Cem Kılıç

İş Kanunu’nun içinde daha önceden de yer alan geçici iş ilişkisi son bir yıldır farklı bir uygulamaya kavuşmuş durumda. Özel istihdam bürolarına geçici iş ilişkisi kurma yetkisi verildi.

Özellikle istihdamın artırılmasında tüm dünyada bir çözüm yolu olarak görülen özel istihdam büroları, iş bulmaya aracılıktan işveren konumuna geldiler. İlişkinin kurulmasına getirilen sınırlamalarla ve denetimlerle çalışanların korunması sağlanırken, bu yolla istihdamın da artırılması amaçlandı.

Geçici iş ilişkisi, Türkiye İş Kurumu’nca izin verilen özel istihdam bürosu ile bir işverenin geçici iş ilişkisi kurmaya yönelik imzaladıkları sözleşme ile kuruluyor.

‘Büro’ işveren...

Geçici iş ilişkisinde işveren özel istihdam bürosudur. İşçi ile iş sözleşmesi imzalayan taraf özel istihdam bürosu olup işçi iş görme borcunu yerine getirmek üzere geçici süreyle başka bir işverenin işyerinde görevlendirilmektedir.

Geçici iş ilişkisi kapsamında özel istihdam bürosu ile geçici işçi çalıştıran işveren arasında yazılı olarak geçici işçi sağlama sözleşmesi yapılacaktır. Yapılacak bu sözleşmede, sözleşmenin başlangıç ve bitiş tarihi, işin niteliği, özel istihdam bürosunun hizmet bedeli, varsa geçici işçi çalıştıran

Emeklilik sonrası çalışmada artış yaşanıyor. Çalışan emekliler ‘işten ayrıldıklarında nasıl tazminat alır’ı her yönüyle yazdık.

25-30 yıl çalışıp emekli aylığı almaya hak kazanan emeklilerin önemli bir bölümü çalışmaya devam ediyor. Aylık bağlama oranlarındaki düşüş nedeniyle azalan emekli aylıkları yüzünden emeklilik sonrası çalışma artmaya başladı. Diğer yandan, çocukların eğitim hayatlarının devam etmesi nedeniyle evin geçimi de emeklilerimize kalıyor. Hal böyle olunca, pek çok emekli emeklilik sonrası çalışmaya devam ediyor.
Peki, emekli olduktan sonra çalışmaya devam eden kişiler işlerinden ayrıldıklarında kıdem tazminatı alabilirler mi ve çalışan emeklinin emekli aylığı artar mı?

Emekli olan nasıl çalışabilir?

Emekli olduktan sonra 4/a’lı olarak, yani eski adıyla SSK’lı olarak çalışmaya devam etmek isteyenler için belirleyici olan bu kişilerin ilk kez ne zaman sigortalı olduklarıdır. 1 Ekim 2008 tarihinden önce çalışmaya başlamış veya emekli olmuş kişiler, emekli olduktan sonra 4/a’lı, yani bir işverene bağlı olarak çalışmaya devam etmek isterlerse, iki seçenekleri söz konusudur. Ya emekli aylıklarını kestirirler ya da sosyal güvenlik destek primine tabi olarak

Yargılama sonucu sanığın mahkum edilmiş olması çoğu zaman tek başına ne mağduru, ne de toplumun vicdanını yeterince tatmin ediyor. Maruz kaldığı eylem nedeniyle ortaya çıkan olumsuz sonuçların mağdur açısından mümkün olduğunca ortadan kaldırılması ve mağdurun uğradığı zararın telafi edilmesi son derece önemli. Suç mağdurlarının daha kapsamlı, etkin ve güvenli bir biçimde korunması, sosyal devlet ilkesinin bir gereği.

Adalet Bakanlığı tarafından hazırlanan Mağdur Hakları Kanunu Tasarısı, tam olarak bu yaklaşımın bir yansıması. Adalet Bakanlığı’na bağlı Mağdur Hakları Dairesi, bu kapsamda dünyadaki pek çok uygulamayı gözden geçirmiş. Kanunun mevcut haliyle yasalaşması durumunda, işverenlerin engelli işçi çalıştırma zorunluluğuna benzer şekilde mağdur çalıştırma zorunluluğu da söz konusu olacak.

