Kalp hastalıklarıyla ilgili tetkiklerin hepsi herkese yapılmaz. Öncelikle kardiyoloğunuzun muayenesi ve kararına göre tetkiklerin sırasıyla istenmesi gerekir.
Mecazi anlamda bu konudan çok söz edilir. Mutlaka hepimiz birilerinin kalbinde neler ya da kimler olduğunu merak etmişizdir. İnsanların iyi veya kötü niyetli olup olmadığını da kalbinde kötülük var mı, yok mu diye düşünerek yorumlamaya çalışırız. Çocukken bu sözleri duyduğumda keşke kalbin içini gösteren bir gözlük olsa diye düşünürdüm. Tabii kardiyolog olunca bu organa bakış açım epey değişti. Bu hafta size bu kapalı bir kutu gibi olan organı nasıl görünür hale getiriyoruz kısaca bahsedeceğim.
Bu küçük çalışkan organ kendisinde bir şeyler olduğunu size çarpıntı, ağrı, nefes darlığı ya da ritimde bozulma ile söylemeye çalışır. Bize müracaat ettiğinizde önce sizi muayene edip stetoskopla kalbinizi dinleriz. Üfürüm ya da ritim bozukluğunu kalbiniz bize bu aşamada söyleyebilir. EKG, efor testi ile beraber komşu organı olan akciğerleri de sıklıkla etkilediğinden özellikle nefes darlığı şikayeti de varsa bir akciğer röntgen filmi isteriz.
Dolaylı yoldan gösterir
Geçen hafta konsultan kadrosunda olduğum Monako Kalp Hastanesi’nin yıllık toplantısına katıldım. Toplantının ana konusu kalbi görüntüleme teknikleriyle ilgiliydi. Teknolojideki ilerlemelerle beraber artık 3 boyutlu görüntüleme ve yazma tekniklerini izlerken eski zamanda hekimlerin sadece stetoskop ve röntgen filmiyle teşhis koymaya çalıştıklarını düşünüp bir kardiyolog olarak kendimi şanslı hissettim.
EKG ve efor testi bize dolaylı yoldan kalp damarlarının durumunu g österir. Talyum sintigrafisi damardan verilen talyumun kalp kasına dağılımını gösterip kalbin enfarktüs geçirip geçirmediğini, az kanlanan bölgeyi, damarlarda darlık olma ihtimalini bize söyler. Bilgisayarlı tomografi (BT) kalbin anatomik özelliklerini bize gösterdiği gibi damardan ilaç verilerek yapılan BT anjiyografiyle kalp damarlarının da görüntülenmesi sağlar.
Kalp MR’ı da benzer şekilde kalbi, içindeki kitleleri görüntüler, ilaçlı şekliyle talyum sintigrafisi gibi az kanlanan bölgeyi bize gösterir. Kalp damarlarını en net şekliyle gösterip aynı seansta balon anjiyoplasti ve stentle tedavi imkanı sağlayan koroner anjiyografi, teknolojideki bunca ilerlemeye rağmen halen tahtını korumaktadır. Bu tetkikle damarlardaki darlıkların görülmesinin yanı sıra aynı zamanda hemodinamik ölçümler dediğimiz kalp içi ya da damar içi bir takım basınç ölçümleri yapılır.
Bu sonuçlar bize damar hastalığının darlık derecesini tespit etmenin yanı sıra kalp kapaklarındaki bozuklukların derecesini bildirir. Buna göre ameliyat vaktinin gelip gelmediğine karar veririz. Ekokardiyografi ve renkli Doppler tetkiki ultrasonografik bir tetkiktir. Ses dalgalarının kalbin anatomisini görünür hale getirmesi sayesinde kalp boşluklarının çapı, duvar kalınlıkları ölçülür. Duvar hareketlerine, kalp içinde pıhtı gibi kitlelerin varlığına bakılır. Kapaklardaki kan akımı ve anjiyografidekine benzer şekilde basınç ölçümleri alınır. Kalp kapaklarının çalışması hakkında bilgi sahibi olunur.
Canınız yanmaz
EKG, efor testi, ekokardiyografi gibi tetkiklerde iğne ilaç yoktur. Canınız yanmaz. Efor testini yapmak için yürüme bandında biraz yorulursunuz sadece. Talyum sintigrafisinde damardan ilaç verilir. MR ve BT anjiyoda da benzer şekilde damardan ilaç verilir. BT anjiyoda verilen ilaç için böbreklerin ve tiroidinizin iyi çalışması önemlidir. Ayrıca radyasyon içeren ışın alırsınız.
Koroner anjiyografide kalbe damar yoluyla kateter sokulup radyopak madde verilir. Böbrek fonksiyonları burada da önemlidir ve radyasyon içeren ışın vardır. Kalp hastalıklarıyla ilgili bu tetkiklerin hepsi herkese yapılmaz. Öncelikle kardiyoloğunuzun muayenesi ve kararına göre tetkiklerin sırasıyla istenmesi gerekir.
