Şu anda tüm dünya Türkiye’nin komşularına kilitlenmiş durumda.
Batıda Yunanistan... “Batacak mı çıkacak mı?” diye tartışılıyor.
Güneyde Suriye... Bölgede savaş, karmaşa hakim, ülkenin sonu belli değil.
Doğudaki komşu İran... Bu üçlü içinde sadece İran parlak durumda.
Nedeni belli. Önceki gün atılan imzalar.
İran’ın dünya güçleri ile yaptığı bu son anlaşma Ortadoğu’daki dengeleri değiştirecek. Anlaşma sayesinde İran’a yaptırımlar ve ambargo kalkacak. Dolayısıyla İran’ın ekonomik açıdan hızla büyümesi bekleniyor.
Peki, son 35 yıllarını birbirini düşman belleyerek geçirmiş ABD ve İran arasındaki bu yakınlaşma şaşırtıcı mı?
Stephen Kinzer’in “Reset” adlı kitabını okumuş olan biri için bu durum hiç şaşırtıcı değil.
Aslında Stephen Kinzer Türk toplumu için tanıdık bir isim.
Kinzer uzun yıllar ABD’nin en etkin yayınlarından New York Times Gazetesi’nin Türkiye büro şefliğini yaptı ve Türkiye hakkında kitaplar yazdı.
Pulitzer ödüllü Stephen Kinzer’in yaptığı haberler tüm dünyada ses getirdi.
Zeugma’yı duyurdu
Mesela Gaziantep’teki “Zeugma” antik şehrini dünyaya tanıtan Kinzer’di. Hatta seçim öncesinde Gaziantep Belediyesi Stephen Kinzer’e fahri hemşehrilik ödülü verecekti. Fakat Kinzer’in Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ı eleştiren açıklamaları sonrası bu tören iptal edildi.
Persler geliyor...
Kinzer’in 2010 yılında yazdığı “Reset” isimli kitabı da o yıllarda çok büyük tepkiyle karşılanmış ve tartışılmıştı. Çünkü Kinzer bu kitabında ABD’nin Ortadoğu’daki müttefiklerinin süregeldiği gibi Suudi Arabistan ve İsrail olmasını yanlış bulduğunu açıklıyordu.
Kinzer’e göre Türkiye ve İran, ABD için Ortadoğu’daki ideal müttefiklerdi.
Son 35 yılını düşman olarak geçiren İran ve ABD’nin “müttefik” olmasını önermek 2010 yılında çok iddialı bir tezdi. Ama zaman Kinzer’i haklı çıkardı.
Kinzer teorisini İran’ın Pers İmparatorluğu’ndan bu yana devam eden güçlü yönetim anlayışına ve aslında Şah dönemi öncesi ABD ile İran’ın iyi ilişkilerine dayandırıyordu.
İran, Rusya ve İngiltere’nin emperyal hedeflerinden kurtulmaya çalışırken ABD’nin desteğini almıştı. Amerika’yı dost olarak gören İran halkının görüşü Başbakan Musaddık’a yapılan darbe ile değişti.
Şah ve Humeyni döneminde “Büyük Şeytan” olarak görülen Amerika, İran’ın yeni dostu olabilecek mi?
İzleyip, göreceğiz.
Açığa mı düştük?
ABD ile İran yapacağını yaptı.
Bu noktada bizler için önemli soru şu,
“Yeni koşullarda Türkiye’nin durumu ne olacak?”
Gelin bu konuda Kinzer’in son verdiği röportajdaki öngörülerine kulak verelim,
“Türkiye ABD’den uzaklaşırken, İran ABD’ye yaklaşıyor. Bölge sıcak, gelişmeler daha da sıcak. Bakalım ABD ile yakınlaşan İran Türkiye’nin ABD politikasını gözden geçirmesine neden olacak mı?”
