Avrasya’da ilk hedef 30 bin kemik müşteri

İstanbul Boğazı’nın altındaki iki katlı tüp geçiş projesini yapan Türk müteahhitlik firması Yapı Merkezi’nin Kurucusu Ersin Arıoğlu ve grubun Yönetim Kurulu Başkanı Başar Arıoğlu ile Avrasya Tüneli’nin açılışının birinci ayında biraraya geldik. Tünelin Anadolu tarafındaki gişelerin hemen yanına konumlanan yönetim ve mini müze binasında buluştuğumuz ikiliye projenin Güney Koreli müteahhidi olan SK E&C grubunun Başkan Yardımcısı Seok Jae Seo da eşlik etti.

Önce proje ve tünelin ilk bir aylık bilgilerini verelim...

Projenin uzunluğu 14.6 kilometre. 5.5 kilometresi denizin altından geçen tünel.

Üst taraf (tavanı kubbeli) Avrupa’dan Anadolu’ya geçiş, alt taraf (tavanı düz) Anadolu’dan Avrupa.

İlk bir ayda günlük ortalama 20-25 bin araç geçişi sayısına ulaşıldı.

Günlük kapasite 120-130 bin araca denk geliyor.

Tünelin içinde hızın 20 kilometrenin aşağısına düşmesine izin verilmiyor.

Hız 20’ye indiğinde anda girişlerde gişe azaltma, ya da kapatma yoluyla tünelde trafik olması engelleniyor.

Projedeki günlük geçiş garantisi 68 bin 500 araç. Dolayısıyla, bu rakama ulaşıncaya kadar oluşacak farkı devlet karşılıyor.

Günde 68 bin 500 araç geçişi aşıldığında, yukarıda oluşan gelirin yüzde 30’u devlete veriliyor.

Kaba hesapla 100 bin araç geçişi yakalanırsa, aradaki 32 binin 10 bini devletin, 21 bini de işletmeci gruba kalıyor.

Şu anda 68 bin 500’ün altında kalındığı için, işletmeci devletten para alıyor.

Tünelde hız limiti 70 km.

Şu anda sabah 07.00, akşam 21.00 arası açık, 30 Ocak pazartesi günü tüm gün açık kalacak.

Tünelin içi tamamen bitti, çevre düzenlemesi sürüyor. Mart sonu her şeyiyle tamamlanacak.

İnşaat dünyasının deneyimli ismi Ersin Arıoğlu, bu bilgileri verdikten sonra, işletme tarafında “yeni” olduklarının altını çizerek, “Günlük 30 bin kemik müşterimiz olması (Her gün sabah gidip akşam dönüş yapan) bizim ilk hedefimiz. Üzerine 30 bin diğer müşteriler gelirse, 68 binleri yakalarız” diyor.

‘2 senede alışılır’

Arıoğlu, 2018 yılının sonlarına doğru, 2 senede insanların Avrasya Tüneli’nden geçişe alışacağını düşünüyor. Hazine garantisi konusuna farklı bir bakış açısıyla yaklaşan Arıoğlu, “Devletin üstünden yük ne kadar çabuk kalkarsa biz de seviniriz. Birinin eline bakmak çok kötü” ifadesini kullanıyor.

“Deldim, yaptım, bitti döneminin artık sonuna geldik, ömür boyu mühendislik için big data (veri-bilgi) topluyoruz” diyen Ersin Arıoğlu, bunun sebebini şu sözlerle aktarıyor: “Tünelcilik bilgimizin uzun yıllarda yayılması adına çaba göstereceğiz.”

Arıoğlu, böylesine büyük bir projeyi yapma kararını nasıl aldıkları noktasında, “Bay Seok (Koreli ortağın yöneticisi) geldi bir gün, ‘Haydi birlikte yapalım’ dedi. Biz de hiç düşünmedik ‘Olur’ dedik” ifadelerini kullanıyor. Arıoğlu, oldukça zorlu olan projenin yapımındaki çalışan sayısında en üst noktada 1.800 kişiye ulaştıklarını, şu anda işletme için 100 kişilik bir ekiple Avrasya Projesi’ni yönettiklerini söylüyor.

Mimar Sinan etkisi!

“106 metre denizin altındasınız ve hiç hissetmiyorsunuz...”

Oldukça basit gibi görünen bu cümlenin ardında, aslında muazzam bir mühendislik yatıyor.

