Yapı Merkezi’nin Kurucusu Ersin Arıoğlu’nun şu sözleri aklıma geldi: “106 metre denizin altındasınız ve hiç hissetmiyorsunuz. Bu tünelde çok sağlam bir mühendislik var.”

‘Tek başımıza...’

Tören sonrası “15 bin parçanın birbirine bağlandığı tünelde ileri inşaat teknolojileri kullandığımız için tünel yapım metodumuza ödül verdiler” diyen Yapı Merkezi Yönetim Kurulu Başkanı Başar Arıoğlu ise “Kendi alanında önemli üstünlükleri var. En derinlerden biri, en büyüklerden biri, en karışık jeolojik sahalardan biri, bir de sismik (depreme dayanıklılık) var. Dört açıdan çok zorlu ve çok özel bir tünel. Bunun için çok özel bir makina kullandık. Yarın öbür gün bir kez daha Boğaz’ı geçersek çeliği daha güçlü bir makina isteriz. Çünkü artık bu işi öğrendik” dedi.

Güney Koreli ortağıyla projenin yapımını üstlenen Arıoğlu, bu sözlerin ardından “Biz bu tüneli artık tek başımıza yaparız, diyebiliyoruz” ifadesini kullandı.

Ödülleri topluyor

Avrasya Tüneli ile 2013’te dört finansman ödülü aldıklarını, bunları 2015’de EBRD’den (Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası) çevre ödülü, 2016’da ITA’dan (Uluslararası Tünel Birliği) meslek Oscar’ı olarak bilinen ödül ile ENR’dan (Uluslararası Müteahhitler Birliği) köprü ve tünel ödülüyle sürdürdürkelirin belirten Arıoğlu, 2017’de de IRF’nin ödülünün geldiğini anlattı.

Mega projelerde en çok tartışılan konu hiç şüphesiz “devlet garantisi” konusu.

‘Aldığımızı veririz’

Şu anda günlük geçişte 54 bine geldiklerini söyleyen Arıoğlu, “Artış trendi sürüyor. Hatta bir pazar 68.500’lik garanti geçişi bile yakaladık. O gün iki yönden de yoğun geçiş vardı. 2019 başında günlük garantiyi geçeceğimizi düşünüyorum. Böylece devletten para almak yerine Bakanlığa para öder hale geliriz. Yani, ilk 2 sene para alır, sonra para koyarız. Böylece zaman içinde de devletten aldıklarımızı fazlasıyla iade etmiş oluruz” ifadelerini kullandı.

16 milyon araç geçer

“Bu yılı ortalama günlük 45 binlerde tamamlarız” diyen Arıoğlu, “Bu da toplamda yıllık 16 milyon araç geçişine karşılık geliyor. Garanti günlük 68.500, yıllık 25 milyon araç geçişi. Bu yıl aşağıda kaldığımızdan devletten 9 milyon araç geçiş parasını alıyor olacağız. Bu da yaklaşık 150 milyon TL’ye denk geliyor” dedi. Arıoğlu’nun beklentisi devletten alınacak rakamın önümüzdeki yıl 4’te 1’e düşmesi, 2019’da da son bulması. (1 milyar 250 milyon dolarlık projenin işletme süresi 24 yıl 5 ay. Sonunda tünel kamuya devredilecek)

500 bin kaçak büyük yük

Tünelden kaçak geçiş oranı ilk başlarda yüzde 5 idi. Şimdi yüzde 3’e (yıllık 500 bin geçiş) geriledi. Arıoğlu, “Bunun yıllık karşılığı 8 milyon TL. Bunu da aslında namuslu yüzde 97 ödüyor” dedi. “Kaçak geçiş yapan araçları 15 gün boyunca her saat başı sorguluyoruz” diyen Arıoğlu, “Ödeme yapılmışsa cezasız olarak tek geçiş ücreti alınıyor. Bakiye yüklenerek veya web sitesinden de hızlıca ödeme yapılabiliyor. Ödeme yapılmazsa 10 katı ceza kesiliyor. Bunun yüzde 60’ı (6 katı) devlete ödeniyor.Ama biz kaçak geçiş gelirinin peşinde değiliz” ifadelerini kullandı.

‘ABD enflasyonu’ ücreti artıracak

Yükselen dolar kuru projeyi nasıl etkiliyor? Başar Arıoğlu’nun bu soruya verdiğin yanıt şu oldu: “Dolar kuru bizi negatif etkiliyor. Çünkü kredi kullandık ve dolar borçluyuz. 2018’da biz bu işe başlarken dolar 1.22 TL idi, şimdi 3.85 TL. O zaman ‘geçiş 6 TL olur’ diye hesap edilmişti şimdi geçiş 16 TL. 2017 yılı kuru 3.51 TL olarak hesap edilerek bu rakam bulundu. 2018’in Ocak başındaki kura göre yeni fiyat belirlenecek.” Projede geçiş ücreti 4 dolar + KDV. Ancak 2018’in başka bir özelliği var. Sözleşmeye göre yıllık ABD enflasyon farkı da fiyatlara ekleniyor. Arıoğlu, “Sözleşme gereği ilk 9 yıl bu artış uygulanmadı. İlk kez 2018’de toplu fark yansıtılacak. Bu da yüzde 15’lik artış demek. 2018 fiyatı 4.7 dolar+KDV olacak gibi görünüyor. Kura göre de fiyat belirlenecek” dedi.