Orkinos diplomasisi
Başta Japonya olmak üzere Batılı ülkelerde son yılların yükselen trendi “sushi” menülerindeki en değerli balık olan “orkinos” (bir çeşit tuna/ton balığı) avında etkinliğini artırmak isteyen Türkiye harekete geçiyor. İstanbul Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçıları Birliği Başkanı Tuncay Sagun, Uluslararası Atlantik Ton Balıklarını Koruma Komisyonu’nun (ICCAT) orkinos avlama kotalarını belirlediğine dikkat çekerek, adil dağıtım yapıldığına inanmadıkları kotalardan Türkiye’nin bu kez daha fazla pay alması konusunda ısrarcı.
Kasım ayı kritik ay!
“Akdeniz çanağındaki sezonluk av kotası 22.695 ton. Buradan en büyük payı yüzde 59’la AB alır. Bunun da çoğunu Malta kullanır” diyen Sagun, Türkiye’nin yüzde 4.5’luk kendi kotasının yanı sıra Libya, Mısır ve Suriye’den kota satın alarak ticareti sürdürdüğünü ifade etti. Ancak bu yöntemin Türk balıkçılığı için ‘yavaş yavaş büyüme’den başka bir işe yaramadığını belirten Sagun, hacimli bir kota artışıyla sektörün büyümede ciddi ivme kazanabileceğini anlattı.
Bu noktada da Kasım ayı kritik.
“ICCAT’ın 3 yılda bir yaptığı kota toplantısı bu yıl kasım ayında Fas’ta olacak. Orada ülkemizi temsil edecek heyetin iyi bir diplomasiyle kotamızı artırmasını bekliyoruz” diyen Sagun, Türkiye’nin Fas’taki ICCAT toplantısında Tarım Bakanlığı’nın atacağı etkili adımlarla Akdeniz’e kıyı uzunluğu ile uyumlu bir kota alabileceğini söyledi. Buradaki ilk hedef ise yüzde 4.5’u ikiye katlamak.
İhracat için önemli kalem
Sagun orkinosun ihracatta oldukça önemli bir kalem olduğunu belirterek, şöyle devam ediyor: “Japonya’ya ihracatımızda birinci sırada orkinos yer alıyor. 2016 orkinos ihracatımız 55 milyon dolar.” Türkiye’nin su ürünleri ihracatı 2016’da yüzde 13 artışla 794 milyon dolara yükseldi. Balık türlerine göre ilk 3 ise şöyle sıralanıyor: “Levrek (304 milyon dolar), çipura (222 milyon dolar), alabalık (103 milyon dolar).
Sagun, Türkiye’nin su ürünleri yetiştiriciliğinde dünyada 24’üncü iken 21’inci sıraya yükseldiğini ifade ederek, “Avrupa’da ise 4’üncülükten Yunanistan’ı geride bırakarak 2’nciliğe çıktık. Norveç birinci” dedi. Avrupalı’nın tükettiği her 3 balıktan birinin Türkiye’den gittiğini vurgulayan Sagun şunları söyledi: “Balık çiftliklerimiz AB kriterlerine uygun. İşletmelerimizi Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı düzenli denetleniyor. Avrupalı yetiştirme balıklarımızı gönül rahatlığı ile tüketirken, ülkemizde tercih edilmemesi, üzerinde durmamız gereken bir konu.”
Mavi yüzgeçli orkinos türünün yüksek ekonomik değere sahip olması doğal popülasyon üzerindeki av baskısını artırıyor. Bu nedenle avlanmaya kota getirilmiş durumda.
Kotalarda düzenleyici kuruluş olan ICCAT 3 yılda bir toplanarak payları belirliyor.
Son kota dağılımı 2014’de İtalya’da belirlendi ve orkinos popülasyonunda görülen iyileşme sonucunda AB’nin kotası yüzde 20 artırıldı. Türkiye’nin kotası o tarihte aynı kalmıştı.
Sonradan 2015 için 50 ton, 2016 yılı için 60 ton ve 2017 yılı için 70 ton gibi toplam payımızın yüzde birine denk gelen küçük miktarlarda artış yapıldı.
Türkiye’nin 2017 yılındaki toplam kotas miktarı 1.013 tona işaret ediyor.
