Geçtiğimiz cumartesi günü Nobel Ekonomi Ödüllü ünlü matematikçi ve iktisatçı John Nash’i kaybettik. Genelde bilim insanları bilime katkıları ne kadar büyük olursa olsun sadece kendi camiaları içerisinde tanınıyorlar. Ancak Nash’in üstün dehasını şizofreniyle verdiği mücadeleyle birleştirince ortaya çıkan dramatik hayat hikâyesi kitap ve daha sonra film konusu oldu. Geçtiğimiz senelerde vizyona giren “A Beautiful Mind” filmi bu değerli insanı ve mikro iktisadı geniş kitlelere tanıtma imkânı sundu.
Koç Üniversitesi Ekonomi bölümünde iktisat teorisi alanında uzmanlaşmış olan Doç. Dr. Okan Yılankaya, Nash’i “modern oyun teorisine en çok katkısı olan bilim insanı” olarak değerlendiriyor. Oyun teorisini sosyal ve beşeri bilimlere ortak bir çerçeve olarak düşündüğümüzde bu çerçeveyi Cournot, Borel ve Von Neumann’ın oluşturduğu temeller üzerine inşa eden kişi olarak John Nash karşımıza çıkıyor.
Oyun teorisinin uygulama alanları çok geniş olup farklı konulardaki ortak noktaları anlamamızı ve değerlendirmemizi sağlıyor. Seçimlerden tutun da ihalelere, mahkemelere, günlük hayattan komşuluk ilişkilerine kadar oyun teorisinden yararlanıyoruz. Son günlerin bir numaralı gündem konularından olan Yunanistan ve Avrupa Birliği arasında geçen müzakereleri de yine bir oyun teorisi uygulaması olarak görmek mümkün.
Gerek ben gerekse meslektaşım Okan Yılankaya oyun teorisi ve Nash ile Boğaziçi Üniversitesi’nde lisans öğrencisi iken tanıştık. Tanışmamıza vesile olan isim ise iktisadın bir diğer paha biçilmez değeri olan Murat Sertel. Türkiye’de iktisat teorisinin mimarı olarak bilinen Murat Hoca, elinde hiçbir ders notu olmaksızın sınıfa girip spontan bir şekilde ve hiç teklemeden üç saat aralıksız anlattığı dersleriyle hepimizi büyülerdi. Üçüncü sınıfta ondan aldığımız mikro iktisat dersinin ilk gününü hâlâ hatırlarım. Hoca o derste ne anlatmıştı hiçbir fikrim yok ama anlattığı konuyla ilgili yapmış olduğu akademik yayınları tahtaya bir bir yazmaya başlayınca dersi alan öğrenciler olarak birbirimize bakmış ve üniversite profesörlüğünün lise öğretmenliğinden farkını belki de gerçek anlamda ilk defa o zaman idrak etmiştik.
Gerek Murat Sertel gerek John Nash beklenmedik şekilde ayrıldılar aramızdan. Murat Hoca bir konferans için bulunduğu Fransa’da kalp krizi geçirerek hayata gözlerini yumarken John Nash bir ödül töreninden dönerken bindiği taksinin yaptığı kazada eşiyle beraber can verdi.
Dünyanın en değerli iktisatçılarından John Nash’i yine dünya çapında bir iktisatçı olan Murat Sertel Hoca’nın ağzından dinleme şansına sahip olmuş bir öğrenci olarak her iki değerli bilim insanını da saygıyla anıyor ve nur içinde yatmalarını diliyorum.