Tasarıda, ihtiyaç duyması ve talep etmesi durumunda, tasarıda belirtilen suçlardan dolayı mağdur olanlar ile mağdurun ölümü veya maluliyeti halinde bakmakla yükümlü olduğu kişilerden birine istihdamda öncelik sağlanması düzenlenmiş. Bununla birlikte, kamu kurum veya kuruluşlarında çalışmakta olup, tasarıda belirtilen suçlar nedeniyle yerleşim yerini değiştirmek zorunda kalan mağdurların talep

Yaz ayları birçok çalışan için tatil anlamına gelirken bazı işlerde çalışanlar için esas çalışma dönemi anlamına geliyor. Yaz aylarında çalışmanın yoğunlaştığı işlerin büyük çoğunluğunu mevsimlik işler oluşturuyor. Mevsimlik işler, bütün yıl boyunca işin sürdüğü fakat yılın belirli bir döneminde çok yoğunlaşan işler olabileceği gibi yılın sadece o döneminde çalışılması gereken işler de olabiliyor. Örneğin bir otel yaz kış sürekli işletiliyor olabilir fakat yaz döneminde işler yoğunlaşacağı için sadece yaz döneminde mevsimlik işgücü ihtiyacı doğabilir.

Mevsimlik iş süresi

Mevsimlik işler yazın çalışılan işlerle sınırlı olmasa da çoğu mevsimlik iş yazın yapılıyor. Bunun nedeni, mevsimlik işlerin tarım sektöründe ve turizm sektöründe ağırlık kazanıyor olması. Turizm sektörü açısından otellerde, plajlarda, restoranlarda, eğlence yerlerinde mevsimlik çalışma yaygın durumda. Tarım sektörü açısından ise hasat zamanı yoğun işgücü talebini doğuruyor. Hatta bu dönemlerde yoğun geçici göçler yaşanıyor. Mevsimlik işler kısa dönemli olabileceği gibi uzun süreli de olabiliyor. Yargıtay 11 ayı aşan çalışmaların mevsimlik iş olamayacağına hükmediyor. Dolayısıyla işin niteliği elverdiği ölçüde 11

Çalıştığı şirkete ortak olanların “sigortalılık” ve “emeklilik” hallerinde çok kritik detaylar söz konusu. Yapılacak yanlış ciddi soruna yol açabilir.

Anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi ortaklarının 5510 sayılı Kanun uyarınca sigortalı olması gerekmektedir. Anonim şirketin bütün ortakları değil, yalnızca yönetim kurulu üyesi ortakları 4/b’li olmak durumundadır. Diğer yandan, limitet şirketlerin bütün ortaklarının 4/b’li (Bağ-Kur’lu) olması zorunludur. Dolayısıyla şirketin niteliği, şirket ortaklarının sigortalı olması zorunluluğunu farklılaştırmaktadır.

Çalıştığı şirkete ortak olanların sigortalılığı nasıl devam eder?

4/a’lı (SSK’lı) sigortalı olarak çalıştığı şirkete ortak olanların sigortalılık statüleri için 1 Ekim 2008 çok önemli. SSK’lı olarak çalıştığı limitet şirkete ortak olan bir kişi 1 Ekim 2008 öncesi ise SSK’lı olarak devam edebilir. Aynı şekilde, SSK’lı sigortalı olduğu bir anonim şirketin yönetim kurulu üyesi ortağı konumuna gelen bir kişi de SSK’lı olarak sigortalanmaya devam edebilir. Ancak bu kişilerin prim ödemelerinde bir gün bile boşluk olması halinde pasif olan Bağ-Kur sigortalılıkları devreye girer ve bu kişiler bir daha ortağı oldukları şirkette SSK’lı

34 ülkeyi buluşturan Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Teşkilatı (OECD) verilerine göre, OECD ülkelerinde bulunan göçmen sayısı 2016 yılı itibarıyla zirve yapmış durumda. Bu durum tüm devletleri insani bir krizle karşı karşıya getirdi.

Söz konusu devletler, yerleşim, topluma ve işgücü piyasasına entegrasyon gibi pek çok konuda önlem almaya ve göçmen politikaları geliştirmeye devam ediyor.

