Havana
ABD ile normalleşme adımları atmasıyla yatırımcıların gözbebeği haline gelen Küba, güçlü ve farklı olduğu alanlarda yabancı firmalarla önemli projelere hazırlanıyor. Bunun en önemli örneklerinden biri de ülkenin en iddialı olduğu alanlardan biri olan ilaç işinde. Küba’nın nüfusu 11.2 milyon kişi. Tıp fakülteleri çok güçlü. Yetişmiş doktor sayısı 60 bin. 78 milyonluk Türkiye’de 600 kişiye bir doktor düşüyor. Bu rakam Küba’da 183 kişiye bir doktor şeklinde…
New York merkezli...
Devrim ülkesi Küba, ilaç sektöründe yeni ufuklar açmak adına bir dizi çalışmalar yürütüyor. Akciğer kanserine karşı bir aşı geliştirdiler. Bu hastalık en öldürücü kanser tipi olarak tanımlanıyor. Küba’nın kanser aşısının adı Cimavax. Birinci faz test aşamasını bitirdiler. Şimdi ikinci fazdalar.
ABD bu aşıya büyük ilgi gösteriyor. Çünkü ülkede görülen en yaygın kanser türü. Prostat ve göğüs kanseri vakasını geride bırakıyor.
Fırsatı gören New York merkezli Roswell Park Cancer Institute firması bu kanser aşısının ABD’de üretilmesi konusunda Kübalılarla işbirliği yaptı. ABD’de onay için testler başladı.
Küba’daki ilaç sektöründe bir Türk firmasının da adı var. Kayseri merkezli Hasbiotech İlaç, Küba’nın geliştirdiği Hepatit C aşısını Kayseri’de üretmeyi planlıyor.
Yıldızlar Yatırım Holding’in İcra Başkanı Hakkı Yıldız’ın daveti üzerine gittiğimiz Küba’nın başkenti Havana’da Türkiye Büyükelçisi Hasan Servet Öktem’le sohbetimizde, bu konu gündeme geliyor. Öktem, “Türk firmamız, Kübalı muhataplarıyla görüşmeler yaptı. Aşı henüz üretim aşamasına gelemedi. Klinik araştırmaları sürüyor. Aşı devreye girdiğinde yıllık 13 milyar dolar ciro yaratması bekleniyor” diyor.
Çinliler DE ‘THY uçsun’ istiyor
THY’nin uzun süreden bu yana açmayı planladığı hatların başında İstanbul-Havana bulunuyor. Ancak bu uçuş planı Büyükelçi Hasan Servet Öktem’e göre tam bir yılan hikayesine döndü. Büyükelçi, “THY, İstanbul-Havana-Mexico City uçmak istiyor. İstanbul’dan Havana’ya uçup, buradan Meksika’ya da yolcu almayı planlıyor. Dönüşte de Meksika’dan Havana’ya yolcu almak istiyor. Küba yönetimi işin bu yanına karşı çıkıyor. İstanbul-Havana uçuşuna kimsenin bir şey dediği yok. Tüm pürüz bu noktada çıkıyor” diyor.
Cumhurbaşkanı’nın temaslarının da projede ilerlemeye yol açmadığını öğreniyoruz. “THY’nin uçuşa başlamasını Asyalılar da çok arzuluyor” diyen Öktem, şunları aktardı: “Çin’in Havana Büyükelçisi beni her gördüğünde ‘THY ne zaman Havana uçuşlarına başlayacak’ diye soruyor. Çünkü, Çinliler de Havana için İstanbul aktarmasını kullanmak istiyor. Burada büyük bir fırsat var.”
Fırsatlar Ülkesi: Küba!
- Türkiye ile Küba arasındaki ticaret hacmi 30 milyon dolar. Yani çok küçük.
- Ülkeye yılda 3 milyon turist geliyor. Bunun içinde Türklerin sayısı 10 bin.
- Fransa, Çin ve Kanada Küba’daki yatırımlarda ağırlığını hissettiren ülkeler.
- Geçmişte Türk Eximbank, Küba’ya 10+15 milyon euro’luk kredi paketi açmıştı. Fakat Küba, 10 milyon euro’yu zamanında ödeyemeyince, ikinci paket kaldı. O noktadan sonra işler bir türlü ilerleyemedi, ticaret hacmi yerinde sayıyor.
- Küba’nın ithalatı 14, ihracatı 6 milyar dolar. Aradaki 7-8 milyar dolarlık açık ülke adına yurtdışında çalışan doktor gelirleri ve turizmle kapanıyor.
- Brezilya, Küba hükümetiyle doktor anlaşması yaptı. 25 bin Kübalı sağlıkçı Venezuela’da çalışıyor. Ayrıca Suudi Arabistan ve Katar gibi Ortadoğu ülkeleri de Küba’dan doktor alımı yapıyor. Bunların hepsi ihracat kalemi olarak kayıtlara geçiyor.
- Sistemden örnek bir işleyiş ise şöyle: “Yurtdışında çalışan bir Kübalı doktor ayda 4.200 dolar maaş alacak. Bunun 3.200 doları Küba devletine ödenecek. Doktora kalacak 1.000 doların 400’ü Küba’da doktorun hesabına yatırılacak. Doktor Küba’ya dönmezse o 400 dolarlık bölümle biriken paraya devlet el koyacak.” Hesap bu kadar basit!