14 bin hileli boşanma SGK radarına yakalandı!
Sosyal güvenlik sistemini, Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) ilk kadın başkanı Yadigar Gökalp’le enine boyuna masaya yatırdık. Gökalp son dönemde yapılan çalışmaların ayrıntılarını bizimle paylaştı. Kurumun reform sonrasında daha etkili ve verimli olduğuna dikkat çeken Gökalp en önemli hedeflerinin kaliteli ve sürdürülebilir bir ‘sosyal güvenlik sistemi’ olduğunu söyledi.
SGK Başkanı Gökalp’la konuştuğumuz konulardan biri de ‘hileli boşanma’. SGK, hileli boşanmaya göz açtırmıyor. Son günlerde bu konu medyada da geniş yer buldu.
2008’de yapılan sosyal güvenlik reformuyla getirilen bir düzenlemeyle bu durumda olanların titiz bir şekilde tespit edildiğini belirten Gökalp, “Bu durumdakileri takip ediyoruz. Bunlar tespit edilir edilmez aylıkları hemen kesilir. Ayrıca o güne kadar alınan aylıklar geri alınır. Kimse ‘Anlaşılmaz’ diyerek bu yola tevessül etmesin. Bakınız, 2008 yılından bu yana bu durumda olan 14 binden fazla kişinin aylığını kestik’ diyor.
Afyon faciası için maaş
Gökalp’ın gündeme dair sorulara verdiği yanıtlar şöyle:
* Şimdiye kadar vazife malullerinin kendilerine ve yakınlarına bazı haklar veriliyor ancak ‘Meydana gelen olay terör kapsamında mı, değil mi?’ diye değerlendirmeye alınıyordu...
Yeni düzenlemeyle artık vazife maluliyetine neden olan olayın türüne bakılmaksızın tüm vazife malullerinin baba ve/veya annelerine şartsız aylık bağlanacak. Öte yandan, başkasının yardımı olmadan yaşamak için gereken hareketleri yapamayacak derecede malul olan vazife malulleri asgari ücretin net tutarının iki katından oluşan evde bakım desteği alabilecek.
Eskiden maalesef aylık bağlanabilmesi için vazife başında olmanın yanında herhangi bir terör olayında bulunmak zorunluluğu aranıyordu. Böylece özellikle yakın tarihte yaşadığımız acı olaylardan Afyonkarahisar’da askeri mühimmat deposunda el bombaları tasnif edilirken yaşanan patlamada hayatını kaybeden 25 askerin yakınlarına aylık bağlanacak.
Emeklilerin şikâyetleri
* ‘Sosyal Güvenlik Destek Primi’ ile ilgili emeklilerin bilgilendirilmediği, birçok emekliye geçmişe yönelik borç çıkarıldığı bize gelen şikâyetler arasında.
Bir kişi emekli olduktan sonra, özel sektörde çalışmaya başlarsa, isterse (emeklilik aylığının yeniden değerlendirilmesini sağlamak amacıyla) tüm sigorta kollarına prim ödemeyi tercih ederek aylığının kesilmesini sağlayabilir, isterse de aylığını kestirmeden prime esas kazançları üzerinden yüzde 31.5 ile 36.5 arasında değişmek üzere sosyal güvenlik destek primi kesilmesini talep edebilir. Sigortalı, kamuda hizmet akdine tabi olarak çalışmaya başlarsa aylığı kesilmektedir. Öte yandan, emekli aylığı alan sigortalı, kendi hesabına çalışmaya başlarsa emeklilik aylığı ödenmeye devam edilir ancak aylıktan sosyal güvenlik destek primi kesilir. Prim oranı şu an için yüzde 15.
Sosyal güvenlik destek primi uygulamasına ilişkin kamuoyunun bilgilendirilmediğine dair iddialar doğru değildir. 2013 başında yayımlanan bilgilendirici kitapçık, basın kuruluşlarına dağıtılmıştır. Evet, belki yeterince bilgilendirme yapılamamış olabilir ama 19 Ocak’ta yürürlüğe giren kanun ile sosyal güvenlik destek primi borçlarının yapılandırılmasına imkân tanınmıştır.
Teşvik adaletli olacak
Teşviklerle ilgili son durum nedir?
