Günlerdir büyük merakla, bilim insanlarından Santorini Adası çevresinde süregelen deprem fırtınasının nedenleri, olası etkileri ve tsunami riskine dair açıklamaları dinliyoruz.
Söz konusu fırtınanın Türkiye’yi, Ege’yi ve İzmir’i nasıl etkileyebileceği hakkında yürütülen tahminleri de tedirginlikle izliyoruz.
***
Ben bu tür olaylarda, Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü’nün görüşlerini önemserim.
Çünkü bu enstitümüzde, çok değerli bilim insanlarımız çalışıyor, ayrıca her gelişme için ciddi araştırmalar yapıldıktan sonra kamuoyuna duyuruda bulunuluyor.
***
Şimdi de öyle oldu.
Santorini çevresindeki hareketliliğe yönelik önemli bilgilendirmeler geçildi.
DEÜ’nün paylaştığı verilere göre, önümüze çıkabilecek sıkıntıları şu şekilde sıralayabiliriz:
***
1- Ege Denizi sismolojik olarak oldukça aktif bir bölge olduğundan, Santorini Adası çevresindeki sismik hareketlilik haftalar boyunca devam edebilir.
2- Bölge, Helenik Yay adı verilen aktif bir yitim zonunun etkisi altında. Fakat bu yay Ege Denizi’nin altına da dalıyor ve özellikle Güney Ege boyunca sürekli şekilde deprem aktivitesinin oluşmasına neden oluyor.
***
3- Aynı yay, Girit’in kuzeyinde volkanik adalardan oluşan aktif bir volkanik “ada yayı” geliştirdi. Bu adaların en bilineni de Santorini.
4- Ne yazık ki, depremlerin oluşum nedenleri de henüz netlik kazanmış değil. Tektonik mi yoksa magmatik bir hareket sonucu mu olduğu daha çözülemedi.
***
5- Ayrıca, bu depremlerin daha büyük bir depremin öncüsü olup olmadığı da henüz bilinmiyor.
6- Bu aşamada hareketlilikle ilgili iki olasılık var. Depremler ya gelişmekte olan bir sualtı volkanının oluşumu ile bağlantılı ya da bölgede süregelen tektonik aktivite ile ilişkili.
***
7- Her iki durumda da ülkemizde iki temel unsura dikkat etmeliyiz.
Olası bir yıkıcı deprem, Türkiye’nin kıyı yerleşimlerinde hasar yaratabilir, tsunami de zarar verebilir.
8- 1956’da meydana gelen 7.7 büyüklüğündeki Amorgos Depremi tsunamiye yol açarak Fethiye civarında 1 metre dalga oluşturmuş ve su baskını kıyıdan 250 metre içerilere kadar ulaşmıştı. Benzer senaryo tekrar yaşanabilir.
***
9- Ancak, İzmir için iyi bir haber var. İzmir Körfezi Kuzey Ege’ye açılan bir körfez olduğundan, Santorini civarında oluşacak tsunamiden etkilenmeyeceği düşünülüyor.
10- Güneybatı Ege için ise hem deprem, hem de tsunamiden etkilenme riski yüksek.150 kilometre uzaklıkta meydana gelecek her iki olayda da olumsuzluk yaşanabilir.
***
Başta da dediğim gibi, ben DEÜ Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü’nün görüşlerine inananlardanım.
Bu bilgilerin de doğru olduğunu düşünüyorum.
Tabii umalım ki, beklentilerin hiçbiri gerçekleşmesin, doğal hareketler kendiliğinden geçsin gitsin ve kimseler zarar görmesin.
Ama, her türlü olasılığa karşı da hazırlıklı olmalıyız.
Ki, o hazırlıklar da doğru bilgi edinmeyle olabilir ancak..