Yeni yayımlanan bir OECD raporunda da gerek iç politika uygulamalarının gerekse uluslararası işbirliği çerçevesinin yeniden düşünülmesi gerektiğine dikkat çekiyor.

5 milyon göçmen var

OECD tarafından yayımlanan 2017 yılı Göç Görünümü raporuna göre, 2015 yılında 4.7 milyon olan göçmen sayısı 2016 yılı itibarıyla 5 milyona ulaştı. 2016 yılı, göçmen sayısında art arda artış yaşanan üçüncü yıl. Dünyanın çeşitli bölgelerinde yaşanan savaş, iç çatışma ya da sefalet nedeniyle insani yardım çığlığında bulunan çok sayıda insan, kendilerini kabul etmeleri beklentisi içinde gelişmiş ve gelişmekte olan dünyanın kapılarında bekliyor.

OECD ülkelerine yönelik olarak, 2015 yılında olduğu gibi, 2016 yılında da 1.5 milyon kişinin sığınma talebinde bulunduğu görülüyor. Söz konusu talebin en az üçte kişinin yönü Avrupa

İşten çıkartılmak, belirsiz bir süre iş arayacak olmak hayatımızı kabusa çevirebilir. İşverenin kendisini işten çıkarmasının makul bir nedeni olmadığını düşünen çalışanın işe iade davası açması gerekiyor. Bu konuyu tüm yönleriyle inceledik...

Çalışanların temel geçim kaynağı işleridir. İşten çıkartılmak, belirsiz bir süreyle iş arayacak olmak hayatımızı kabusa çevirir. İş ilişkisinin sona erdirilmesi kimi zaman çalışan tarafından yapılsa da, çoğu zaman işveren tarafından yapılmaktadır.

İşverenin işten çıkarmasını makul nedenlere dayandırmayı amaçlayan iş güvencesi sistemi, işçinin işini kaybetmesini mümkün olduğunca önlemeye yönelik bir sistemdir. Çalışma hayatımıza ilk kez 2002 yılında giren iş güvencesi ve ona bağlı işe iade davaları işçinin işini korumasının temelini oluşturur.

İşverenin kendisini işten çıkarmasının makul bir nedeni olmadığını düşünen çalışanın işe iade davası açması gerekiyor. Davanın açılma süresi fesih bildiriminden itibaren bir ay ile sınırlandırılmış durumda. Çalışan bu sürede işverenin yanında çalışmaya devam ediyor olsa bile bildirim süresinin sonu beklenmeden dava açılması gerekiyor. Aksi takdirde söz konusu işçilerin işe iade talepleri reddedilecektir.

İsp

Sosyal güvenlik sisteminde ölüm riskine karşılık ölüm aylığı bağlanması söz konusudur. Ölen kişinin geride kalan hak sahipleri ölen kişiden dolayı ölüm aylığı alabilirler. Ancak ölen kişinin sigortalılık statüsü ve ölüm tarihine göre ölüm aylığı şartları farklılaşır. Bu nedenle ölüm aylığı alınabilmesi için gerekli şartların iyi bilinmesi gerekir. Aksi takdirde ölüm aylığı alınamaz.

Hak sahipliği

Ölüm aylığı alınabilmesi için ölen kişinin sigortalılık statüsü ve ölüm tarihi belirleyicidir. Bu iki kritere göre geride kalanların hak sahipliği belirlenir. Geride kalan kişilere ölüm aylığı bağlanmasında çalışmama veya aylık veya gelir almama kriterleri farklıdır. Dolayısıyla, ölen kişinin sigortalılık statüsü bilinmeden ölüm aylığı alınır veya alınmaz şeklinde değerlendirme yapılması hatalı olur.

Mevzuatı bilmek...

Sosyal güvenlik sisteminde mevzuat ve aylık bağlama kriterleri değişebilir. Değişiklik sonrası ölüm aylığı için hak sahibi haline gelinebilir. Bu gibi durumlarda değişen kritere uygun kişiler değişiklikten haberdar olmadıkları için hak ettikleri halde aylık alamayabilirler. Sosyal güvenlik mevzuatında bir değişiklik olduğu zaman konuyla ilgili kişilerin durumu takip etmesi