NATO’dan ‘3-5-5’ hamlesi
Ay sonunda Hollanda’nın Lahey kentinde gerçekleştirilecek NATO Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi’nin hedefleri netleşmeye başladı. Liderler, zirvede “3-5-5 düzeni”ni oluşturmak üzere bir araya gelecek.
NATO, caydırıcılık ve savunma konusunda artık yalnızca savunma değil, savaşa hazır bir konuma geçmeyi planlıyor. Brüksel’de bir araya gelen NATO Savunma Bakanları toplantısının ilk gününde, İttifak üyesi ülkelerin Ukrayna’ya vereceği destek değerlendirildi. Müttefikler, Türkiye’nin Ukrayna ile Rusya arasında ateşkes sağlanması amacıyla üstlendiği kolaylaştırıcılık rolünün önemini vurguladı.
Savunma harcamaları
Nitekim NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, toplantı öncesinde basın mensuplarına yaptığı açıklamada, ABD Başkanı Donald Trump’ın Ukrayna savaşını sonlandırma konusundaki kararlılığının altını çizerken, İstanbul’da düzenlenen Ukrayna-Rusya ateşkes görüşmelerine de değindi. Ocak ayında tarafların yüz yüze görüşmediğini hatırlatan Rutte, şimdiyse en azından temas halinde olmalarının İstanbul’daki toplantının önemini artırdığını belirtti.
NATO Liderler Zirvesi’nden beklentilere ilişkin açıklamalarda bulunan Rutte, basın toplantısında Milliyet’in sorularını da yanıtladı. Halen taslak aşamasında olan sonuç bildirgesinde, Avrupalı müttefiklerin savunma harcamalarını GSYH’lerinin yüzde 5’ine çıkarma taahhüdünde bulunacaklarını belirten Rutte, ABD’nin, NATO’nun kurucu belgesi olan Washington Anlaşması’nın 5. maddesine son derece bağlı olduğunu vurguladı.
Rutte, Avrupalı müttefiklerin sıkça sorduğu bu konuyu, Washington’da ABD Başkanı Trump ile yaptığı görüşmede teyit ettiğini ifade etti. Avrupa ve Kanada’nın savunma sanayiine yapacakları yatırımları hızlandırmalarının, aynı zamanda yük paylaşımında bulunmalarının önemine dikkat çeken Rutte, Rusya-Ukrayna arasında bir ateşkes sağlansa dahi, Rusya’nın Avrupa kıtası için tehdit olmaya devam edeceğini belirtti. NATO Genel Sekreteri, bu nedenle, tüm üye ülkelerin Washington Anlaşması’nın 3. maddesine de sadık kalması gerektiğinin altını çizdi.
Savaşa hazır konuma geçiş
Savunma bakanları, 24-25 Haziran tarihlerinde yapılacak NATO Zirvesi’ne son şeklini verirken, İttifak’ın caydırıcılık ve savunma stratejisinin savunma ayağında savaşa hazırlık seviyesine geçişi öngören düzenlemeleri netleştirdi. NATO Devlet ve Hükümet Başkanları, Lahey Zirvesi’nde bu konuda sonuç bildirisine önemli bir karar ekleyecek.
Liderler, İttifak’ın kendisini savunma amacıyla savaşa hazır hale getirmesi gerektiğini kararlaştıracak. Bu çerçevede NATO’nun güvenliğini ve 1 milyar insanın yaşam tarzını korumak için daha fazla asker, daha fazla mühimmat ve gelişmiş savunma kapasitesine ihtiyaç duyulacak. Zirvede, bu konuda bağlayıcı kararlar alınacak. Ancak alınacak kararların yalnızca bir sayfalık kısa bir bildiride yer alması değil, hayata geçirilmesi esas olacak. Bunun için Avrupalı müttefiklerin sosyal harcamalarla savunma harcamaları arasında denge kurarken, kamuoyunun tepkisini çekmeyecek zor kararlar alması gerekecek. Üstelik bazı ülkeler bu süreci seçim atmosferinde yönetecek.