Daha adaletli ve daha etkin bir teşvik sistemi oluşturma amacı doğrultusunda yeni teşvik sisteminde Türkiye, sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyine göre 6 bölgeye ayrılmıştır. Böylelikle dengeli bir kalkınma sağlanabilecektir.
81 ilimiz de bu kapsamda mı?
81 ilimizin tamamı bu bölgelere dahil edilmiştir. Fakat sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyi dikkate alınarak bölgeler oluşturulduğundan her bölgede farklı sayıda il bulunmaktadır.
Bu farklı bölgelerde Hazine tarafından karşılanan primler de farklılık mı arz etmekte?
Evet. İlk 5 bölgede sigorta primi işveren hissesinin tamamı, 6’ncı bölgede ise işçi ve işveren hissesinin tamamı Hazine’ce karşılanmaktadır. Ayrıca bölgelere göre ve yatırıma başlama tarihine göre, faydalanma süresi 2 ilâ 12 yıl arasında değişmektedir. Nisan 2013’te 271 işyeri ve 19.343 sigortalı için yaklaşık 2.5 milyon TL yatırım teşviki verilmiştir. Bugüne kadar yatırım teşviklerine toplam 22 milyon 233 bin TL kaynak ayrılmıştır.
Engellilerin teşvikine ilişkin çalışmaları paylaşmak ister misiniz?
İşverenler, 50 veya daha fazla işçi çalıştırdıkları özel sektör işyerlerinde yüzde 3 engelli, kamu işyerlerinde ise yüzde 4 engelli ve yüzde 2 eski hükümlü işçiyi veya terör olayları sonucu malul kalanları istihdam etmekle yükümlüdür.
Zorunlu kontenjan dâhilindeki engelliler için asgari ücret üzerinden işveren hisselerinin tamamı, kontenjan fazlası çalıştırılan engelliler için ise yarısı Hazine’ce karşılanmaktadır. Uygulamadan nisan ayında 54.503 sigortalı ve 17.111 işyeri faydalanmıştır. Teşvik için nisan ayında yaklaşık 6.5 milyon TL, toplamda ise 261 milyon TL kaynak aktarılmıştır.
HİLELİ BOŞANMA NEDİR?
Hileli boşanma yoluna SGK’nın yetim aylığı düzenlemesinden yararlanmak içi başvurulduğu görülmektedir. SGK’dan yetim maaşı alabilmek için kız çocuklarının evlenmemiş olması gerekiyor. Kız çocukları evlenmemiş olmaları kaydıyla yaş sınırı olmaksızın yetim aylığından yararlanabiliyor. Ancak evlenmeleri halinde yetim aylıkları kesiliyor. Birçok kişinin bu hükümden yararlanmak için hileli boşanma yoluna gittiği ancak resmi olarak boşanmış olmakla birlikte imam nikahlı olarak birlikte yaşamaya devam ettiği görülüyor.
52 il için ilave prim uygulaması
* 6486 sayılı kanun ile getirilen yenilikler hakkında bilgi verebilir misiniz? İşverenler için önemli bir teşvik de bu kanunla getiriliyor.
Bu kanun sosyo-ekonomik gelişmişlik endeksine göre belirlenen 52 ildeki 10 ve üzeri işçi çalıştıran işyerlerini kapsamaktadır. Malûllük, yaşlılık ve ölüm sigorta primi işveren hissesinde 5 puanlık prim teşvikine ilave olarak, sigorta primine esas kazanç alt sınırı üzerinden yani asgari ücret üzerinden 6 puan ilave prim teşviki uygulanmaktadır.
Teşvik indirimi 1 Ocak 2013’den itibaren başlamıştır. 6 puanlık teşvik indirimi; içerisinde Artvin ve Elazığ’ın da yer aldığı 20 ilde faaliyet gösteren işyerleri için 2016 yılı sonuna, Çankırı ve Tunceli’nin de yer aldığı 16 ilde faaliyet gösteren işyerleri için 2017 yılı sonuna ve Ağrı, Hakkari ve Şırnak’ın da yer aldığı 16 ilde faaliyet gösteren işyerleri için ise 2018 yılı sonuna kadar uygulanacaktır.
