İleri mühendislikle 100 yıl dayanıklılık

1915Çanakkale Köprüsü planlanandan önce bitti, açılışa gün sayıyor. Malzeme, işçilik, sağlamlık ve tasarımla fark yaratan köprü, büyük bakım olmaksızın 100 yıl kullanılacak. Ardından bakımla süre uzayacak.

ÇANAKKALE

Marmara Bölgesi ile Kuzey Ege'yi birbirine bağlayacak olan 1915Çanakkale Köprüsü, 'pandemi' ve 'başta çelik olmak üzere emtia fiyatlarındaki artış' sonrası, dört şirketten oluşan konsorsiyuma 300 milyon euro daha fazla yük getirdi. Yaşanan bu olumsuzluklara karşın köprü inşaatı planlanandan daha kısa zamanda tamamlandı.

Projenin yapımını Türkiye'den Limak - Yapı Merkezi ile Güney Kore'den DL E&C - SK Ecoplant firmalarının oluşturduğu dörtlü konsorsiyum üstlenmişti. Şirket yetkilileri, köprü ve birlikte yapılan 88 kilometrelik otoyol ile 13 kilometrelik bağlantı yolunun toplam maliyetinin 3.1 milyar euro'yu bulduğunu açıkladı.

Yüzde 20 özsermaye şartlı projenin finansmanı için 5 yılı geri ödemesiz olmak üzere 15 yıl vadeli kredi sağlanmıştı. Kredinin yüzde 70'i 19 yabancı banka, yüzde 30'u ise Türk bankaları tarafından temin edildi.

'Borcumuz azalmıyor'

Açılışa hazırlanan projeyi bir grup gazeteciyle birlikte ziyaret eden Limak Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ebru Özdemir ile Yapı Merkezi Holding Yönetim Kurulu Başkanı Başar Arıoğlu ikilisi, "Böylesine zorlu bir dönemde (pandemi ve emtia fiyatları) bu projeyi, bu rakamdan daha aşağısına, üstelik bu kalitede inanın kimse yapamazdı" söylemine imza attı.

Ebru Özdemir ayrıca, "Biz projeye başladığımızda euro 4 TL idi. Dolayısıyla borcumuz azalmıyor, artıyor" dedi. Projenin açılışa hazır durumda olduğunu anlatan Özdemir, "Biz hazır olduğumuzu Ulaştırma Bakanlığımıza bildirdik. Artık son hazırlık safhasındayız. Ve açılış için tarih bekliyoruz" ifadesini kullandı.

'Kırmızısı da özel'

Estetik, işçilik ve kaliteye çok önem verdiklerini anlatan Ebru Özdemir, "Hiçbir zaman 'ucuza mal edelim, bitsin' gözüyle bakmadık. Tasarımı, ayrıntıları, malzeme kalitesini çok önemsedik" diye konuştu. Bu esnada Başar Arıoğlu, şunları kaydetti:

"Mühendislikte en ileri seviyeye çıkıldı. Köprünün kule bağlantıları, Türk bayrağına atfen kırmızı ve beyaz renklerde planlandı. Burada kullandığımız kırmızı renk ise dünyanın hiçbir yerinde olmayan tamamen köprüye özel olarak hazırlanmış bir kırmızı. Ayrıca her iki yakada kulelerin üst kısmı, Seyit Onbaşı'nın Çanakkale Savaşı'nda namluya sürdüğü top mermisini temsil edecek şekilde yapılıyor.”

Çanakkale Otoyol ve Köprüsü şirketinin (ÇOK A.Ş.) İcra Kurulu Üyesi Reşit Yıldız ise, projenin sağlamlık noktasında ileri seviyede malzeme ve teknolojik ürünlerle yapıldığını hatırlatırken, bu sayede 'büyük bakım' olmaksızın 100 yıl sorunsuz kullanılabileceğini, sonrasında yapılacak halat ve teknik bakımlarla bu sürenin çok daha uzayabileceğini söyledi.

Kaç liraya geçilecek?

Yap - İşlet - Devret (YİD) modeliyle ihale edilen projenin 'yapım dahil' toplam süresi 16 yıl 2.5 ay, daha sonra köprü işletmesi devlete devredilecek. Süre projede atılan ilk imzalarla birlikte başlamıştı. Yani açılışa kadar geçen zaman dilimi de toplam süreden düşülüyor.

Köprüden geçiş garantisi ise günlük 45 bin araç. Açılıştan itibaren 'garanti' işlemeye başlayacak. Günlük geçiş bu rakamı aştığında devlet ek ödeme yapmayacak, altında kalındığında işletmeci şirkete fark ödemesi yapılacak. İlk yıllarda garantinin altında geçiş öngörülüyor.

İhale sürecinde köprü için belirlenen geçiş ücreti 15 euro + KDV idi ancak döviz fiyatlarındaki ani yükseliş sonrası Ulaştırma Bakanlığı'nın bu fiyatın altında bir rakam belirlemesi bekleniyor. Otoyol kullanma bedeli ise kilometre başına 0.005 euro. Köprüyle birlikte Avrupa'dan Türkiye'nin güneybatısına, İzmir ve Aydın gibi endüstriyel bölgelere daha hızlı ulaşım sağlanması hedefleniyor.

128 bin otomobile yetecek çelik kaplı

- 1915Çanakkale Köprüsü inşaatında 177 bin ton çelik kullanıldı. Bu yoğunlukta çelik ile 128 bin otomobil üretilebilir.

- Proje için 277 bin ton beton döküldü. Bu üretimle 100 metrekare büyüklüğünde 5.900 daire inşa edilebilir.

- Her iki ana kablodaki teller uç uca eklenirse 168 bin kilometre uzunluğa denk geliyor. Bu uzunluk dünyanın etrafını 4 kez dönmeye eşdeğer.

- Kulelerin üst bağ kirişinin yerleştirilmesi esnasında 155 ton ağırlığında parça 318 metreye kaldırıldı. Ağırlık ve yükseklik parametreleri dikkate alındığında dünyada yapılan en ağır kaldırma operasyonu gercekleştirilmiş oldu.

- Her bir keson temelin tabanı 84x73 (metre) ebatları ile bir futbol sahası büyüklüğüne denk geliyor.

- Avrupa tarafına 203, Asya tarafında 165, toplamda 368 keson temel altına kazık çakıldı.

- Köprü projesi 334 metrelik tepe noktası yüksekliği ile de dünyanın en yüksek kuleli asma köprüsü oluyor.