Mucize mi değil mi?
Bir besinin sihirli değnek etkisi olabilir mi? Mucize diye gösterilen bir gıda hemen kilo verdirir mi? Bunlardan biri sosyal medyada karşınıza çıkan ‘chia mucizesi’ ise size pek de iyi olmayan bir haberim var
Yeni yıla merhaba dememize yalnızca 1 ay kaldı... Yeni yıla yeni hedeflerle başlanır; diyet ve kilo verme isteği de genellikle bu hedeflerin başında gelir. Fakat hedefleriniz arasında hızlı kilo vermek varsa aman dikkat! Bir kez daha hatırlatayım: Kısa sürede verilen kilolar, sonrasında size fazlasıyla zarar verebiliyor. Elbette burada sosyal medyanın etkisinden bahsetmesek olmaz. Eminim çoğunuz sosyal medyada gördüğünüz ve beğendiğiniz yemekleri kaydetmiş veya bir yakın arkadaşınıza göndermişsinizdir. Bunlardan biri ‘chia mucizesi’ ise size pek de iyi olmayan bir haberim var. Son yıllarda tüketimi daha da moda hâline gelen chia hakkında birçok yerde doğru olup olmadığı bilinmeyen bir sürü bilgi bulunuyor.
Siz de bu süper gıda gibi görünen chianın yağ yakmayı artıracağına, hedeflediğiniz kiloya kısa sürede ulaşmanıza yardımcı olacağını düşünüyor olabilirsiniz. Lütfen hiçbir besine sihirli değnek bakış açısıyla yaklaşmayın, size iyi geleni keşfedin, mevsiminde, yerel, rengârenk beslenin ve dengeye özen gösterin.
Sabahları 1 bardak chialı suyla vücudunu arındır: Yanlış!
Özellikle son günlerde sosyal medyada yeniden gündeme gelen chialı su paylaşımlarına değinmek istiyorum. Bu paylaşımlar ‘internal shower’ başlığı altında yapılıyor, sosyal medyanın farklı kanallarında konuyla ilgili milyonlarca paylaşım var.
‘Internal shower’, iç organ duşu olarak da bilinen bir trend. 1 bardak suya chia tohumu ve limon suyu eklenmesi öneriliyor ve bu karışımın bel çevresinden cilt sağlığına ve bağırsaklara mucizeler yarattığı öne sürülüyor. Bağırsak temizliği, sindirimi kolaylaştırma ve kabızlığı yok etme en çok öne çıkan faydalardan. Chia ile ilgili bu mucize algısını yaratan etki lif içeriğinden kaynaklanıyor. Chia tohumu kendi ağırlığının 27 katı kadar su tutma ve su ile karşılaştığında hızlıca müsilaj oluşturma özelliğine sahip. Yüksek lif içeriği ile bağırsak sağlığına destek olabiliyor, elbette günlük lif alımının farklı kaynaklardan yeteri kadar sağlandığı durumlarda. Fakat bu yüksek lif içeriği, herkesin tolere edebileceği düzeyde olmayabilir. Chianın tüketilmesi gerektiği miktarı belirtebilmek için kanıta dayalı çalışma sayısı maalesef ki yetersiz. Üstelik bazı bireylerin bağırsak mikrobiyataları incelendiğinde neredeyse hiç sindirilemediği belirtiliyor; burada yaşanılan bölge, beslenme düzeni, yaşam tarzı gibi pek çok faktör de göz ardı edilmemeli.
Ülkemizde yetişmiyor
Bunu bir de ‘locavore’ yani yerel beslenme bakış açısıyla ele alalım. Chia, Güney Amerika kökenli bir gıda. Ülkemizde son yıllarda bazı çalışmalar yapılsa da toprak yapısı, uygun sıcaklık, nem gibi birçok parametreyi sağlamak neredeyse imkânsız. Bağırsaklarımızın hasta olmasının en önemli sebeplerinden biri kendi coğrafyamızın dışındaki ürünleri, ithal gıdaları çok tüketerek floramızı bozmak.
Soframıza gelene kadar
Bir diğer taraftan artık tükettiğimiz besinlerin sadece bize değil gezegene olan etkisini de göz önünde bulundurmamız gerektiğini düşünüyorum. Gezegen dostu beslenme için daha çok yerel ürünlere yönelmemiz gerektiğini biliyoruz. Chia ülkemizde yetişmiyor; Meksika, Guatemala, Arjantin, Bolivya gibi ülkelerden getiriliyor. Soframıza gelene kadar taşınmasından depolanmasına, paketlenmesinden bizlere sunulmasına ve hatta sen onu satın aldıktan sonra evde tüketene kadar birçok noktada büyük bir kaynak tüketimine neden oluyor. Sağlık için birkaç faydası bulunmasına rağmen yaşattığı kaynak tüketimi nedeni ile karbon ayak izinin yüksek olduğunu ve doğa için bazı zararları olabileceği de göz ardı edilmemeli.
Her sabah güne böyle başlamak kilo verdiriyor
Elma sirkesi: Fermente gıda tüketiminin bağırsaklara olan etkisini hep anlatıyor, günlük beslenme planınızda mutlaka yer alması gerektiğini vurguluyorum. Anadolu topraklarında ve dünya genelinde uzun yıllardır tüketilen en eski besinlerden biri olan sirke de bunlardan biri. Doğal elma sirkesi, mide asit düzeyinin yükselmesine yardımcı doğal bir destek. Herhangi bir sağlık probleminiz yoksa chialı su mucizesi (!) yerine güne bir bardak sirkeli su ile başlamayı deneyebilirsiniz. Fakat yüksek asiditeye sahip olduğu için tek başına tüketmek yerine su ile seyreltmeye gayret edin. 1 bardak suyunuza 1 yemek kaşığı elma sirkesi ekleyebilirsiniz. Öğünlerden önce tüketilen sirkenin kan şekeri seviyelerinin dengelenmesine katkıda bulunabileceğine dair pek çok araştırma bulunuyor.
Zeytinyağı ile zencefil, zerdeçal ve karabiber: Sabah rutinleriniz arasında alabileceğiniz bir diğer alternatif ise antiinflamatuar karışım. 1 yemek kaşığı zeytinyağı ile zencefil, zerdeçal ve karabiberi karıştırıp 1 bardak su ile bilirlikte tüketebilirsiniz. Elbette sirkede olduğu gibi herhangi bir sağlık probleminiz var ise lütfen hekiminize danışmayı unutmayın. Zeytinyağı oleik asit ve fenolik bileşikler ile sindirim sistemi, kalp damar sağlığı, cilt sağlığı, kilo koruma ve birçok kronik hastalık için önemli bir E vitamini kaynağı. E vitamini antioksidan içeriği ile bağışıklık sisteminin normal fonksiyonuna katkıda bulunuyor. Zencefil, zerdeçal, karabiber ise antiinflamatuar baharatlardan, yani vücudunuzdaki inflamasyonla mücadele eden, aynı zamanda bağırsak mikrobiyatanızı da mutlu eden bileşikler.
Sumak: Sumak da ORAC değeri yani antioksidan kapasitesi en yüksek bitkilerden. İçeriğindeki gallik asitle DNA tamirinden bakteri ve virüslere vücutta pek çok önemli rolü var. Geçen hafta sağlığa olan etkisini paylaştım. Bu ilaç baharatın tohum halini toz formuna getirerek, yani öğüterek bu karışıma ilave edebilirsiniz. Dikkat, yüksek tansiyon hastasıysanız içerdiği tuz nedeniyle toz sumağın tansiyonu etkileyebileceğini hatırlatmakta fayda var.