İş Yerlerinde Psikolojik Tacizin (Mobbing) Önlenmesi konulu ve 2025/3 sayılı Genelge 06/03/2025 tarih ve 32833 sayılı Resmî Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdi. Söz konusu genelgeyle işyerinde çalışanların maruz kaldığı psikolojik tacize yönelik önemli düzenlemeler hayata geçmiş oldu. Mobbing bütün çalışanların korktuğu, zaman zaman böyle bir süreci yaşadığından şüphe ettiği, durumu ispatlamanın zorluğu karşısında yargı yoluna başvurmaktan çekindiği ve çalışma şartlarının ağırlaşmasına bağlı olarak giderek yaygınlaşan bir olgu. Mobbing bir yandan doğrudan hedef alınan işçiyi etkileyen, diğer yandan işyerinde çalışma barışını bozan bir süreç. İşyerinde çalışanlara yönelik psikolojik şiddet, taciz, yıldırma ve kuşatma hem sınırlarının belirlenmesi hem de ispatlanması konusunda sürekli inceleme konusu oluyor.
İşçinin yöneticisi ya da çalışma arkadaşı gibi bir kişi veya işyerinde bir grup tarafından karşılaştığı davranışın mobbing sayılabilmesi için söz konusu davranışın işyerinde gerçekleşen, sistematik hale gelen, kasıtlı olarak yapılan ve süreklilik gösteren, yıldırma ve işten uzaklaştırma amacı taşıyan, kişinin kişiliğinde, sağlığında ve mesleki durumunda zarar doğuran bir davranış olması gerekiyor. Buna göre, işyerinde sıklıkla karşılaşılan mobbing davranışlarından bazıları şu şekilde: Kişinin sürekli sözünün kesilmesi, yaptığı işin sürekli eleştirilmesi, sözlü veya yazılı tehditler alması, yüzüne bağırılması veya azarlanması, çevresindeki insanların onunla konuşmaması, sanki orada değilmiş gibi davranılması, arkasından kötü konuşulması veya söylenti çıkarılması, alay edilmesi ya da isim takılması, anlamsız veya itibarını zedeleyecek işler verilmesi ya da sürekli olarak işinin değiştirilmesi.
Nereye iletilmeli?
Mobbing Genelgesi ile getirilen düzenlemelere göre, işyerlerinde psikolojik tacize maruz kalan tüm çalışanlar ilgili mevzuatında yer alan usuller doğrultusunda; çalıştıkları kurum ya da kuruluşa, Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi’ne, TBMM Dilekçe Komisyonu’na, Çalışma ve Sosyal Güvenlik İletişim Merkezi (ALO 170) aracılığıyla veya doğrudan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na ya da Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu’na ve Kamu Denetçiliği Kurumu’na başvurularını iletebilecek. Çalışanların psikolojik tacizden korunması ve psikolojik tacizle mücadele edilmesi amacıyla genelge ile düzenlenen bazı önemli hususlar ise şu şekilde sıralanabilir:
■ 2011/2 sayılı Genelge ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bünyesinde kurulan Psikolojik Tacizle Mücadele Kurulu, 2025/3 sayılı Genelge ile yeniden teşekkül ettirildi. Kurul, işyerlerinde psikolojik tacizle mücadeleye yönelik olarak ülke çapında politikaların belirlenmesine katkı sağlama, eğitim ve bilgilendirme faaliyetlerini koordine etme, araştırma ve inceleme yapma veya yaptırma, rapor, rehber ve bilgilendirme dokümanları hazırlama ile kamuoyunu bilinçlendirme çalışmalarını yürütecek.
■ Genelgede işyerlerinde psikolojik tacizle mücadelenin öncelikle işveren ve yöneticilerin sorumluluğunda olduğunu belirtilmiş.
■ İşyerlerinde psikolojik tacize yönelik farkındalığın artırılması amacıyla ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından eğitim ve bilgilendirme faaliyetlerinin düzenlenmesine ve yaygınlaştırılmasına özen gösterileceği, eğitim programlarında psikolojik taciz konusuna yer verilerek tüm çalışanlara çalışan hakları ile başvuru mekanizmaları hususlarında gerekli bilgilendirme yapılacağı hususları da genelgede ele alınmış.
■ Genelgede ayrıca, işyerlerinde psikolojik taciz iddialarının araştırılması ve soruşturulmasında gizliliğin ve şahısların özel hayatlarının korunmasına ve gerçeğe aykırı psikolojik taciz iddialarıyla kurum ve kuruluşların itibar ve saygınlıklarına zarar verilmemesine azami itina ve hassasiyet gösterilerek sürecin ivedilikle yürütüleceği üzerinde de durulmuş.
■ Genelgede yer alan diğer önemli düzenlemeler, toplu iş sözleşmelerine ve toplu sözleşmelere psikolojik taciz hususunda önleyici ve koruyucu nitelikte hükümler konulmasına özen gösterilmesi ile ALO 170 hattında görevli psikologlar aracılığıyla psikolojik tacize maruz kalan çalışanlara bilgilendirme yapılmasına, yardım ve destek sağlanmasına devam edilmesi.