“Bu tünelde çok sağlam bir mühendislik var. Kullanıcıların bunu görmesine imkan yok ama altındaki mühendisliği göstermek için elimizden ne geliyorsa yapacağız, anlatacağız” diyerek söze başlayan, Avrasya Tüneli’nin müteahhiti Ersin Arıoğlu, şu bilgileri paylaşıyor:

“Projeyi tasarlama aşamasında Mimar Sinan’dan etkilendik. Kubbede dünyada en iyisi Mimar Sinan, onu aşan yok.

Onun eserleri bugüne kadar nice depremler geçirdi, sapasağlam yerinde duruyor. Biz de onu örnek aldık. 15 bin parçayı birbirine bağladık. Tünelde sismik sağlamlık için oldukça dayanıklı bir kabuk var.

Allah korusun saldırı ve patlama risklerine karşı hasar görebilir ama etkisi kesinlikle sınırlı olur.”

Ersin Arıoğlu, uluslararası otoriteler tarafından aldıkları 6 ödülün de projenin gücü adına önemli bir gösterge olduğunu vurguluyor.

‘ABD enflasyonu’ fiyatı artıracak

Projenin maliyeti 1 milyar 250 milyon dolar. “Hesaplarımızdan 100 milyon dolar daha pahalıya geldi” diyen Başar Arıoğlu, finansman tarafıyla ilgili şu bilgileri paylaşıyor: “Projeye biz yapımcı ve işletmeciler olarak 285 milyon dolar özkaynak verdik. 960 milyon doları yerli, yabancı bankalar tarafından kredi olarak sağlandı.” Dolar cinsinden borçlandıklarını, bunun sebebinin de TL’nin faizinin çok yüksek olmasından kaynaklandığını ifade eden Arıoğlu, “TL borçlanmalar böyle bir projeyi döndürmüyor” diyor.

Gelelim geçiş ücreti konusuna. Aralık ortası açıldığında ilk fiyat tek geçiş için 15 TL idi. 1 Ocak itibariyle 16.60 TL oldu. Fiyatları devlet her yılın başında güncelleyecek. Belirlenen baz fiyat ise 4 dolar + KDV (Yüzde 18) olacak. Dolayısıyla 2017 için belirlenen fiyat 4 dolar üzerinden hesaplandı.

İkinci sene, yani 2018 başında Amerikan enflasyonu farkının da fiyata ekleneceğinin bilgisini veren Başar Arıoğlu, şunları söylüyor: “Projenin başından (2006) bugüne kadarki ABD yıllık enflasyonu farkı eklendiğinde fiyatın 4.70-4.80 dolar + KDV’lere gelineceğini hesaplıyoruz. Ama bu sadece 2018’e özel olacak, geçmiş yılların toplam enflasyonu. Sonraki yıllarda artış çok düşük oranlı olur.” Dolardaki hızlı yükselişin etkisi sorulduğunda ise Arıoğlu, “Yılbaşından bu yana yüzde 10 kaybımız oldu” dedi. Projenin işletme süresi 24 yıla karşılık geliyor.

‘30 bin kişiden’ 6’sı yoldan döndü

Tünelin içi, alışık olduğumuz gri renk tonunda bırakılmamış. Girildiğinde sürücü mavi renkli bir tünelde yolculuk ediyor. “Mavi renk özel olarak seçildi” diyen Ersin Arıoğlu, “Norveç’te 40 kilometrelik uzun bir tünel var, birçok renk denenmiş ve en son bunda (mavi) karar kılınmış. Biz de bunu örnek aldık. İnsanlarda rahatlık hissi verdiği belirtiliyor. Diğer renkleri görünce sürücülerin daha sinirli olabildiği söylendi. Girerken zaten sinirliler... Renkler baktık, kırmızı zinhar, sarı çok tonu var karışık duygular veriyor imiş, mavi en rahatlatıcı olan, en güzeli, denildi. Biz de bunda karar kaldık”
Geçen ilk 30 bin araç içerisinde, panik atak, endişe gibi sebeplerden dolayı 6 kişinin geri çıkmak istediğini ve tünelden geçmediğini belirten Arıoğlu, “Hemen yanına yetkili bir arkadaşımız gidip, psikolojik manada bu kişilere destek verdi. Ama daha profesyonel anlamda psikolojik destek için de adım atacağız.”

4 maddelik ‘Yapı’ taşı

Kuruluşu 52 yıl öncesine dayanan Yapı Merkezi’nin Kurucusu Ersin Arıoğlu, “başarı” ve “grubun sağlamlığı” noktasında şu dört noktaya dikkat çekiyor.

1. Girdiğimiz her işi bitirdik

2. Bitince, ‘Eksiğimiz var mı?’ diye sorduk, helalleştik.

3. Kimseyle hiçbir davamız olmadı.

4. Taahhüt işinde birçok ilke imza attık.